پیگیری‌های بی امان، برای احقاق حقوق روستائیان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، حدود ده ماه از نخستین گزارش های مردمی در خصوص رهاشدن فاضلاب کارخانه های شهرک صنعتی سیرو به مراتع و زمین های اطراف روستاها می گذرد؛ پیگیری های ما در آن زمان با وعده و وعیده های مسئولان همراه بود اما ظاهرا این مشکل حاد که با جان اهالی آن منطقه دست به گریبان شده، هنوز پا بر جاست و به گواهی روستائیان، هیچ اقدام قابل قبولی صورت نگرفته.

تماس های مکرر اهالی روستای امامزاده ابراهیم بخش کهک با صداوسیمای مرکز قم و گلایه های دردناک آنان از خروج پساب کارخانه ها به سمت مزارع و مراتع اطراف روستا ما را برای پیگیری های مجدد به این منطقه کشاند.

به همراه گروه خبری به سمت این روستا حرکت کردیم؛ حضور جمعیتی قابل توجه از اهالی منطقه در ورودی روستا و انتظارشان برای رسیدن ما، حاکی از عمق فاجعه بود؛ خوی مهمان نوازیشان حکم می کرد که با رویی خندان از ما استقبال کنند، اما در پس این چهره های خندان، دلخوری از بی توجهی مسئولان به خواسته های بحقشان، مشهود بود.

آقای علی بیگی عضو شورای روستا اولین نفری بود که به سمت ماشین ما آمد و از ما خواست تا او را همراهی کنیم؛ می گفت نزدیکی روستا به ناحیه صنعتی سیرو، یکی از مشکلات اصلی ماست، چرا که پانزده کارخانه فعال در این ناحیه صنعتی، پساب هایشان را در مراتع ما تخلیه می کنند.

با او و اهالی روستا به سمت محل تجمع فاضلاب ها رفتیم؛ در فاصله ای کمتر از دویست متر تا محدوده روستا؛ به حوضچه ای رسیدیم مملو از فاضلاب های شهرک سیرو ؛ بوی نامطبوع در این منطقه حکم فرما بود.

تهدید سلامتی مردم در سایه سکوت مسئولان

در بین اهالی روستا کودکان بسیاری را می دیدم که برخی از آنها مشغول بازی در کنار این فاضلاب های سیاه با بوی نامطبوع بودند؛ در این لحظه خانم جوانی دست پسرش را گرفت و به سمت ما آمد؛ آستین لباس پسرش را بالا زد و با نشان دادن زخم روی بازوی راستش گفت: این جای نیش پشه سالک است؛ چند ماه درگیر درمان و عفونت زدایی از بدن پسرم بودیم. او می گفت این فاضلاب ها منبع انتشار پشه سالک و موش ها و مگس های بیماری زا هستند اما انگار مسولین به فکر سلامت ما و بچه هایمان نیستند.

کمی آن طرف تر پیرزنی ایستاده بود؛ او می گفت در هوای گرم ما حتی جرات روشن کردن کولر را هم نداریم چون بوی نامطبوع را به داخل خانه می کشد و آن وقت دیگر نمی شود حتی لحظه ای در خانه ماند.

به همراه آقای علی بیگی به سمت یکی دیگر از برکه های ایجاد شده و پر از فاضلاب های صنعتی رفتیم؛ جایی که در آن لوله ای قرار داشت که از طریق آن پساب تصفیه خانه به آنجا منتقل می شد .

او می گفت در این منطقه سه قنات وجود دارد که اهالی برای شرب و کشاورزی از آنها استفاده می کنند که حالا با وجود این فاضلاب ها معلوم نیست چه بر سر این آب ها و مصرف کنندگان آنها آمده است.

برای پیگیری بیماری زا بودن این فاضلاب ها به سمت مرکز بهداشت روستای سیرو رفتم. پزشک حاضر در این مرکز نه تنها حاضر به پاسخ گویی نشد، حتی بهورز این مرکز با هل دادن تصویربردار و جلوگیری از تصویربرداری، ما را از مرکز بیرون کرد.

این اقدام غیراخلاقی او که سال گذشته نیز شبیه آن در یکی از مرکز این بخش اتفاق افتاده بود مرا به یاد پیگیری های ده ماه پیش انداخت.

ده ماه قبل...

