شیشهگری دستی یکی از قدیمیترین صنایع دستی بشر که طی کاوشهای باستانشناسی در لرستان، شوش و حسنلو به دست آمده، مؤید سابقهی این صنعت در کشورمان است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما؛ قدمت شیشه گری به بیش از 2500 سال میلادی می رسد، در ایران هم اشیا شیشه ای زیادی در کاوش های باستانی کشف شده است.
خمیر مذابی که با دمیدن، به اشکال زیبایی بدل می شود، جام های شیشه ای و تنگ های دسته داری که به رنگ ها و نقوش مختلف مزین شده است، گلدانهایی که از هنر صنعت ایرانی آمیخته شده است.
شیشه گری یکی از320 رشته صنایع دستی است؛ در تهران 15 واحد شیشه گری فعالند البته سعی می کنند با همه مشکلات، چراغ شان را روشن نگه دارند این هنر صنعت ایرانی که در اکثر شهرها نان بسیاری از افراد از آن تامین می شود و خواستگاه اصیل آن در تهران است اما امروز تعداد آن بسیار اندک شده است.
اوج صنعت شیشهگری در ایران، در زمان سلطنت سلجوقیان است. در این دوران، صنعتگران به روشهای جدیدی روی آورده بودند و با استفاده از قالبهای گوناگون، نقشهای برجسته و فرورفته را در شیشه ایجاد میکردند. حک کردن و تراشیدن شیشه نیز در این دوران به کارهای تکمیلی شیشهگری اضافه شد و نقاشیهای گوناگون از قبیل گلهای تزیینی، اشکال حیوانات و... با استفاده از رنگهای متنوع، زینتبخش اشیای شیشهای شد.
کارگاهی با کوره های بیش از 40 درجه و شیشه های مذاب که کارگرانش با عشق در آن می دمند تا به بلوری زیاد بدل شود. شیشه گری هنر شکل دادن به شیشه است.
کارگاهی در نزدیکی تهران گرمایش دلگرمیست برای کارگرانش، آمیختگی هنر و صنعت ایرانی باعث شده تا نام و آوازه ایران، حتی به آن سوی مرزها نیز برسد.
آقای رحمتی کارگر این کارگاه می گوید: در این فن، ابتدا ماده شیشه را حرارت میدهد تا نرم و نیمه مایع شود. سپس بوسیله دستها یا ابزار مخصوص یا دمیدن اشکال زیبایی را با آن پدید می آورند.
وی ادامه داد: فرآوردههای شیشهای این دوران بیشتر شامل ظروف کوچک و بزرگ، عطردانهای بسیار ظریف، جامها و گلدانهایی با فرمها و اندازههای متنوع و اشیاء تزیینی کوچکی به شکل حیوانات هستند.
علی بابا بختیاری استاد شیشه گری ایرانی متولد سال ۱۳۲۹ در شهر تویسرکان است و کارش را از هشت سالگی در کارگاه استاد "غلامحسین همدانی" با ساخت شیشه چراغ نفتی یا لوله های لامپ آغاز کرد.
وی می گوید: پدیده هایی که تولید می کنم برخی از آنها ایده شخصی خودم است؛ نوآوریهایی که سرانجام سبب شد تا شیشه گر ایرانی حتی به آن سوی مرزها برسد و بسیاری از کشورها مشتریان پرو پا قرص این هنر صنعت ما هستند.
بختیاری افزود: شیشه گری یک هنر پول ساز است و شخصی با 100 میلیون تومان سرمایه و 15 کارگر ماهانه سودی بالغ بر 40 میلیون تومان می تواند کسبکند البته به شرط اینکه بتواند محصول با کیفیت تولید کند و به مردم معرفی کند.
وی تاکید می کند: شیشه گری هنری است و نیازمند حمایت؛ در صورت تحقق این مهم، قطعا پتانسیل مناسبی برای اشتغال زایی هم دارد.
این استاد همچنین ادامه می دهد: در حال حاضر هزینههای تولید بالاست. مواد اولیه گران و بازار فروش ضعیف است.
تلاش برای دستیابی به بازارهای جهانی با احیای دوباره کارگاه ها و کارخانجات شیشه گری است که جان تازه ای به این هنر و فرآیند اشتغالزایی آن می دهد.
گزارش از: ناهید خدادادی