چهل و دومین نشست هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با حضور معاون ارزی از تعدد صدور بخشنامه‌ها، تناقض و تنافر دستورالعمل‌ها، مشکل سنگین و طولانی شدن بوروکراسی تجارت خارجی و دریافت ارز، ترخیص کالا از گمرک و در نتیجه سردرگمی فعالان اقتصادی انتقاد شد.
آنچه رهبری می‌گویند و آنچه دولت‌ها انجام می‌دهند
فرهاد فزونی با اشاره به نشست گذشته هیئت نمایندگان اتاق تهران با دریابان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، از نگاه به مقام معظم رهبری به مسایل مطرح شده ازجانب نمایندگان بخش خصوصی تجلیل کرد و گفت: دهه‌هاست گله‌مندیم که دولت‌ها هیچ توجهی به بخش خصوصی و خواسته‌های آنان نمی‌کنند. حرف فقط حرف دولت است. فقط دستور می‌دهند، بخشنامه صادر می‌کنند و انتظار دارند که بخش خصوصی بگوید سمعاً و طاعتاً و سریعاً مجری دستورات باشد؛ زهی خیال باطل. چنین نبوده و چنین نیز نخواهد بود.
وی افزود: فعالان بخش خصوصی انتظار دارند دولت‌ها از توان، دانش و تجربه آنان در یک بازی برد-برد به‌درستی استفاده کنند و چشم‌شان فقط به دنبال مال و دارائی این بخش نباشد. دولت‌ها باید به یاد داشته باشند که فعالان بخش خصوصی نه تنها مدیریت هزینه را به‌درستی می‌دانند که مدیریت تولید درآمد و تولید ثروت را نیز به خوبی می‌شناسند. اما دولتمردان پشت درهای بسته هم برای درآمد و هم برای هزینه‌کرد آنان تصمیم می‌گیرند. صد البته هم راه به جایی هم نمی‌برند.
فزونی با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور مبنی بر این که دیر عرضه کردن ارز از سوی صادرکنندگان به سامانه نیما خیانت است افزود: با این سخن چه پیامی به فعالان اقتصادی می‌دهید؟ وضعیت اقتصادی ما در چه شرایطی است که 48 ساعت دیرپرداخت، خیانت به کشور تعبیر می‌شود؟ دولتی که هر 48 ساعت مصوباتش را تغییر می‌دهد و یا 52 هزار و 700 ساعت است که به پیمانکاران خود بدهکار است و پول کارکرد آنان را نمی‌پردازد و هر روز بدهی‌اش به بانک مرکزی بیشتر می‌شود، چرا 48 ساعت تاخیر در پرداخت را خیانت به کشور می‌خواند؟
وی همچنین سیاست‌های مبارزه با گرانفروشی و احتکار را نادرست و آزمودن آزموده خواند و گفت: این سیاست‌ها که در پنج دهه گذشته جواب نداده، پس از این هم جواب نخواهد داد و ورود به انبارهای تولیدکنندگان و عرضه کنندگان به بهانه احتکار، جز بی‌اعتمادی پیامی به فعالان اقتصادی و جامعه نمی‌دهد.
حفظ تولید، مهمتر از تثبیت قیمت است
در ادامه این نشست، مهدی معصومی اصفهانی، عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه از جانب فعالان صنعت مرغداری و پرورش آبزیان سخن می‌گوید، درباره مشکلاتی که این صنایع، با آن دست به گریبان هستند توضیح داد و گفت: حدود 20 سال بود که صنعت مرغداری در تامین مواد اولیه مشکلی نداشت. از زمانی که اعمال تحریم‌ها جدی و برنامه زمان‌بندی آن از سوی ایالات متحده اعلام شد، حدود شش ماه برای واردات و ذخیره مواد موردنیاز فرصت وجود داشت، اما فعالان اقتصادی در این مدت درگیر مسایل ارزی و تعدد سامانه‌ها شدیم. به طوری که در 75 روز گذشته، نتوانستیم کالاهای مورد نیاز صنعت، اعم از ویتامین‌ها، واکسن‌ها و سایر داروی مورد نیاز را که به ارتقای بهره‌وری در این بخش کمک می‌کند، وارد کنیم.
