آیین سنتی کمر به کمر رامیانی ها در روز عاشورا امروز هم با شور حسینی در این شهر برگزار شد.
امروز همراه با کاروان حسین ، ترکهای قزلباش رامیان با نوای سوزناک دل از کوچه پس کوچه های کربلای دل به عاشورا می رسند و در خیمه دل برای یاری حسین کمر به کمر صف کشیدند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما روز عاشورا در رسمی کهن ، مردان طایفه های مختلف رامیان از ساعتهای اولیه بامداد در مسجدها و تکیه های محل خود گرد هم می آیند و در صف های طولانی و حلقه وار در حالیکه دست به کمر یکدیگر دارند یک قدم به عقب و دو قدم به جلو با نظم خاصی بصورت سه ضرب سینه می زنند.
ظهر عاشورا که نزدیکتر می شود عزاداران راه میدان علی بن ابیطالب (ع) این شهر را در پیش می گیرند و در قالب دسته های عزاداری منسجم خود را به این میدان می رسانند.
میدان علی ابن ابیطالب نقطه وحدت گروههای مختلف عزادار است که بر گرد آن دایره وار می ایستند و در رثای امام حسین (ع) و یارانش دست به کمر یکدیگر حرکت وار بر سینه می زنند.
در این مراسم عزاداران با کفن های سفید و سبز یا لباس سیاه بر تن جلوه ای از اتحاد می شوند.
دکتر بای استاد دانشگاه می گوید ؛ کفن پوشیدن عزاداران به معنی اعلام آمادگی برای ادامه راه امام حسین علیه السلام و شهادت در این راه است.
وی تشکیل حلقه توسط عزاداران را نشانه بودن گرداگرد حسین علیه السلام و دفاع نمادین از ایشان عنوان می کند.
آیین عزاداری کمر به کمر رامیان فقط سینه زنی در یک میدان نیست، بلکه قبل از آن نیز عزاداران در آئینی معنوی قبل از حرکت به سوی محل وصل ، با نخل بستن از علمدار دشت کربلا ، حضرت ابوالفضل العباس (ع) و دیگر شهدای دشت کربلا برای حسینی ماندن مدد می جویند.
این نخل مانند کجاوه شتر و یا گهواره ای بزرگ ساخته شده از چوب است که با پارچه سبز و پرهای بزرگ تزیین می شود و عزاداران حسینی به یاد شهدای کربلا آن را بر دستان و شانه های خود حمل می کنند.
ابراهیم کریمی مدیر کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گلستان می گوید : آیین سنتی عزاداری کمر به کمر رامیان چندین قرن قدمت دارد و در شورای عالی ثبت میراث فرهنگی ملی ناملموس کشور به شماره 1157 ثبت شده است.
به گفته آقای جعفری پژوهشگر آیینی ؛ زنجیروار سینه زدن به معنای اتحاد و همبستگی در راه امام حسین علیه السلام و دست به کمر گرفتن آنها به معنی داشتن همت و اراده قوی عزاداران در مسیر زنده نگه داشتن قیام عاشوراست .
در آئین عزاداری سنتی کمر به کمر رامیان زنان هم با دود کردن اسپند و پخش نذری در مسیر حرکت گروهها بر معنویت فضای شهر قزلباش ها می افزایند و از آنها استقبال می کنند.
همچنین روبروی هم قرار گرفتن برخی از دسته های عزاداری در خیابان ها و سلام کردن آنها به یکدیگر در قالب اشعار نوحه با مضمون سلام و درود بر عزاداران حسینی یکی از جلوه های ویژه مراسم عاشورا در رامیان است.
جمعیت عزاداری به حدی است که میدان با صفوف منظم و حلقه های متعدد پر می شود و چند تن از ریش سفیدان به عنوان جلودار هدایت و نظم صفوف را بر عهده دارند.
علیک السلام ای شه با وفا ، علیک السلام ای مه خوش لقا ، علیک السلام و علیک السلام ، محبان حیدر علیک السلام ، ما به پای منبر شاه شهیدان آمدیم ، ما به سوی دوستان افتان و خیزان آمدیم ، یاران خوش آمدید و محبان خوش آمدید از جمله نوحه هایی است که هنگام سلام دادن دو دسته عزاداری مقابل یکدیگر خوانده می شود.
محمدرضا بای مداح اهل بیت می گوید ؛ مضمون اشعار مداحان در این رسم کهن بیشتر مربوط به صحنه هایی است که در عاشورا اتفاق افتاده و از اهل بیت امام حسین علیه السلام و روزگاری که بر آنها گذشته و هم چنین از رشادت ها ، شجاعت ها و ولایتمداری یاران امام حسین علیه السلام گفته می شود.
