سفر ایمن در جاده های استان مرکزی از رویا تا واقعیت...!

مثلث مرگ

مقدمه

عبور شتابان خودروی پلیس و در پی آن آمبولانس فوریت های پزشکی از کنار خوروهای عبوری علاوه بر ایجاد دلهره در سرنشینان دیگر خودروها، از تکرار بی پایان فاجعه انسانی خبر می دهد.

صدای آژیر خودروهای امدادرسان و پلیس در جاده های کشور که همیشه سبب وحشت سرنشینان خودروها می شود، این روزها در جاده های استان مرکزی به علت حوادث روزافزون جاده ای، بیشتر از آنکه وحشت آفرین باشد به یک ملودی آشنا از بی تفاوتی مردم این استان نسبت به عمق فاجعه انسانی حکایت می کند.

این در حالی است که در فنلاند واژگونی اتوبوس حامل دانش آموزان که تنها جان سه نفر را می گیرد به دلیل برخورداری این کشور از زیر ساخت های استاندارد مثل جاده، خودرو و فرهنگ بالای رانندگان، دولت آن کشور این سانحه را یک فاجعه کم نظیر دانسته و عزای عمومی اعلام می کند.

 عادی شدن مرگ و میر جاده ای برای همگان...

حال آنکه در ایران روزانه دهها و صدها انسان بی گناه به علت نبود همان سه زیرساخت لازم، در جاده های ارتباطی کشور کشته می شوند و متاسفانه شنیدن آمار تکان دهنده این فاجعه انسانی برای مردم و مسئولان و البته رسانه ها کاملا عادی شده و خیلی راحت و کم توجه از کنار آن می گذرند و شاید نمی دانند که همین بی تفاوتی ممکن است روزی در مورد خودشان رقم خورده و نامشان در فهرست کشته شدگان یکی از همین حوادث رانندگی ثبت شود.

 برای درک عمیق موضوع و ارائه گزارش دقیق و مستند از علت فاجعه بار و روزافزون حوادث رانندگی در محورهای استان مرکزی به شما خوانندگان این گزارش که بدون شک بی تفاوت از کنار این نوع موضوع ها عبور نمی کنید، با فرمانده پلیس راه استان مرکزی قرار گذاشتم در یکی از ماموریت های پلیس، با او همراه شوم تا با مشاهده عینی، این فاجعه انسانی را در سه بخش خطای انسانی، خودروهای بی کیفیت و جاده های نا ایمن، دقیق تر بررسی کنم.

صبح روز شنبه 16 تیرماه جاری، صفحه دیجیتال خودروی الگانس فرمانده پلیس راه استان مرکزی ساعت 8 و 25 دقیقه را نشان می داد که در جاده ساوه – همدان که یکی از پرحادثه ترین محورهای استان مرکزی است طی مسیر می کردیم.

از سرهنگ کهریزی پرسیدم چرا آما سوانح رانندگی در استان مرکزی اینقدر زیاد است؟

او در جوابم فقر فرهنگی موجود در زمینه رانندگی درست را مهمترین علت فراوانی حوادث جاده ای عنوان کرد و گفت : البته عوامل دیگر مثل کیفیت پایین خودروها و وجود نقاط حادثه خیز در محورهای استان مرکزی هم در بروز این سوانح نقش مهمی دارند.

سانحه دلخراش و جان باختن انسان های بی گناه دیگر...

سوژه، خودش جلوی پای ما سبز شده بود آژیرخودروی پلیسی که من و فرمانده پلیس راه استان مرکزی را به موقعیت تصادف می بُرد خیلی دلهره آور بود چون می شد تصور کرد که ممکن است سرنشینان خودرویی که الآن تصادف کرده یکی از عزیزان خودِ من یا هر کس دیگری باشد.

همین دلشوره را هم مردم استان مرکزی که عزیزانشان از جمله کارگران، کارمندان، دانشجویان و ... روزانه در محورهای ارتباطی استان مرکزی تردد می کنند همیشه با خود دارند.

کمتر از یک ربع ساعت به محل حادثه رسیدیم و با صحنه های دلخراش اجساد پنج کشته این حادثه مواجه شدیم که به دلیل وخامت اوضاع از بیان آن صرف نظر می کنم.

سرهنگ کهریزی البته توجه نکردن رانندگان به مسیرجلو به علت خستگیُ و خواب‌ آلودگی،‌ تخطی از سرعت مطمئنه، سرعت غیرمجاز و انحراف به چپ را علت های سوانح رانندگی در جاده های استان مرکزی برشمرد.

رانندگان بی احتیاط ، جاده های پر خطر و خودروهای نا ایمن اضلاع مثلث مرگ در استان مرکزی...