او با تاکید بر اینکه تا روز گذشته نتوانسته‌ایم هیچ یک از این کالاها را وارد کنیم، ادامه داد: با نامه‌های مکرری که برای مسئولان ارسال کردیم، اجازه دادند یک یا دو قلم کالا وارد شود. پیش‌بینی ما این است که در دو تا سه ماه آینده با افت تولید مواجه خواهیم شد. در این میان سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نیز مصوبات دولت در مورد قیمت را به اجرا می‌گذارد و این مساله نیز می‌تواند به کاهش تولید منجر شود. حال آنکه در این شرایط، حفظ میزان تولید باید مهمتر از قیمت باشد.
معصومی ادامه داد: درخواست ما از دولت این است که احساسی تصمیم نگیرد و شرایط کشور را در نظر بگیرد. در این شرایط جریمه تولیدکنندگان، سایر تولیدکنندگان را از فعالیت اقتصادی می‌ترساند و آنها قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود.
هشدار نسبت به تامین ارز واحدهای لبنی
رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران نیز در ادامه این نشست، با اشاره به بند 5 بخشنامه اخیر بانک مرکزی مبنی بر پرداخت تفاوت نرخ ارز از سوی واردکنندگان برای ترخیص کالاها از گمرکات، گفت: هم اکنون نزدیک به 500 شکایت از سوی فعالان اقتصادی علیه این بند از بخشنامه بانک مرکزی به دیوان عدالت اداری ارجاع شده است.
کاوه زرگران بروکراسی سنگین بانک مرکزی برای تخصیص ارز را منجر به کاهش چشمگیر واردات نسبت به سال گذشته عنوان کرد و با اشاره به استفاده از منابع ارزی غیر از دلار و یورو برای واردات، افزود: یکی از منابع ارزی که از سوی دولت عنوان شده که فعالان اقتصادی و واردکنندگان کشور می‌توانند از آن استفاده کنند، روبل روسیه است در حالی که بررسی و پیگیری‌های ما نشان می‌دهد که معادل 230 میلیون دلار، ارز روبل برای ایران در بانک میربیزینس روسیه موجود است اما به دلیل دستورالعمل‌های گنگ بانک مرکزی، امکان استفاده از این منابع ارزی برای واردکنندگان ایرانی میسر نیست.
این عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران افزود: در حالی نرخ یورو در سامانه نیما در حدود 9700 تومان معامله می‌شود که متقاضیان برای دستیابی به آن باید در صف طولانی قرار بگیرند.
زرگران در ادامه یکی از مشکلات جدی واحدهای تولیدی و فعالان اقتصادی کشور را قیمتگذاری‌ها عنوان کرد و افزود: نرخ تعیین شده برای شیر خام، نتوانسته دامداران را راضی کند بنابراین در حال حاضر بزرگترین کارخانه‌های لبنی کشور با 50 درصد ورودی شیر خام به تولیدات خود ادامه می‌دهند. اگر اصلاحاتی از سوی دولت صورت نگیرد، طی مهر و آبان سال جاری بسیاری از محصولات لبنی دیگر در سطح بازار وجود نخواهد داشت.
انبارها ضربه‌گیر نوسانات بازار است
سید بهادر احرامیان دیگر عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران نیز در سخنانی به وضعیت صنعت فولاد در شرایط فعلی اشاره کرد و با بیان اینکه موجودی انبارها یکی از شاخص‌های تحلیل بازار این کالا است، گفت: متاسفانه تصمیماتی که اخیرا برای سرکشی به انبارها از سوی دولت اتخاذ شده، مانند ریختن بنزین روی آتش، بازار را دچار بحران خواهد کرد.
احرامیان عنوان کرد که این سیاست منجر خواهد شد موجودی انبارها که تا پیش از این جزو الزامات شفافیت در بازار فولاد کشور بود، مخفی شده و دیگر نتوان اطلاعات دقیقی از میزان موجودی‌ها داشت. او با بیان اینکه موجودی انبارها، ضربه‌گیر نوسانات در بازار فولاد و فلزات کشور است افزود: در شرایط کنونی کشور، ایجاد ذخایر استراتژیک، راهکار عملیاتی جایگزین و ارجح بر تعزیرات است.