آبان96 بود که برای اولین بار به خواست اهالی روستاهای سیرو و امامزاده ابراهیم به این منطقه رفتیم؛ وضعیت انتشار فاضلاب های این ناحیه صنعتی بسیار متاثرکننده بود؛ وجود حوضچه های متعدد سیاه رنگ با غلظت بالا که بوی نامطبوعش تا هزاران متر آن طرف تر استشمام می شد.

 غلظت فاضلاب ها به حدی بود که در برخی مناطق حتی سنگ هم در آن نفوذ نمی کرد.

آقای کاسه گرد، مرد میانسال اهل روستای امامزاده ابراهیم تمام مناطق آلوده را که وسعت انتشارشان به چهار کیلومتر می رسید به ما نشان داد؛ او می گفت: اینجا جزو مراتع ماست که با این وضعیت هم چرای دام با مشکل رو به رو شده و هم فرزندان ما در تماس با این مواد بیماری زا دچار مشکلات متعدد می شوند.

سال گذشته با دیدن تخریب مراتع و آلودگی محیط زیست به سراغ مرکز بهداشت روستای سیرو رفتم تا ببینم آیا به مرکز بهداشت کهک، موضوع در خطر بودن سلامت هزار و چهارصد سکنه این منطقه را گزارش داده اند، که نه تنها با پاسخی مواجه نشدم بلکه در عین بی خیالی ما را به مراجع بالاتر ارجاع دادند.

با طیبی نژاد، مدیر عامل شهرک های صنعتی تماس گرفتم؛ او از وضعیت موجود اظهار بی اطلاعی کرد!

عمق فاجعه از زبان کارشناسان

تصمیم گرفتم نمونه هایی از پساب های تخلیه شده در مراتع و محل سکونت اهالی را برای آزمایش به اداره کل محیط زیست ارسال کنم . یک هفته بعد نتیجه آزمایش مشخص شد.

احمدزاده کارشناس پایش محیط زیست و منصوری از کارشناسان بهداشت و ایمنی شرکت شهرک ها را به جلسه ای سه نفره دعوت کردم تا ضمن گزارش نتیجه آزمایش، راه حلی برای برطرف شدن این مشکل بدهند.

احمدزاده می گفت: آزمایش ها نشان داده که این پساب های صنعتی 10 و در برخی مناطق تا 15برابر حد مجاز آلودگی دارند و این یعنی تهدید علیه سلامت عمومی؛ او می گفت: شرکت شهرک های صنعتی باید هر چه سریع تر این موضوع را پیگیری کند و پساب خروجی کارخانه را بررسی کند چرا که در غیر این صورت با کارخانه های متخلف برخورد جدی می شود.

منصوری هم یک فرصت چند روزه خواست تا ضمن بررسی مشکلات تصفیه خانه شهرک، حوضچه های مملو از فاضلاب کارخانه ها را از بین ببرند.

حالا ده ما از آن جلسه می گذرد.

بار دیگر با طیبی نژاد, مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی تماس گرفتم که با پاسخی تامل برانگیز برخورد کردم؛ او می گفت: شهر مشکلات مهم تری دارد و این پساب ها موضوع مهمی نیستند! او در اظهاراتی عجیب اصل ماجرا را انکار کرد و گفت: اصلا تصفیه خانه هیچ تخلیه پسابی به بیرون تصفیه خانه ندارد!

با این اوصاف به سراغ مدیر تصفیه خانه ناحیه صنعتی سیرو رفتیم؛ امیدی مدیر جدیدی بود که خرداد ماه به این سمت منصوب شده بود؛ او می گفت: اینکه تصفیه خانه جانمایی نامناسبی دارد و بین شهرک صنعتی و روستا قرار گرفته تقصیر من نیست؛ در واکنش به این پاسخ از او پرسیدم تخلیه پساب ها به خارج از تصفیه خانه چطور؟ او نیز اظهار بی اطلاعی کرد و من مجبور شدم او را به نزدیک یکی از برکه های ایجاد شده از فاضلاب ها ببرم؛ با دیدن این صحنه سکوتی معنا دار کرد و از من خواست به او فرصتی یک ماهه بدهم تا با تجهیز تصفیه خانه مشکل را بر طرف کند.

