برزيل،از ممنوعیت حضور لولا تا سوءقصد به نامزد راست افراطي

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما، در روز جمعه 31 اوت، سرانجام دادگاه عالی انتخابات برزیل رای خود را اعلام و حضور لولا در رقابت های انتخاباتی را ممنوع کرد. این در حالی است که ریال در برزیل هر روز ارزشش کاسته می شود. فقط در روز پنج شنبه گذشته ارزش ریال، پول ملی برزیل، 2.2 درصد کاهش یافته و اقتصاد این کشور را در شوک فرو برد. در مجموع از ابتدای سال 2018، ارزش ریال برزیل حدود سی درصد کاهش یافته است. نامزدهای ریاست جمهوری در برزیل نیز مشخص شده اند و حزب کارگر نیز باید فرد دیگری را به جای داسیلوا انتخاب کند. سئوال این است که ممنوعیت حضور لولا چه تاثیری بر سرنوشت انتخابات خواهد داشت. در این مقاله ضمن بررسی تحولات انتخاباتی در برزیل، تاثیرات تحولات سیاسی در این کشور بر شرایط اقتصادی بررسی می شود.

انتخابات ریاست جمهوری 2018 
از بعد از سال 1989 که برای اولین بار بعد از دو دهه دیکتاتوری نظامی در برزیل، انتهابات ریاست جمهوری برگزار شد، این اولین بار است که انتخابات در این کشور تا این حد غیرقابل پیش بینی بوده است.
انتخابات سراسری برزیل قرار است در هفتم اکتبر برگزار شود و اگر هیچ یک از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نتوانند پنجاه درصد آراء را به دست آوردند، دور دوم انتخابات در 28 اکتبر برگزار می شود. این اولین انتخابات ریاست جمهوری بعد از استیضاح و برکناری غیرقانونی دیلما روسف از ریاست جمهوری است. دادگاه عالی انتخابات برزیل روز 31 اوت، نامزدی لولا داسلیوا در انتخابات را رد کرد. براساس قوانین برزیل، افرادی که محکوم به زندان هستند، از شرکت در رقابت های انتخاباتی منع می شوند. در صورتی که دیوان عالی برزیل، این محکومیت لولا را استثنا نکند، عملا لولا نمی تواند به عنوان گزینه ای برای ریاست جمهوری در این کشور باشد. دادگاه عالی برزیل قرار است بین هفتم تا 13 ماه سپتامبر درباره درخواست تجدید نظر در محکومیت لولا داسیلوا تصمیم بگیرد.
وضعیت نامزدها در انتخابات ریاست جمهوری برزیل
براساس گزارش ها، 13 نفر به عنوان نامزد ریاست جمهوری برزیل در ماه اکتبر ثبت نام کرده اند. نتایج نظرسنجی ها حاکی از این است که هنوز بیش از سی درصد رای دهندگان درباره انتخاب خودشان مردد هستند که این مسئله نشان دهنده نارضایتی مردم از سیاستمداران این کشور است.
اگر لولا داسیلوا اجازه حضور در انتخابات را پیدا کند، از حمایت قابل ملاحظه مردم برزیل برخوردار خواهد شد. نظرسنجی سی ان تی/ ام دی ای(CNT/MDA) در بیستم ماه اوت حاکی از این است که 39 درصد مردم برزیل قصد دارند به لولا رای بدهند. اگر لولا نتواند در انتخابات شرکت کند، فقط نیمی از هواداران او حدود 19 درصد به فرناندو حداد 55 ساله از حزب کارگر رای خواهند داد. ژائیر بولسونارو( Jair Bolsonaro ) 63 ساله از حزب سوسیال لیبرال و نامزد راستگرایان افراطی، 22 درصد آراء را کسب خواهد کرد.
او دوران حکومت دیکتاتوران و خونتاهای نظامی برزیل در فاصله سال 1964 تا 1985 را می ستاید و قبلا مواضع افراطی درباره زنان، خارجی ها و رنگین پوستان داشته است. برخی او را ترامپ برزیل لقب داده اند. او روی شبکه های اجتماعی حساب کرده است. در فیس بوک، حدود پنج میلیون دنبال کننده دارد که بیش از همه نامزدهای دیگر است. اما تحلیلگران بر این اعتقادند که نباید بر روی دنبال کننده های مجازی حساب باز کرد. مارکوس فاکو از موسسه بازاریابی سیاسی گتولیو وارگاس(Getulio Vargas ) بر این اعتقاد است که شبکه های اجتماعی برای جذب رای دهندگان کافی نیست و تلویزیون و رادیو در میان ابزارهای ارتباطی همچنان بیشترین تاثیرگذاری را دارند.
مارینا سیلوا(Marina Silva)، وزیر سابق محیط زیست، 5.6 درصد آراء را به دست خواهد کرد. 4.9 درصد از پاسخ دهندگان هم گفته اند که جرالدو آلکمین از حزب سوسیال دموکراسی، میانه رو و فردی که چهار دوره فرماندار سائوپائولو بوده است، رای خواهند داد. آلکمین را می توان نماینده ساختار و حاکمیت برزیل دانست و تحلیلگران معتقدند دلیل ناتوانی او در تاثیرگذاری بر نظرسنجی ها، عصبانیت مردم این کشور از سیاستمداران باسابقه و دست داشتن بسیاری از احزاب اصلی در فسادهای دولتی است.
سیرو گومس( Ciro Gomes) از حزب چپ میانه و فرماندار سابق ایالت سیرا، از دیگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در برزیل است.با توجه به ممنوعیت لولا، به نظر می رسد حداد و بولسانورو به دور دوم انتخابات راه یابند. همچنین امکان افزایش رای های سفید و یا فاقد اعتبار در انتخابات افزایش می یابد. در دور اول انتخابات سال 2014، حدود 20 تا 30 درصد رای های اخذ شده، سفید و یا باطله بودند. میزان مشارکت در انتخابات نیز به دلیل آشفتگی سیاسی در این کشور ممکن است کاهش یابد.