شاخص‌های اهلیت‌سنجی خریداران بورس کالا تغییر کند
در ادامه این نشست، علیرضا کلاهی با اشاره به هجوم خریداران به بورس فلزات و محصولات پتروشیمی پس از افزایش شکاف قیمت دلار با قیمت دولتی و قیمت آن در بازار آزاد گفت: تقاضای ما این است که پالایش تقاضاها از سه منظر اظهارنامه‌های مالیات بر ارزش افزوده، خریدهای سنواتی شرکت‌ها و فیش برق واحدهای تولید صورت گیرد تا این بازار از دلالانی که صرفا با پروانه بهره‌برداری در آن حضور دارند، زدوده شود. ضمن آنکه اهلیت خریداران می‌تواند با کمک تشکلها نیز سنجیده شود.
این عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران گفت: جهش قیمت مواد اولیه، نیاز به نقدینگی در شرکت‌ها را افزایش خواهد داد. در واقع اگر فعالیت شرکت‌ها به کسب سود نیز بینجامد این سود بخشی از نیازها برای بقا را پوشش خواهد داد. این جهش قیمتی، قراردادهای منعقد شده در سال گذشته را غیرقابل اجرا خواهد کرد.
کلاهی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه صنعت برق تا 95 درصد خود کفاست، افزود: برای کاهش فشار تقاضا و کاهش خاموشی‌ها در تابستان آینده، ایجاد نیروگاه‌های تولید پراکنده یکی از واجبات است.
پیشنهاد خروج دارو از گروه کالایی یک
محمود نجفی‌عرب، رییس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران، نیز به وضع صنعت دارو و تجهیزات پزشکی در کشور اشاره کرد و گفت: علاوه بر مشکلات حاکم بر صنایع کشور که صنعت دارو نیز از آن در رنج است، مشکل مضاعف دیگری که گریبان تولید در این بخش را گرفته، عدم اجرای تعهدات وزارت بهداشت نسبت به پرداخت مطالبات این بخش طی دو سال گذشته است.
وی با تاکید بر اینکه نشانه‌هایی از کمبود دارو طی ماه‌های آتی در کشور از هم‌اکنون بروز پیدا کرده است، افزود: پیشنهاد بخش خصوصی در صنعت دارو این است که دارو از گروه کالایی یک خارج شده و این بخش نیز مشمول تخصیص و تامین ارز نیما شود.
به گفته این عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران، گروه‌بندی‌ها منجر به آن شده که در شرایطی که مواد اولیه تولید دارو در گروه یک قرار گرفته، مواد جانبی تولید این بخش در سایر گروه‌هایی کالایی باشد و لذا تولید را با چالش جدی رو به رو کرده است. همچنین به گفته وی، بخش عمده‌ای از تولیدات دارویی کشور به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود که این اتفاق نیز مشکلات عدیده‌ای را برای صنایع دارویی کشور ایجاد کرده است.
تشکیل کارگروه کنترل بازار
مهدی شریفی نیک‌نفس نیز از با اشاره به مشکلات تولیدکنندگان در خرید مواد اولیه از بورس گفت: اکنون بسیاری از تولیدکنندگان مواد اولیه مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنند و از بورس کالا چیزی عاید مجتمع‌های تولیدی نمی‌شود و سود تفاوت قیمت‌ها در بورس و بازار آزاد به جیب واسطه‌گران می‌رود.
این عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران، این درخواست را مطرح کرد که رییس‌جمهوری از ظرفیت‌های اصل 127 قانون اساسی بهره بگیرد و کارگروه‌هایی متشکل از نهادهای ذیربط نظیر اتاق‌ها، وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای رقابت برای کنترل بازار ایجاد کند.
واقع‌بینی،حقیقت‌گویی و اعتمادسازی
در ادامه این نشست حسن فروزان‌فرد، دیگر عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران، با بیان اینکه، دولت و حاکمیت باید به سه رکن واقع‌بینی، حقیقت‌گویی و اعتمادسازی التزام پیدا کنند، ادامه داد: عمل به این سه رکن، راه‌حل برون‌رفت از وضعیت کنونی اقتصادی است. چنانچه دولت واقع‌بینی را پیشه کند، در می‌یابد که زنده ماندن واحدهای تولیدی بهتر از عرضه با قیمت‌های پایین است. همچنین عمل به حقیقت‌گویی، دولت را مجاب می‌کند که به اندازه توان خود وعده بدهد. در قالب اعتمادسازی نیز جامعه توسط جامعه آرام می‌شود نه از طریق تلاش‌های بخشنامه‌ای.
عباس آرگون، دیگر عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران نیز با انتقاد از صدور بخشنامه‌های متعدد و کوتاه مدت گفت: دست‌کم ظرف زمانی مشخصی برای اجرای این بخشنامه‌ها تعیین شود و خلق‌الساعه نباشد.
