معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش و سخنگوی کمیسیون علوم و تحقیقات مجلس فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی اجرای اهداف توسعه‌ای و تحقق اهداف سند تحول آموزش و پرورش و واقعیت‌های موجود در نظام آموزش و پرورش را در برنامه رو در رو شبکه چهار سیما مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ برنامه «رو در رو» به مناسبت هفته دولت به سراغ دستاورد‌های آموزش و پروش رفت و به توسعه آموزش عمومی و عدالت آموزشی پرداخت، بر اساس آمار تعداد مدارس کشور از ۵۴ هزار واحد در سال ۵۷ در سراسر کشور به ۱۵۴ هزار واحد افزایش یافته همچنین تعداد مدارس شبانه روزی با رویکرد توسعه عدالت آموزشی در مناطق محروم با رشد ۴۸ برابری رو به رو شد و از ۶۵ واحد به ۳ هزار و ۱۰۰ واحد افزایش یافت، پوشش ۹۸ درصدی دانش آموزان واجب التحصیل در کشور و افزایش نرخ باسوادی از ۴۳ درصد به ۹۳ درصد از دیگر افتخارات نظام آموزشی کشور در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی است در حال حاضر وجود بیش از ۹ میلیون دانش آموز در سراسر کشور گویای ارتباط حدود نیمی از خانوار ایرانی با نظام آموزش و پرورش است به علاوه این وزارتخانه با بیش از یک میلیون نیروی آموزگار و کادر اداری مجموعه‌ای از نیاز‌های اقتصادی متقابل کارکنان، مدارس و دانش آموزان را در بر می‌گیرد که عملاً یک ظرفیت بسیار بزرگ برای تحقق شعار سال یعنی حمایت از کالای ایرانی و تحرک بخشی به بازار و تولید داخلی به شمار می‌آید.
علیرضا کاظمی معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش و میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با حضور در برنامه رو در رو دستاور‌ها و اولویت‌های آموزشی و پرورشی را به بوته نقد گذاشتند.
کاظمی درباره دستاورد‌های کمی آموزش در چهل سال گذشته گفت: آموزش و پرورش و دستاورد‌های آموزش و پرورش در حوزه سخت افزار و نرم افزار قابل مقایسه با پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیست و نمی‌توان این دو دوره را مقایسه کرد و چنان رشد و توسعه در حوزه آموزش و پرورش رخ داده که شاید قابل تصور نباشد ما قبل از انقلاب چنین وضعیتی داشته باشیم و فضا‌های آموزشی تا دو و یا سه برابر افزایش یافته و شاید در حال حاضر منطقه و روستایی نیست که دیگر دسترسی به امکانات آموزشی ندارد.
وی افزود: یکی از رویکرد‌های مهم آموزش و پرورش که توسعه عدالت آموزشی بوده به خوبی محقق شده و پیش رفته امروز تمام دستاورد‌های علمی که نظام ما در بخش‌های مختلف دارد و اقتدار علمی جمهور اسلامی مربوط به نوع سرمایه گذاری‌هایی است که آموزش و پرورش انجام داده است و در کنار هم این موفقیت‌ها افزایش پوشش تحصیلی و تحولاتی که در برنامه ریزی‌ها انجام شده و تدوین سند بنیادین آموزش و پروزش به نوعی بزرگترین دستاورد نظام آموزش و پرورش کشور محسوب می‌شود.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش همچنین گفت: امروز نقشه راه آموزش و پرورش و چشم انداز روشن آموزش و پرورش برای دستیابی به قله‌های رفیع تعلیم و تربیت فراهم است.
میرزاده در ادامه به آشکار بودن خدمات آموزش و پرورش در مدت چهل سال اشاره کرد و افزود: ملت شریف شاهد دستاورد‌های آموزش و پرورش هستند و دستاورد‌ها بیان می‌شود و فکر می‌کنم در این جلسه ضمن ارج نهادن به تلاش همه دولت‌ها که بر اساس آنچه امکانات و شرایط ایجاب کرده توسعه نظام آموزشی را رقم زدند و مشکل ما این نیست که اسناد بالا دستی نداریم و مشکل ما در مرحله اجراست.
وی گفت: شاید خیلی از کارشناسان آموزش و پرورش معتقد باشند‌ای کاش به جای این تعداد از اسناد بالا دستی اسناد کمتری وضع می‌شد، ولی در اجرا به طور کامل به اجرای آن فکر می‌کردیم و‌ای کاش بدون توجه به اینکه خانواده‌ها چه انتظاری دارند و نسل جدید چه نیازی دارد شاید خیلی از اسناد بالادستی که دورنمای خوبی دارد وضع نمی‌شد.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تأکید کرد: در جلساتی اینچنین در فضایی رو در رو باید در مورد علت محقق نشدن اسناد و برنامه ریزی‌ها بحث شود و در غیر این صورت دستاورد روی کاغذ نوشته و مکتوب کم و کسری ندارد.
