اختلافات در کنفرانس تهران نباید سبب شود منافع و تهدیدات مشترک ايران، روسيه و آنکارا در نظر گرفته نشود.
کنفرانس تهران که با حضور روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در خصوص ادلب برگزار گردید، از اختلاف نظر این سه کشور حکایت داشت. اما این اختلافات نباید سبب شود منافع و تهدیدات مشترک آنها در نظر گرفته نشود.
کنفرانس سه گانه دیروز با حضور روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در تهران با موضوع سوریه به ویژه بحران ادلب برگزار گردید.
اجلاس تهران به یک نقطه عطف دیگر در سلسله دیدارهای سه جانبه آنها- که توسط مسکو، آنکارا و تهران در دسامبر 2016 و با هدف ایجاد راه حل سیاسی برای حل صلح آمیز بحران سوریه آغاز شده است- بود. سوریه اکنون وارد مرحله خاصی از جنگ شده است و نیروهای دولتی سوریه قرار است منطقه مهم و استراژیک ادلب را از وجود تروریستها پاکسازی کنند.
حسن روحانی رئیس جمهور ایران، میزبان کنفرانس گفت: مقابله با تروریسم در ادلب بزرگترین ماموریت در این استان به منظور تامین امنیت و ثبات در سوریه است؛ اما این حمله نباید هیچ آسیبی به غیر نظامیان برساند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نيز در این کنفرانس بر تصمیم خود برای اجرای عملیات نظامی در ادلب به منظور نابودی گروه های تروریستی در این استان تاکید کرد. وی گفت: «ماموریت اصلی در این برهه، برخورد با برخی گروه های مسلح در استان ادلب است؛ زیرا حضور آنها در این استان تهدید مستقیمی برای امنیت غیر نظامیان سوری و ملت های منطقه به شمار می رود.»
روحانی و پوتین در سخنان خود پیشنهاد همتای ترک خود، رجب طیب اردوغان مبنی بر برقراری آتش بس را نادیده گرفتند.
پیشنهاد اردوغان دیدگاهی نزدیک به آمریکا و متحدانش است. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا چند روز قبل در توئیتی به سوریه و متحدان این کشور هشدار داد که به این استان حمله نکنند. وی در پیام توئیتری خود نوشت: «بشار اسد رئیس جمهور سوریه نباید با بی‌احتیاطی به استان ادلب حمله کند. روس‌ها و ایرانی‌ها اگر در این فاجعه انسانی بالقوه مشارکت داشته باشند مرتکب اشتباه بزرگی خواهند شد. ممکن است صدها هزار نفر کشته شوند. نگذارید چنین اتفاقی بیفتد».
معنای پیشنهاد اردغان چیزی جز تبدیل شدن ادلب سوریه به مرکز دائمی ترویستها و کانون همیشگی بی ثباتی در خاورمیانه معنایی ندارد، تهدیدی که بیش از همه متوجه آنکارا است. پیش از این ترکیه بیش از هر کشور دیگر طعم پیامدهای حمایت از تروریست در سوریه را - با مواجه شدن با عملیات های تروریستی داعش در شهر هایش - چشیده است.
جلوگیری از ادامه حضور تروریست ها در ادلب چیزی غیر قابل فهمی نیست و حتی وزیر خارجه آمریکا و صدر اعظم آلمان نیز آنرا درک کرده است.
مایک پمپئو که پیشتر با همتای ترکی خود موافق بود که عملیات ادلب غیرقابل قبول است اذعان کرده است که واشنگتن نگرانی ها در خصوص حضور تروریستها در استان ادلب را درک می کند. آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان نیز ششم سپتامبر از موضع پوتین درخصوص ادلب حمایت کرد و گفت ضروری بود تا تلاش هایی برای مبارزه با ستیزه جویان افراطی صورت گیرد و در عین حال از شهروندان نیز می بایست دفاع می شد که این وظیفه بسیار بزرگ و مهمی است.
با وجود اين ادله رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پس از شرکت در نشست سه جانبه تهران در مسیر بازگشت از تهران به کشورش در پیامی که در صفحه شخصی وی در تویتر منتشر شد، نوشت: «چنانچه رژیم سوریه به خاطر منافعش اقدام به کشتار ده ها هزار انسان مظلوم کند و به این مسئله بی توجهی شود، ما نمی توانیم شریک این بازی باشیم و در مقابل این اقدام تماشاگر باشیم».
اما در اين ميان آنچه مهم است اينکه تهران، مسکو و آنکارا داراي منافع و تهديدات مشترک بسياري هستند. از جمله هر سه هدف تحريم ها و فشار هاي سياسي آمريکا قرار گرفته اند. اين سه کشور در سایه فشارهایی که واشنگتن علیه آنها اعمال کرده است، نیاز به همکاری و اتحاد دارند. مسکو، تهران و آنکارا همچنين می توانند برای یک راهبرد مشترک جهت مقاومت در برابر سیاست تحریم های آمریکا کار کنند.
-----------------------------------------
عبدالرضا خليلي