راستگراها بدتر از چپگراها !
سرگیو کاستو، تحلیلگر آمریکای لاتین می گوید، دولت های چپ صورتی در برزیل، تاثیر چندانی در کاهش نابرابری های اجتماعی نداشتند؛ اما دولت های راستگرا از این چپ ها خیلی بدتر بودند. لولا 72 ساله از یک خانواده فقیر کشاورز است که توانست با پیمودن سلسله مراتب به رده های بالای حزب کارگر دست یابد و سه دوره یعنی از سال 2003 تا سال 2011، رئیس جمهور برزیل بود. در دوران ریاست جمهوری او، میلیون ها برزیلی از فقر نجات پیدا کردند و اقتصاد این کشور را به جایگاه ده کشور اقتصاد برتر جهانی رساند. او با 87 درصد محبوبیت، ریاست جمهوری خود را به پایان رسید. از سال 2014 اقتصاد این کشور با سرعت افت کرد و در نهایت اوضاع سیاسی این کشور نیز با استیضاح روسف به اتهام دستکاری در بودجه آشفته شد.
لولا داسیلوا به دریافت رشوه در پرونده رسوایی لاوا خاتو متهم شد، اما او این اتهام را رد کرد. حامیان او این اتهام را پرونده سازی راستگرایان علیه لولا دانستند به اعتقاد ژاسون ویرا، تحلیلگر سیاسی در برزیل، لولا یک برند محبوب در برزیل محسوب می شود و همه او را به خاطر عملکردش در بهبود رشد اقتصادی و کاهش نابرابری های اجتماعی دوست دارند.
مهمترین وعده های ریاست جمهوری لولا بازگرداندن خصوصی سازی ها و طرح اصلاح قانون کار است که میشل تمر، رئیس جمهوری فعلی برزیل آن را تصویب کرده است. همچنین یک برنامه فوری برای بهبود اقتصاد کشور، کاهش نرخ بیکاری، اصلاحات در مالیات، بانکداری، آموزش و سیستم های قضایی از مهمترین وعده های انتخاباتی ریاست جمهوری است. یکی از بزرگترین ضعف های لولا، این بود که نتوانست نسل جدیدی از رهبران همفکر خود را آماده کند.
اگر لولا در انتخابات نباشد،‌ فقط نیمی از حامیان لولا قصد دارند به فرناندو حداد هم حزبی او و از مسیحیان لبنانی تبار رای بدهند.
حداد در سال های 2013- 2017 شهردار سائوپائولو بود، مهمترین دستاوردش، بهبود زیرساخت های حمل و نقل بزرگترین شهر برزیل و همچنین تلاش برای کاهش مصرف مواد مخدر و مقابله با آن در این شهر است. حداد که یک حقوقدان و استاد دانشگاه است، وزیر آموزش داسیلوا و روسف از سال 2005 تا 2012 بود. آلبرتو آلمیدا(Alberto Almeida)، یک تحلیلگر سیاسی و نویسنده کتاب «انتخاب برزیلی» بر این اعتقاد است که ارتباط حداد با داسیلوا و روسف می تواند او را به یکی از دو نامزد اصلی راه یافته در دور دوم انتخابات تبدیل کند. به این ترتیب حتی اگر لولا نتواند در انتخابات راه یابد، هر فردی که وابستگی نزدیکتری به او داشته باشد، شانس پیروزی وی افزایش می یابد.
تاثیرات بحران سیاسی بر وضعیت اقتصادی برزیل
بحران سیاسی در برزیل که از دو سال پیش و با استیضاح روسف آغاز شده است، همچنان ادامه دارد. این بحران سیاسی بر اقتصاد این کشور تاثیر گذاشته و آن را آشفته کرده است. به طوری که از ژانویه سال 2018 تاکنون ارزش پول ملی این کشور در مقابل دلار حدود 26 درصد کاهش یافته است. به نوشته بلومبرگ، وضعیت بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین چندان مناسب نیست. بسیاری از کارخانه ها بسته شده است و نرخ بیکاری در این کشور به رقم بی سابقه ای رسیده است. در سال 2014، نرخ بیکاری در برزیل به پایین ترین حد در تاریخ خود رسیده بود. این کشور که زمانی از اقتصادهای نوظهور جهان و عضو موثر اتحادیه بریکس محسوب می شد، در حال حاضر با فقر و بحران اقتصادی پیچیده ای روبرو شده است.
بسیاری از سرمایه گذاران و بانکداران در برزیل، نگران پیروزی چپ ها و پیروزی نامزد جزب کارگر هستند. بر همین اساس، فرناندو حداد، نامزد جایگزین لولا برای رفع نگرانی ها، نشست هایی با صاحبان صنایع و سرمایه برگزار کرده است.
بازار بورس در برزیل به شدت تحت تاثیر انتخابات است و به همین دلیل رکود بی سابقه ای را تجربه می کند. براساس پیش بینی ماه مه، انتظار می رفت که شاخص سهام تا پایان ماه اوت به 88200 برسد، اما در حال حاضر شاخص سهام 82500 است.