پیگیری هایی که بالاخره نتیجه داد

چند هفته بعد تصاویری را که از آلودگی مراتع این منطقه گرفته بودم، به همراه گلایه های اهالی روستا، به آقای سیار فرماندار قم نشان دادم؛ تصاویری که فرماندار قم را وادار کرد تا سریعا با یک تماس تلفنی مدیرعامل شرکت شهرک ها را برای پاسخگویی و رفع مشکل ایجاد شده احضار کند.

با دستور فرماندار دوباره راهی تصفیه خانه این شهرک صنعتی شدیم و این بار مدیرعامل شرکت شهرکها و کارشناسان بهداشت و ایمنی هم همراه ما بودند.

ابتدا محمدی و علی بیگی دو عضو شورای روستای سیرو توضیحاتی از وضعیت آزار دهنده فاضلاب های شهرک دادند و در ادامه منصوری کارشناس بهداشت و ایمنی شرکت شهرک ها مارا به آزمایشگاه تصفیه خانه برد و گفت: تجهیزات تصفیه خانه قدیمی بود که  باعث بروز مشکلات فنی در امر تصفیه پساب ها می شد و خوشبختانه در یک ماه گذشته تجهیزات آزمایشگاه را به روز کردیم و ان شاالله دیگر شاهد خروج پساب های آلاینده به زمین های اطراف نخواهیم بود .

برای اطمینان ما را به سمت یکی از حوضچه های تصفیه فاضلاب برد؛ حوضچه ای که آبی به نسبت شفاف تر از بقیه حوضچه ها داشت؛ طیبی نژاد درحالیکه نمونه خروجی این حوضچه را نشان می داد گفت: با تجهیز شدن آزمایشگاه دیگر نگران آلایندگی این فاضلاب ها نخواهیم بود، حالا این فاضلاب ها تبدیل به آبی شده اند که می تواند برای آبیاری و گسترش فضای سبز  در محدوده  روستا مصرف شود؛ او می گفت به دنبال خرید یک زمین در اطراف شهرک هستیم که با کاشت درخت هوای روستا را هم تلطیف کنیم.

آقای سیار هم پس از بازدید از بخش های مختلف تصفیه خانه و بررسی وضعیت موجود تاکید کرد که تصفیه اصولی فاضلاب ها باید مداوم صورت گیرد، ضمن اینکه تاییدیه کتبی از اداره کل محیط زیست هم برای این کار ضروریست، چرا که منبع تایید کننده ما محیط زیست است.

برای جمع بندی این پیگیری یکساله، آخرین نفر آقای احمدزاده کارشناس پایش محیط زیست بود که طی یک تماس تلفنی از وی خواستم تا نظرش را درباره تصفیه استاندارد فاضلاب های شهرک بدهد.

با او در اداره کل محیط زیست قرار گذاشتیم؛ آقای احمدزاده با ابراز خرسندی از پیگیری های مجدانه گروه خبری صدا و سیما و اقدمات صورت گرفته در تصفیه خانه شهرک صنعتی سیرو گفت: با بررسی نمونه های جدید متوجه شدیم که برخی از پارمترهای سنجش آلایندگی فاضلاب ها تا ده برابر بهبود پیدا کرده، اما این روند باید تا سیدن به نقطه مطلوب به طور مستمر ادامه داشته باشد تا بتوان از این پساب برای آبیاری و گسترش فضای سبز این منطقه استفاده کرد.

لبخند رضایت بر لبان روستائیان

به سراغ اهالی روستا رفتیم؛ آنها با اظهار رضایت از بر طرف شدن مشکل ابراز امیدواری کردند که این اقدامات مقطعی نباشد و دیگر شاهد بروز چنین مشکلاتی در هیچ جای استان نباشند.

اهالی روستای سیرو و امامزاده ابراهیم حالا منتظرند تا پیش از رسیدن فصل پاییز و زمستان، شرکت شهرک ها کاشت درخت ها را آغاز کند و فاضلاب های تصفیه شده این شهرک صنعتی خاک سیاه و هوای آلوده را به فضای سبزی زیبا همراه و هوایی پاک تبدیل کند؛ هر چند گاهی اوقات جبران برخی خسارت ها با اقدامات دیرهنگام شدنی نیست، خساراتی از نوع زخم هایی در جان و تن روستائیان که شاید سالها طول بکشد، تا این رخم ها سر باز کنند.

بیادی – خبرنگار صداوسیما _ قم