باید بگویم جاده‌های استان مرکزی به علت وجود نقاط حادثه خیز متعدد هنوز هم حادثه ساز هستند، بیشتر خودروها ایمنی لازم را برای سرنشین ندارند و خطای انسانی هم ضلع سوم این مثلث مرگ آفرین است که حوادث رانندگی و مرگ سرنشینان خودروها را در جاده ها رقم می زند.

عمق فاجعه انسانی زمانی است که 11 نفر در 11 حادثه رانندگی، تنها ظرف 14 روز در جاده های استان مرکزی کشته شده اند.

 آمارهای تکان دهنده فاجعه انسانی در استان مرکزی...

این یعنی به طور میانگین هر 2 روز سه نفر در جاده های استان مرکزی کشته می شوند.

رضایی می گوید : خودروی پراید با بیشترین تعداد سانحه، بین دیگر خودروها رکورد دار است و متهم ردیف اول پرونده مرگ و میر جاده ها و قاتل بالفطره سرنشینان خودرو است.

 پس از آن هم سواری 206 بیشترین آمار سوانح رانندگی را در پرونده حوادث جاده ای ثبت کرده است.

 رانندگان بی احتیاط ، نخستین ضلع مثلث مرگ...

برای تکمیل گزارشم به محور اراک – توره رفتم و از رانندگان خودروهای عبوری درباره فرهنگ و رعایت قوانین رانندگی پرسیدم.

مردم: باید از خودمان شروع کنیم...

علی رحمانی می گوید : هر کس از سطح فرهنگ عمومی بالایی برخوردار باشد به قوانین رانندگی هم احترام می گذارد و تنها راه این است که از خودمان شروع کنیم.

همایون منتظری دیگر راننده خودروی پراید که کمربند خود را هم نبسته بود در پاسخ به سوالم که چرا کمربند نبسته با ابراز شرمندگی از ارتکاب این اشتباه گفت : به قدری فکرم مشغول بود که اصلا یادم رفت کمربند ببندم.

محسن شجاعی راننده خودروی عبوری که از اهواز به تهران سفر می کرد هم گفت : برخورداری از فرهنگ رانندگی بالا تضمین سلامت خودِ راننده و سرنشینان است.

سروان غلامی کارشناس پلیس راه استان مرکزی هم که با هماهنگی قبلی در جاده اراک - توره به جمع ما اضافه شد اما، به نکته جالبی در اینباره اشاره کرده و می گوید : متاسفانه مسئولان نتوانستند با توجه به افزایش ناگهانی و پرسرعت تولید خودرو در دو دهه اخیر در کشور و به ویژه خودروهای وارداتی چینی، به همان اندازه که برای این بخش سرمایه گذاری کردند برای ارتقای فرهنگ رانندگی مردم هم هزینه کنند.

برخی مسئولان برای حل صورت مسئله عامل انسانی رو تا 70 درصد مقصرِ حوادث رانندگی می دانند و با این بهانه و توجیه، تاثیر دو عامل اصلی دیگر یعنی خودروهای بی کیفیت و جاده های پر خطر را در بروز سوانح رانندگی وارد نمی دانند.

حتی به فرض درست بودن این ادعا، به نظر شما واقعا فقط راننده و خطای انسانی علت سوانح رانندگی است و علتهای دیگر مثل کیفیت پایین خودروی تولید داخل و جاده های نا ایمن در حوادث رانندگی کم تاثیرند؟

جاده های پر خطر ضلع دوم مثلث مرگ...

اگرچه عامل انسانی در حوادث رانندگی رو نباید از نظر دور داشت اما این موضوع نمی تواند و البته نباید نافی تاثیر دو عامل دیگر یعنی ایمن نبودن جاده ها و تولید خودروهای بی کیفیت در سوانح رانندگی باشد.

همراه با سروان غلامی از محور اراک - توره به جاده اراک - سلفچگان رفتیم تا از نزدیک وضعیت جاده را از زبان راننده های عبوری ارزیابی کنیم.

مردم: جاده های استان مرکزی بحران سازند...

ابراهیم زمانی راننده اتوبوس بین شهری که جاده های زیادی در کشور را در بیست سال رانندگی زیر پا گذاشته با گلایه از وضعیت راههای کشور، وضعیت جاده های استان مرکزی را هم بسیار نامطلوب ارزیابی کرد و گفت : بیشتر جاده های استان مرکزی خراب است و نیاز به تعمیر و نوسازی دارد و در بیشتر مواقع هم عامل اصلی تصادف است.

