موسیقی زاگرس نشینان، نمونه موسیقی فاخر ملی و نماد فرهنگی کشور ایران است که ریشه در تار و پود فرهنگ و آیین کشور دارد.
ویژگی منطقه زاگرس ایران، کوهستانی بودن آن و وجود آب و هوای سرد و نیمه معتدل است که همین مولفه ها باعث شده است بخشی از زندگی مردم منطقه با شرایط موجود عجین شود؛ حتی موسیقی این مردم هم سازهایی است که در فضای باز طنین انداز شده اند.
زاگرس ایران خاستگاه ایل ها و قوم های مختلف است به گونه ای که اقوام آذری، کرد، لک، لُر، بختیاری و عرب با زیرشاخه های قوم شناسی در این منطقه سکونت دارند.
موسیقی بختیاری متنوع و آوازخوانی در آن شاخص است؛ مضامین آوازها از توصیف طبیعت و رنج و مرارت زندگی کوچ‌نشینی و اندوه هجران و فراق یار و دیار تا ستایش عشق و زیبایی را در بر می‌گیرد.
در همین زمینه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری جشنواره موسیقی مناطق زاگرس نشین ایران را هر ساله در شهرستان بروجن برگزار می کند و جمعی از موسیقی دانان مقامی ایران، داوری این جشنواره را برعهده دارند.
رئیس فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بروجن هم می گوید: این جشنواره در راستای اعتلای فرهنگ والای ایرانی اسلامی، کشف و استعدادیابی هنرمندان جوان، شناسایی مقام ها و نغمات بکر و اصیلی که رو به زوال و فراموشی است در سه بخش «گروه نوازی»، «تکنوازی» و «ویژه» در شهرستان بروجن برگزار می شود.
ناصر جان شکر می افزاید: مبارزه با هجمه های گسترده ای از انواع مختلف تهاجمات و شبیخون های فرهنگی که در قالب موسیقی های سخیف و بی ارزش به گوش مردم می رسند، حمایت و قدرشناسی از تلاش های موثر هنرمندان این رشته از دیگر اهداف برگزاری جشنواره موسیقی «مناطق زاگرس نشین» است.
موسیقی نواحی، نوای بی کلام هزاران سال سکنی گزینی انسان در کنار طبیعت است و آنجا که کلام قاصر است از بیان پیشنیه یک قوم، نغمه مضراب روح به هنگام سایش بر سیم ساز یا دمیدن جان در نای سرنا کمک می کند در بیان داشته های غنی فرهنگی و داشته های قوم.
معاون وقت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه چهارمین جشنواره منطقه ای موسیقی زاگرس نشینان کشور ، این نوع موسیقی را نماد فرهنگ اصیل ایرانی دانست.
حمید شاه آبادی با بیان اینکه موسیقی زاگرس نشینان ریشه در تار و پود فرهنگ و آیین کشور دارد گفت: موسیقی زاگرس نشینان بزرگترین پشتوانه فرهنگی، نمونه موسیقی فاخرملی و نماد فرهنگی کشور است.
وی افزود: این موسیقی نوعی موسیقی ماندگار، جاودانه و به یاد ماندنی است که یادآور حماسه، غرور، شجاعت و شهامت مردم این مرزو بوم است.
کرنا یکی از سازهای تاریخی ایران در منطقه زاگرس است که همواره با سرنا، نوای خوشش را منتشر می کند و فردوسی در یکی از اشعارش می گوید: "برآمد خروشیدن کرنای / تهمتن برآورد لشگر زجای / بفرمود تا رخش زین کنند / دم اندر دم نای زرین کنند".
نوای آغاز سال نو با کرنا و سرنا در دستگاه "چهارگاه" - از دستگاه های دوازده گانه موسیقی ایرانی - که با بهره گیری از نوای موسیقی مقامی و محلی چهارمحال و بختیاری نواخته می شود و تنظیم آن براساس یکی از قدیمی ترین ردیف های موسیقایی ایرانیست.
فرزند زنده یاد علی اکبر مهدی پور، نوازنده ملودی نوروزنامه؛ می گوید: این آهنگ که هنگام تحویل سال نو
آقای مهدی پور می افزاید: این آهنگ در آن سالها با سرساز سرنا به همراه نقاره نواخته شد و ضبط آن تنها در یک مرحله اتفاق افتاد و این آهنگ دیگر با هیچ سازی به شکل کنونی ضبط نشد.
وی گفت: این موسیقی را بیشتر در نوروز می نواختند که به مرور زمان این موسیقی هم، از دهه 40 با شلیک گلوله توپ در زمان های گذشته در آستانه از بین رفتن و فراموشی قرار گرفت.
"علی اکبر مهدی پور" یکی از استادان سرنا نواز و کَرنای ایران بود که اسفندماه 88 در حالی دارفانی را وداع گفت که بسیاری از مردم او را با نام سریال " روزی روزگاری" و موسیقی آغاز تحویل سال نو می شناسند؛ اما او ملودی و آهنگ نوروزنامه و تحویل سال نو را به نام خود به ثبت رسانید و طنین ساز کرنا و سرنا را همواره به عنوان دو ساز ایرانی، با نواهایش در بسیاری از کشورها می شناسند.
از جمله صداهای دیگر دارای موسیقی و هارمونی در منطقه زاگرس لاوه لاوه، هوره، مور و سیاه چمانه، دروگری، برزگری، دی بلال و هی جار و بختیاری و دهکردی است که از سبک های مهم موسیقی مقامی غرب کشور محسوب می شود.
در این میان موره جایگاه ویژه ای در میان مردم لک زبان زاگرس دارد و اساس و درونمایه آن غم و اندوه است و پیشینه و جایگاه موره در منطقه زاگرس به گونه ای بوده که کریم خان زند وقتی در منطقه زاگرس برادرش را توسط آزادخان افغان از دست داد، موره خوان ها را برای تسکین دردش فراخواند.
آوای سیاه چمانه یادآور مردم منطقه اورامانات است و شعر آن را باید اورامی دانست که این آوای اصیل و باستانی در طول تاریخ دچار کمی تحول می شود که سبکی به نام "شیخایی" هم در آن وجود دارد.
"لاوه لاوه" یکی از آواهای باستانی منطقه زاگرس بوده که درگذشته های دور که مردم در چادرها در دامن طبیعت می زیستند با آهنگی شیرین برای دور کردن صدای حیوانات و صداهای طبیعت هنگام شب در گوش کودکان، خوانده می شد.
یازدهمین جشنواره موسیقی مقامی ، سنتی و محلی استان های منطقه زاگرس نشین ایران در فرهنگسرای شهر بروجن برگزار شد.
در این جشنواره هنرمندان رشته موسیقی از استان های اصفهان، فارس، خوزستان، لرستان، بوشهر،کرمانشاه، کردستان، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری به مدت سه روز برنامه اجرا کردند.