سوءقصد به نامزد راست افراطي
اين درحالي است که هفته گذشته، نامزد پیشتاز انتخابات ریاست جمهوری برزیل که گرایش راست افراطی دارد در جریان گردهمایی انتخاباتی به ضرب چاقو زخمی شد. وی به دلیل گرایش خود به "ترامپ برزیل" معروف شده است.
بالسونارو در گردهمایی انتخاباتی در استان میناس گریس در جنوب شرقی برزیل زخمی شده است.
به گفته مقام‌های بیمارستانی او برای ترمیم جراحات وارد شده تحت عمل جراحی قرار گرفته و انتظار می‌رود بهبود بیابد.گفته مي شود با اين حال وي در نظرسنجی‌ها پیش است.
بر اساس آمارها اگر لولا داسیلوا رییس جمهوری سابق برزیل نتواند شرایط نامزدی را کسب کند بالسونارو خواهد توانست بیشترین آراء انتخابات ریاست جمهوری را به خود اختصاص دهد.

جمع بندي
در طی چندین دهه، این اولین بار است که اوضاع سیاسی و اقتصادی برزیل تا این حد با عدم قطعیت و ابهام مواجه شده است. در استانه انتخابات، جامعه برزیل کاملا دو قطبی شده است و هر تحولی می تواند جرقه یک درگیری داخلی در این کشور را شعله ور کند. در صورتی که فرناندو حداد و بولسونارو در مقابل هم قرار بگیرند، رقابت آنها بسیار نزدیک خواهد بود و امکان برخورد طرفدارانشان به دلیل قطبی شدن وضعیت افزایش خواهد یافت. ضمن اینکه پیروزی هر یک از نامزدها در انتخابات ریاست جمهوری ممکن است با پذیرش طرفداران نامزد شکست خورده مواجه شود و مشروعیت انتخابات زیر سئوال برود.
حال به نظر می رسد نامزد حزب کارگر پیروز نهایی در انتخابات ریاست جمهوری برزیل خواهد بود، چرا که مردم رضایت بیشتری از عملکرد این حزب داشته اند؛ ضمن اینکه درصد افرادی که به شدت مخالف بولسونارو هستند، بیش از دیگر نامزدهاست و همین مسئله می تواند مانع جدی برای پیروزی او در انتخابات باشد.
===================
نويسنده: تهمینه بختیاری -کارشناس مسائل بين المللي.
.