افشاء اختلافات داخلي در عربستان نشانه تحولي مهم در اين کشور است.
کمتر ديده مي شود که شاهزادگان سعودي از عملکرد پادشاه و وليعهد عربستان انتقاد کنند يا اين انتقادات افشاء شود ولي وقتي انتقاد مي کنند يا اين انتقادات در رسانه ها منتشر مي شود بيانگر واقعيت هايي است؛ يکي اينکه، اختلافات به صورت غير قابل تصوري تشديد شده است ديگري اينکه آمريکا و اروپا نيز از اين اختلافات و انتقادات سود مي برند و با دامن زدن به آن در پي اعمال فشار بر پادشاه و وليعهد عربستان يا ايجاد تحولاتي اساسي در کادر رهبري اين کشور هستند.
شاهزاده احمد بن عبدالعزیز هفته گذشته در تصاویر ویدیویی ضبط شده، مودبانه در برابر جمعی از معترضان در لندن، علیه سیاست های خاندان حاکم فریاد می زد و به آنها می گفت «چه ارتباطی به آل سعود دارد... برخی افراد مشخص هستند... آنها مسئولند.» به گفته خبرگزاری فرانسه، وی افزود: «پادشاه، ولیعهد وی و برخی مسئولان دیگر، مسئول هستند.»
این اظهارات از جانب یکی از اعضای خاندان حاکم خطاب به پادشاه و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان است کسي که از دو سال قبل به زعم خود و متحدان غربي اش رویکردي جنگ طلبانه-اصلاحي شتابزده، که مورد نظر آمريکا و رژيم صهيونيستي نيز بوده، در پيش گرفته است. اين جنگ طلبي و اصلاحات شتابزده در مواردي چون جنگ در يمن، اعطای آزادی های گسترده و مجوز رانندگی به زنان، بازگشایی سینما، کاستن از نقش مفتي هاي وهابي و نهاد دینی آنها و بازداشت شاهزداگان و روحانیان که بازداشت آنها خط قرمز محسوب می شود و همچنين برخي اصلاحات اقتصادي نمايان گرديد. هرچند اقدامات اصلاحي وي در مظان ترديد قرار گرفت زماني که با موارد متعدد بازداشت ها و اعدام ها همزمان شد.
در آخرين مورد ديروز دادستان کل عربستان سعودی در جلسه محرمانه ای که دادگاه ویژه مجازات تشکیل داد اعدام «علی العمری» رئیس دانشگاه آزاد مکه مکرمه را خواستار شد.
البته احمد بن عبدالعزیز با انتشار بیانیه ای اينکه اظهارات وي در لندن را انتقاد از پادشاه عربستان و ولیعهد وی برشمردند، «نادرست» دانست، ولي با اين حال اين اظهارات بسيار معنا دار است.
مشاور منتسب به بن نایف امروز در صفحه خود در توئیتر نوشت: در پی ایجاد اخلال در موازنه قدرت در عربستان در همه سطوح سیاسی، اقتصادی و اجتماعی درگیری داخلی در این کشور نزدیک است. این امر ما را به سمت درگیری خواهد کشاند که می تواند امنیت ملی عربستان را به طور مستقیم تهدید کند.
بر اساس برخي گزارش ها نيز شرایط بد اقتصادی و سیاسی و حتی امنیتی که رژیم سعودی از آنها رنج می برد به علت فرار سرمایه گذاران و جرأت نکردن آنان برای فعالیت در شاهرگ حیاتی سعودی ها یعنی شرکت نفتی آرامکو منجر به لغو پذیره نویسی سهام شرکت بزرگ نفتی آرامکو شده است.
حتي گفته ميشود طرح اقتصادی 2030 که فراتر از توان سعودی است، پس از مواجه شدن با مشکل پذیره نویسی شرکت بزرگ نفتی آرامکو و شاهرگ اقتصادی سعودی متلاشی شد. محمد بن سلمان اکنون به دنبال منابع مالی دیگری برای جبران کسری بودجه سعودی است.
اما برخي بر اين باورند که عربستان در آستانه مرحله ای از تغییرات اساسی قرار گرفته است. رسانه هاي و شبکه هاي اجتماعي هفته گذشته تغییر ولیعهد عربستان را محتمل دانستند.
روزنامه اسپانیائی پابلیکو سه شنبه گذشته با اشاره به اینکه هیچ یک از اهداف سعودیها در جنگ یمن هنوز محقق نشده است؛ از تصمیم شاه عربستان سعودی برای تغییر ولیعهد این کشور خبر داد.
مجتهد، کاربر سرشناس سعودی و افشا کننده اسرار پشت پرده در عربستان نيز همزمان در صفحه خود در توئیتر نوشت: افراد نزدیک به چهره های مهم خاندان حاکم بر عربستان به من گفتند مایلند از این هشتگ "با احمد بن عبدالعزیز به عنوان پادشاه بیعت می کنیم" حمایت کنم.
موضوع تغيير وليعهد عربستان پس از آن مطرح شده که وي پس از يک عمليات تروريستي در ماه هاي قبل در محافل عمومي و رسمي کمتر حاضر مي شود. شايد شدت جراحت ناشي از اين عمليات تروريستي سبب شده روزنه هاي اميد درباره توانايي وي براي ادامه وليعهدي و حتي پادشاهي وي مسدود شود.
علاوه براين بر اساس برخي گزارش ها پس از اجرای آزمایش هایی روی پادشاه عربستان، و ثابت شدن بیماری خستگی مزمن و تنگی نفس در وی، پادشاه عربستان به درخواست تیم پزشکی اش، از چهارشنبه گذشته همه فعالیت های خود را به حال تعلیق درآورد و با عمل کردن به توصیه پزشکان، برای بهبود به مدت چند روز به مغرب سفر کرد.
از طرف ديگر، شاهزاده احمد بن عبدالعزیز از جمله شاهزادگاني است با ولیعهد بیعت نکرده و همچنين با جنگ در یمن موافق نبوده است. وي در پاسخ به سوال یک فرد آکادمیک مشهور درباره علت علنی نکردن این دیدگاه، گفت برای حفظ وحدت خاندان حاکم، این کار را انجام نخواهد داد.
شاهزاده احمد تنها مخالف جنگ در یمن در گذشته و حال نبوده است، به ویژه که این جنگ به پایان چهارمین سال خود نزدیک می شود، بی آن که نتیجه ای به دنبال داشته باشد. افراد دیگری به ویژه از جناح عبدالله پادشاه سابق عربستان و شاهزاده طلال بن عبدالعزیز برادر پادشاه عربستان و برخی پسران وی در خاندان حاکم وجود دارند که مانند وی با جنگ در یمن مخالف هستند.
-----------------------------------------
عبدالرضا خليلي