کاظمی در این بخش از سخنانش گفت: تحلیل‌های انجام شده از اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر اساس شاخص ها، بیش از ۳۰ درصد پیاده سازی شده است و الان مهمترین رویکرد نظام آموزش و پرورش در واقع در کنار دیگر رویکرد‌ها اجرای متوازن سند تحول آموزشی است و نیاز به فرهنگسازی و تغییر نگرش داریم و به هر حال باید نوعی از نگرش در مردم و همکاران ایجاد شود برای مسیر‌هایی که در تحقق سند تحول نیاز داریم.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش افزود: تا این موضوع تغییر نگرش رخ نمی‌دهد نمی‌توانیم گام‌های اساسی و عمیق برداریم و البته تبدیل کردن رویکرد‌های پرورشی و فرهنگی بر فضای آموزش و پرورش است و مهمترین چرخش سند تحول آموزش و پروزش همین چرخش است و زمانیکه این مسیر را طی کنیم به کیفیت بخشی می‌رسیم.
*تحقق ۳۰ درصدی سند تحول بنیادین آموزشی
کاظمی با بیان اینکه باید کاری کنیم دانش آموزان در فضای آموزش و پرورش تربیت شوند به جای آنکه آموزش داده شوند، گفت: باید فشار آموزش، دانش محوری و حافظه محوری را از روی دانش آموزان کم کنیم و برداریم و تا کنون بیش از ۳۰ درصد از سند تحول محقق شده است و بخش دیگری که به دنبال آن هستیم مربوط به ساختار‌ها و سیستم مدیریتی حاکم بر فضای آموزشی است و در بخش انتصاب مدیران و همچنین در حوزه آموزش مدیران و در حوزه مدل‌های مدیریتی و ساختار‌های مدیریتی باید تغییراتی داشته باشد.
وی افزود: به هر حال برنامه‌های زیر نظام‌های سندتحول ریل‌های اجرایی در بخش‌های استاندارد سازی فضای آموزشی، استانداردسازی فرایند‌های آموزشی تدوین شده و در دستور کار است و در کنار برنام‌های جاری تحقق سند تحول در دستور کار است و نیاز داریم این موضوع به دغدغه ملی تبدیل شود و آموزش و پرورش به تنهایی نمی‌تواند تمام زیر ساخت‌های مربوط به سند را در حوزه زیر ساخت‌ها الزامات را در دستور کار قرار داده تا به دستگاه‌هایی که می‌توانند کمک کنند ارائه کند.
میرزاده در بخشی از این گفتگو نسبت به اجرای ۳۰ درصدی سند تحول گفت: در تلاش مسئولین آموزش و پرورش شکی نیست، اما در خروجی و نتیجه کار وزارت آموزش و پرورش تحقق ۳۰ درصدی را اهداف سند تحول را احساس نمی‌کنم، ولی در لباس و پوشش و افتخار به هویت ایرانی و اسلامی یک اشکالی وجود دارد و اینکه دانش آموزان دچار یک تحولی شده باشند در این رابطه من به عنوان یک نماینده یا به عنوان یک پدر یا به عنوان یک معلم چنین احساسی نمی‌کنم و ممکن است این ۳۰ درصد در اتاق‌های در بسته و یا اسناد و کتاب‌هایی است که منتشر شده، اما آنچه مردم انتظار دارند اتفاق نیفتاده است.
این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس افزود: تحول باید در معلم اتفاق بیفتاد و هنوز در الفبای معلم مشکل وجود دارد و یک بخشی از این عدم تحقق تقصیر آموزش و پرورش، دولت و مجلس است و تا زماینکه معلم انگیزه لازم را برای اجرای اهداف سندتحول را نداشته باشد و این انگیزه در او افزایش پیدا نکند من بعید می‌دانم آن ۳۰ درصد برای مردم قابل مشاهده و لمس باشد.
کاظمی گفت: تحقق ۳۰ درصدی اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از منظر اثر بخشی نیست بلکه از منظر پیاده سازی شاخص‌های مشخص شده در سند شامل راهبردها، راهکار‌ها و اهدافی است که دنبال می‌کنیم و کاملاً قابل سنجش است و در مورد برونداد‌های نظام تعلیم و تربیت در قالب این سند هیچ کس ارزیابی نکرده است که چند درصد است و آن ارزیابی کیفی و امری سنگین است و طبیعتاً خروجی‌های آموزش و پرورش را بعد از ۱۲ سال باید سنجید.