عزاداری ترکهای قزلباش در رامیان هنگامه اذان به اوج می رسد و با بلند شدن نوای ملکوتی اذان و اقامه نماز ظهر عاشورا به پایان می رسد.
رامیان با 20 هزار نفر جمعیت در 70 کیلومتری شرق گرگان مرکز استان گلستان قراردارد.
بیشتر ساکنان شهر رامیان از ترک های قزلباش هستند و در قالب 9 طایفه در این شهر زندگی می کنند .
طوق بندان گرگانی ها :
طوق بندان آیین ثبت شده گرگانی ها در فهرست آثار ملی است که مردم دار المومنین در حمایت از قیام عاشورا هر ساله با آمدن محرم با شکوه و معنویت حسینی آن را زنده نگه می دارند.
گرگانی ها طوق را نمادی از علم و بیرق علمدار کربلا حضرت ابوالفضل العباس (ع ) می دانند و با احترام خاصی آن را پس از شستشو و گرداندن در محله ها در تکایای خود برافراشته می کنند.
گرگانی ها ارادت ویژه ای به این مراسم دارند و شور و حال حسینی پس از طوق بندان در آنها بیشتر می شود.
مراسم طوق بندان گرگانی به ترتیب از 2 بخش طوق شوران و طوق بندان تشکیل می شود. طوق بندان که عنوان اصلی آن ، پاطوقی است از دو بخش طوق شوران و طوق بندان تشکیل شده که به پاطوقی ختم می شود. طوق ها علم های یک شاخه عمودی هستند که از قطعات مختلفی مانند چوب پنج متری و یک سری قطعات برنجی و فلزی که آیات مختلف بر روی آن حکاکی شده است، تشکیل شده اند.
به گفته آقای اخوان پژوهشگر آیینی قطعات طوق در روزهای عادی سال جدای از هم و در خانه متولی یا تکیه نگهداری می شوند که در صبح روز پاطوقی این اجزا از محل نگهداری آن بیرون می آید.
در مراسم طوق بندان این قطعات را در مجمع می گذارند و با قرار دادن بالای سر همراه با عزاداران حسینی به صورت دسته روی تا محل برگزاری مراسم ها در تکیه حرکت می کنند وبا صلوات به محلی كه باید این طوق ها نصب شود ، حركت می كنند.
در این بین افرادی هستند که نذوراتی ویژه روز طوق بندان دارند و آن را هنگام چرخاندن در محل ادا می کنند.
اجزا طوق پس از شسته شدن با گلاب مونتاژ و بسته می شود و در پایان هم این علم بر فراز تکایا و یا مسجد محل بر افراشته می شود.
علیرغم فراموشی برخی آیین‌های سنتی عاشورایی ، این شیوه عزاداری سنتی مردم گرگان در دهه اول محرم منحصر به فرد است و مراسم «طوق بندان» به عنوان میراث معنوی با شماره ۴۳۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
محلات میرکریم ، نعلبندان ، پاسرو ، میخچه گران ، سرچشمه ، سبزه مشهد ، سرپیر ،دباغان ، دربنو ، ملل ، آلوچه باغ ، شاهزاده قاسم و میدان عباسعلی از جمله محله های قدیمی گرگان است که اجرای این سنت با بیش از یک قرن سابقه در آنها اجرا می شود.
سینه زنی جوش با قدمتی 200 ساله :
سینه زنی جوش با قدمتی دویست ساله در روستای النگ ( (alang شهرستان کردکوی در غرب استان گلستان هم یکی از آیئنهای قدیمی در عاشورای حسینی است.
جوش زنی به معنای سینه زنی با حرکات است که در آن با خواندن اشعار حماسی و مذهبی توسط مداحی که در وسط میدان ایستاده ، سینه زنان با چرخیدن پا در جهت عقربه های ساعت با ریتم خاصی قدم برداشته و جواب ترجیح بند مداح را بیان می کنند.
این الفظ چنان با ریتم پا و سینه زنی گروه هماهنگ است که تداعی کننده یک کار تمرین شده قبلی است.
در مراسم جوش زنی عزاداران در قالب 2 گروه پهلو به پهلوی یکدیگر قرار می گیرند و با دست راست به سینه زده و با دست چپ یکدیگر را نگه می دارند.
مراسم جوش زدن سابقه ای دیرینه در فرهنگ مردم روستای النگ کردکوی در غرب گلستان دارد.