علی قلی پور راننده کامیون هم که از شمال به جنوب کشور طی مسیر می کرد با ابراز نارضایتی از  وضعیت بد راههای ارتباطی استان مرکزی با گلایه شدید از مسئولان استان خطاب به آنان گفت : تا کی باید در این جاده ها شاهد کشته شدن مردم باشیم.

زهرا پورنصاری هم که همراه همسر و دو فرزندش برای فرار از وضعیت بی آبی و گرمای شدید خوزستان از آبادان راهی شمال کشور بود می گوید : بیشتر جاده های کشور نیاز به مرمت و نوسازی دارند و البته جاده های استان مرکزی هم از شرایط مطلوبی برخوردار نیست و همین امر در بروز سوانح رانندگی نقش خیلی مهمی دارد.  

سروان غلامی کارشناس پلیس راه استان مرکزی هم که به گفت و گوی من با رانندگان عبوری گوش می کرد با تایید صحبت آنان، ایمن نبودن برخی راهها و وجود نقاط حادثه خیز در جاده های استان مرکزی را از علت های عمده بروز سوانح رانندگی عنوان کرد و گفت : نبود فرهنگ رانندگی درست، وجود نقاط تخریب شده و پیچ های غیر استاندارد و خطرناک و سومین عامل هم که تولید خودروهای بی کیفیت است علت های اصلی بروز سوانح رانندگی و جانباختن هموطنان است. 

با سروان غلامی خداحافظی کردم و در مسیر بازگشت از جاده سلفچگان به اراک در ورودی شهر به  سراغ متولی حفظ و ایمن سازی راههای استان مرکزی رفتم و در گفت و گویی تخصصی در اتاق کارش از او پرسیدم چند سال دیگر محورهای پر خطر استان به طور کامل ایمن می شوند تا دیگر شاهد کشته نشدن این همه انسان در جاده های استان مرکزی نباشیم؟

زندی فر با اشاره به تشکیل جلسه های زیاد برای ایمن سازی جاده های حادثه ساز استان مرکزی گفت : 32 نقطه حادثه خیز در استان مرکزی وجود دارد که در یک برنامه زمان بندی شده و البته با جذب اعتبارات به موقع، ظرف سه سال، این نقاط را نوسازی و رفع خطر می کنیم.

اگرچه مسئولان استان مرکزی همه تلاش خود را برای کاهش آمار کشته شدگان حوادث جاده ای در استان مرکزی به کار بسته اند، اما این در حالی است که مصوبه های جلسه های مکرر آنان با توجه به آمار پزشکی قانونی مبنی بر 293 کشته تنها ظرف شش ماه، هنوز هم بی نتیجه بوده و تاکنون نتوانسته در کاهش آمار جان باختگان سوانح رانندگی در جاده های ارتباطی استان مرکزی کاری از پیش ببرد و با توجه به حجم فزاینده تولید خودرو در کشور و ظرفیت بسیار ضعیف زیرساخت های جاده ای متاسفانه روز به روز شاهد افزایش شمار حوادث رانندگی و جان باختن تعداد زیادتری از هموطنانمان در این جاده ها هستیم.

اما سوالی که این روزها ذهن بیشتر مردم استان مرکزی را به خود مشغول کرده و روزی نیست که خبر مرگ انسان ها از رسانه های دیداری، شنیداری، مطبوعات و سایت های مختلف خبری به گوششان نرسد این است که واقعا جاده های استان مرکزی چند سال و چند قربانی دیگر باید بدهند تا نوسازی و ایمن شوند؟

آیا این همه کشته در محورهای مواصلاتی استان مرکزی برای اصلاح نقاط پر خطر استان مرکزی کافی نیست و با توجه به آمارهای مستند ارائه شده از سوی مسئولان استان مبنی بر جان باختن عزیزانمان در همین محورها که سالانه به حدود 580 نفر می رسد، باز هم باید شاهد ادامه این فاجعه انسانی باشیم؟

 خودروهای بی کیفیت، ضلع سوم مثلث مرگ...

گفتن از وضعیت کیفی خودروهای داخلی به قولی شرح واضحات است و دست کم همه ما چند هزار باری سوار آنها شده ایم، اگرچه وقتی هم که سراغ سازندگان خودروهای بی کیفیت داخلی می رویم جوابی جز توجیه کردن کارشان ندارند و گلایه های توجیح گونه ای را برایمان فهرست می کنند و چنان از فشارهای مختلف تحمیل شده به سیستم خودروسازی می گویند که گویی تا به حال در صنعت خودروسازی کشور پیوسته ضرر کرده اند.

مگر شما ماست فروشی را سراغ دارید که بگوید ماستم ترش است؟ که حالا خودروسازها بگویند خودروهایمان بی کیفیت هستند...!؟

برای این منظور به خیابان های اراک رفتم و با برخی صاحبان خودروهای ایرانی گفت و گو کردم.