وی تأکید کرد: آنچه در حال حاضر می‌توانیم ارزیبای و قضاوت کنیم طبیعتاً بر اساس همین راهکارهاست که در حوزه کاری خودمان پیاده سازی کردیم و یکی از نظام‌های سند تحول بنیادین راهکار‌های سنجش کیفی است.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در رابطه با امکان سنجش کیفی گفت: شاخص‌های اندازه گیری کیفی وجود دارد و سند تحول پیاده شود خانواده‌ها احساس می‌کنند که تحولی اتفاق افتاده است.
*۱۲۰ برنامه برای افزایش مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان
کاظمی در خصوص آموزش‌های اجتماعی شدن و مهارت‌های ارتباطی مرتبط با آن در آموزش و پروش به دانش آموزان، افزود: در حوزه آموزش پرورشی و فرهنگی در این رابطه مطالعه کردیم و ۲۰ سیاست و راهبرد را با ۱۲۰ برنامه در سند تحول در این رابطه تدوین کردیم و سه اولویت راهبردی نیز مشخص کردیم که جز اولویت‌های راهبردی معاونت پرورشی است و شامل توسعه فرهنگ اقامه نماز و عترت است و برای هر کدام از این موارد اقدامات متفاوتی را طراحی کردیم.
*افزایش ۱۰۰ ساعت زمان آموزشی برای فعالیت‌های پرورشی
وی گفت: توسعه مهارت‌های ارتباطی و فضائل اخلاقی اولویت دوم معاوت پرورشی است و موضوعی که امروز به شدت دانش آموزان و جامعه به این مهارت نیاز دارد و اولویت سوم ما ایجاد روحیه امید و نشاط در بین دانش آموزان است و یکی از کار‌های مهمی که در دستور کار خودمان قرار دادیم و آموزش و پرورش هم در اولوینت قرار داده است خالی کردن ۵۰ تا ۱۰۰ ساعت زمان آموزشی برای انجام فعالیت‌های پرورشی و گروهی دانش آموزان است تا در این رابطه مهارت دانش آموزان افزایش یابد.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش به ۱۰۰ برنامه در ۶ ساعت تربیتی به عنوان بسته‌هایی در اختیار مدیران مدارس اشاره کرد و افزود: علاوه بر این برنامه‌ها اردو‌های دانش آموزی اجرا می‌کنیم که به دانش آموزان کمک شایانی در مهارت آموزش دارد مانند اردوی راهیان نور، اردوی زیارت اولی‌ها و اردوی دانش آموزان مرز و اردو‌هایی در قالب مسابقات قرآن و مسابقات فرهنگی و هنری برگزار می‌شود.
*اردوی دانش آموزی و تجربه زندگی در چادر
کاظمی همچنین به برگزاری اردوی متفاوت ملی دانش آموزان سازمان دانش آموزی اشاره کرد و گفت: چهار روز اردوی متفاوت برگزار کردیم که دانش آموزان خارج از شرایط زندگی در خانه در چادر غذای خودشان را هم تهیه کردند و تمام کار‌های خودشان را در قالب گروه انجام دادند و کشور را با شرایط متفاوت برگزار می‌کنیم و در صدد توسعه آموزش مهارت‌های در قالب کار گروهی برای افزایش مهربانی، صبر و فداکاری دانش آموزان هستیم.
*۱۵ میلیون نفر - روز اردوی دانش آموزی برگزار شد
وی با یادآور برگزاری ۱۵ میلیون نفر روز اردوی دانش آموزی در سال گذشته، افزود: این میزان برگزاری اردو عدد کمی نیست و آموزش و پرورش با برگزاری چنین اردو‌هایی کار سنگینی را اجر می‌کند.
*غربالگری ۲ میلیون دانش آموز و شناسایی نقشه خطر پذیری کشور
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش از غربالگری ۲ میلیون دانش آموز در آزمون سلامت روان خبر داد و گفت: در چهار محور، فرد، مدرسه، خانواده و جامعه بر اساس نقشه خطر پذیری از کل کشور که استخراج شده مشخص می‌شود که دانش آموزان هر مدرسه‌ای در چه حوزه‌ای با مشکلات مواجه هستند و بر همین اساس شش فضیلت اخلاقی را به عنوان زیر شاخص تولید کردیم تا با توجه به اقتضای مدارس کارگاه‌های آموزشی برگزار کنیم.