افزایش تولیدات فلزی از زبان معاون وزیر
معاون امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این نشست به برخی آمار تولید در بخش فلزات کشور اشاره کرد و افزود: تولید فولاد 2.5 برابر نیاز کشور، تولید مس 1.5برابر و تولید روی نیز 5/2 برابر میزان مصرف در کشور است.
جعفر سرقینی با بیان اینکه در آلومینیوم نیز 30 درصد بیشتر از نیاز داخل، تولید داریم، افزود: وزارت صنعت، معدن و تجارت برای کنترل بازار محصولات فلزی، مکانیزم عرضه و تقاضا را مورد توجه قرار داده است از همین رو، کف عرضه در بورس را برای تولیدکنندگان تعیین کرده‌ایم و صادرات را منوط به رعایت میزان کف عرضه قرار داده‌ایم.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه هم اکنون قیمت میلگرد از 7 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، به 4 هزار تومان کاهش یافته است، افزود: برای کنترل بازار، در گام نخست سقف عرضه برای مس را در بورس کالا برداشته‌ایم و این سیاست را برای سایر محصولات فلزی از جمله آلومینیوم و سرب را نیز در دستورکار قرار داده‌ایم. امروز نیز سقف عرضه فولاد در بورس کالا برداشته خواهد شد.
تمام اطلاعات روی سامانه نیما موجود است
امیر شکوهی، مدیر سامانه نیما یکی دیگر از مدیران بانک مرکزی بود که گفت: اگر چه مراحل تخصیص ارز در سامانه نیما زیاد است اما فرآیند تامین ارز در سامانه با فرآیند احراز صلاحیت متقاضیان برای ورود به سامانه نیما کاملا متفاوت است و هیچ محدودیتی در این سامانه ایجاد نشده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه تراز عرضه و تقاضای ارز در سامانه نیما به نفع عرضه مثبت است، ادامه داد: ارز حاصل از صادرات که در سامانه عرضه شده، معادل 150 میلیون یورو است. اما مساله این است که 70 درصد فعالان اقتصادی برای تامین ارز یک صرافی را انتخاب کرده‌اند و تنها 30 درصد حاضر شده‌اند که همه صرافی‌ها درخواست‌های آنان را مشاهده کنند و پیشنهاد قیمتی بدهند. ضمن این که برخی صرافی‌ها هستند که ارز خریده‌اند اما واردکنندگان برای خرید ارز به آنها مراجعه نمی‌کنند.
شکوهی با تاکید بر اینکه همه اطلاعات روی سامانه نیما قابل مشاهده است، ادامه داد: اتاق می‌تواند این اطلاعات را تحلیل کند و نقطه نظرات خود را برای اصلاح فرآیندها اعلام کند.
پس از این توضیحات مقرر شد، طی جلسه‌ای مشترک با حضور مدیر سامانه نیما و اعضای هیئت نمایندگان اتاق تهران، مشکلات این سامانه مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
در تامین کالاهای اساسی مشکلی نداریم
معاون وزیر جهاد کشاورزی نیز در این نشست، القای نگرانی‌ها از کمبود کالاهای اساسی در بازار را برای ماه‌های آتی بی‌مورد دانست و به آمار تولید برخی محصولات راهبردی در کشور اشاره کرد.
علی‌اکبر مهرفرد با بیان اینکه در تامین و تولید کالاهای اساسی نسبت به سال قبل جلوتر هستیم، افزود: طی سال جاری، میزان تولید گندم از 9.5 میلیون تن فراتر رفته و شکر نیز در مقایسه با سال گذشته، 2 میلیون و 150 هزار تن بیشتر تولید شده است و برای امسال نیازی به واردات شکر نداریم.
وی با اشاره به اینکه واردات ذرت و جو افزایش داشته است، گفت: در تامین برنج به میزان موردنیاز کشور مشکلی نداریم ضمن آنکه در گوشت نیز در مقایسه با سال گذشته افزایش واردات داریم.
مهرفرد سپس با بیان اینکه منابع یورویی کشور در بانک‌های اروپا کاهش پیدا کرده است و باید به دنبال محل‌های دیگری برای جبران منابع ارزی مورد نیاز کشور بود، گفت: سبد ارزی بانک مرکزی باید به درستی مدیریت شود.