*تقسیم بندی ۲۰ نوع مدرسه را برچینید
میرزاده رویکرد‌های نظری آموزش و پرورش و عدم تطابق با نیاز‌های جامعه را یادآور شد و گفت: خانواده‌ها در عمل همراه آموزش و پرورش نیستند و دغدغه خانواده‌ها چنین مواردی نیست وتا زمانیکه کنکور هست والدین بر اساس این محک مدارس را می‌سنجند و آموزش و پرورش باید ابتدا خودش تقسیم بندی ۲۰ نوع مدرسه را برچیند و اگر نیاز به قانون است ما در کمیسیون آموزش و تحقیقات حمایت جدی خواهیم کرد.
*کار و دانش و فنی و حرفه‌ای ترویج شود
وی افزود: تا زمانیکه آموزش و پرورش رویکرد جدیدی را طراحی، اما وزارت علوم اهداف دیگری را در دستور دارد اجرا و تحقق برنامه‌های تعلیمی و فعالیت‌های گروهی ممکن پذیر نیست و نتبجه نخواهیم گرفت و در بحث نظری در استخدام‌ها و آزمون‌ها مهم است و نه آینده و آمایش سرزمین و باید بیشتر دانش آموزان را در کار و دانش و فنی و حرفه‌ای بر اساس مهارت و استعداد سوق دهیم و امروز دانش آموزان تا کمترین مهارت‌های زندگی را نیاموخته و صرف تست زنی بودند و تا بند کفش ان‌ها را والدین بسته و کیف و وسایل مدرسه را هم مادر دانش آموز برای او جمع می‌کند.
*معلمان دارای مهارت بالا استخدام شوند
میرزاده تأکید کرد: در مجلس سعی می‌کنیم بحث نظارتی را بیش از گذشته پیگری کرده و در واقع آموزش و پرورش باید گام اول را بر دارد و حداقل در استخدام معلمانی را استخدام کند که یک راه جدید آموزشی را در پیش گیرند و راه غلط فعلی را طی نکنند لحاظ کند و معلمانی که مهارت می‌دانند را جذب کند.
*۱۳ راهبرد در حمایت از تولید ایرانی
کاظمی به دیگر دغدغه‌های آموزش و پرورش همچون تحقق سوال سال پرداخت و گفت: توسعه امر به معروف و نهی از منکر و توسعه عفاف و حجاب و تقویت هویت دینی و ملی که با منشور مربوطه اقدام به اجرای این اهداف کردیم و در منشور حمایت از کالای ایرانی ۱۳ راهبرد و ۶۳ راهکار اجرایی به عنوان بسته پیشنهادی به ادارات کل در سه گروه دانش آموزان، والدین و همکاران پیشنهاد کردیم و در مسیر اجرای آن نیازمند کار تبلیغی و ترویجی هستیم و یکی از کار‌ها جشنواره فرهنگی حمایت از کالای ایرانی است.
*۷۵۰ نمایشگاه نوشت افزار با محور حمایت از تولید ملی
وی در رابطه با فرهنگ ملموس نیز افزود: هدف گذاری کردیم با همکاری صنف لوازم و التحریر ۷۵۰ نمایشگاه برگزار شود و دعوت می‌کنم خانواده‌ها به این نمایشگاه‌ها بیایند و از نوشت افزار‌های ایران ساخت دیدن کنند و فعالیت‌های اساسی برای حمایت از کالای ایرانی را اجرا کردیم.
*تحقق شعار‌ها در عمل باشد
میرزاده با طرح این موضوع که عملیاتی شدن حمایت از کالای ایرانی نیازمند عملگرایی است، تأکید کرد: تا زمانیکه در عمل ملزم به این مهم نشویم برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌ها بی نتیجه می‌ماند مانند آنکه سخن از حمایت از کالای ایرانی بر زبان می‌رانیم، اما در جلسات دولتی همواره موز که میوه واردتی است برای پذیرایی وجود دارد و خود ما از وسایل مورد استفاده تا سطوح و شئونات زندگی از انواع کالای غیر ایرانی استفاده می‌کنیم.
*نیازمند همراهی خانواده‌ها در توسعه آموزش مهارت محوریم
کاظمی به راه اندازی سامانه‌ای برای معرفی کالا‌های ایرانی اشاره کرد و گفت: ما برای تحقق سندتحول بنیادین به تغییر نگرش خانواده‌ها نیاز داریم و اگر خانواده‌ها همراهی نکنند نمی‌توانیم فعالیت‌های پرورشی را توسعه داده و با کاستن فشار آموزش از روی دوش دانش آموزان آموزش مهارت‌ها را بر آن‌ها سهل کنیم.