مردم : خودروی بی کیفیت داخلی یکی از عوامل سوانح رانندگی...

هم کیفیت و هم ایمنی پراید صفر است و ترمزها هم که فقط به صورت اسمی مجهز به سیستم اِی بی اِس هستند و در عمل کاربرد اصلی آن را ندارند.

رحمان اسماعیلی راننده خودروی پژو 405 هم از استاندارد نبودن فنی و ایمنی این نوع خودرو نسبت به استانداردهای جهانی گلایه دارد و می گوید : چرا کشورهای پیشرفته دنیا با ساخت خودروهای استاندارد روز دنیا سلامت مردم خود را تضمین می کنند اما خودروسازان ایرانی به این اصل مهم هیچ توجهی نکرده و جان خانواده های ایرانی را به خطر می اندازند.

رضا بیات راننده خوردوی سمند هم با بیان اینکه این نوع ماشین ها تنها اسم ماشین را یدک می کشند و بیشتر به ارابه مرگ شبیه هستند تا ماشین می گوید : اگر پول بیشتری داشتم حتما ماشینی نزدیک به استانداردهای روز دنیا می خریدم تا سلامت زن و بچه ام را تضمین کند، اما این وضعیت اسفبار تولید خودروهای داخلی است که همه از آن خبر داریم و امثال من به علت ناتوانی در خرید یک خودروی استاندارد ناچاریم از این نوع ماشین ها استفاده کنیم.

تیبا سواری که از کیفیت فنی خودروی صفری که خریده بود شاکی بود هم گفت : یک ماه است خودروی خود را از نمایندگی رسمی خریده اما به خاطر مشکلات فنی خودرو همیشه یک پایش تعمیرگاه است.

مرتضی صفری می گوید : خودرو سازهای ما تنها چیزی که برایشان مهم است جیبشان است.

او معتقد است زمانی هم که خودروسازان ایرانی خوروی مثلا با کیفیت را که عمدتا دست خارجی ها در آن است تولید می کنند، باز هم دلشان به حال مردم نسوخته چون قیمتها را چنان افزایش می دهند که 70 درصد مردم توان خرید این نوع ماشین ها را ندارند و مثل من مجبور می شوند امثال این تابوت آهنی را زیرپای زن و بچه اشان بیاندازند.

صاحب خودروی سواری مزدا 3 اما با ابراز رضایت کامل از کارکرد این خودروی خارجی می گوید : ماشینی که منطبق با استانداردهای روز دنیا باشد تمام قطعه های آن در مقابل هرنوع تهدید در سرعت های مختلف و حتی شرایط بد جاده ای از ایمنی بسیار بالایی برخوردار است و با کنترل ایمن خودرو، سرنشینان خود را به سلامت به مقصد می رساند.

کارشناسان خودرو: کیفیت تولید خودروهای داخلی با خارجی غیر قابل قیاس است...

برای تایید یا رد اصولی نظرات مردم در زمینه پایین بودن سطح کیفیت ساخت خودروهای داخلی که سهم عمده ای در بروز سوانح رانندگی دارند سری هم به کارشناسان خودرو در اراک زدم.

تعمیرکار کارکشته اراکی که پرونده فعالیتش از دو شرکت خودروسازی هیوندایی و کیاموتور مدرک تخصصی مکانیک دارد با تایید صحبت های مردم می گوید : خودروهای خارجی به دلیل برخوداری از فناوری بسیار بالا و دقت فراوان در نحوه ساختِ قسمت های مختلف خودرو، به همان اندازه هم قادرند ایمنی خودرو و سلامت سرنشین را در مواجهه با تهدیدها و خطرات پیش رو تضمین کنند.

او می گوید : به همین علت است که آمار تصادف های این نوع خودروها نسبت به خودروهای برخوردار از استاندارد روز دنیا بسیار زیاد و غیر قابل قیاس است. 

پور حسینی که مدیر یکی از نمایندگی های خودروسازی داخلی را در اراک دارد در پارکینگ تعمیرگاه شرکت خود سمند صفر کیلومتری را نشانم داد که به علت عمل نکردن سیستم ترمز اِی بی اِس در حادثه رانندگی، از ناحیه جلو تا اتاق کاملا له شده بود.

او می گوید : آنقدر که خودروهای صفر کیلومتر تولید داخل برای رفع نقص به نمایندگی اش مراجعه می کنند حتی یک مورد خودروی خارجی مراجعه نکرده و فقط برای سرویس های دوره ای به اینجا می آیند.

مدیرعامل ایران خودرو: استانداردهای خودروهای داخلی از بنز و هیوندایی هم بالاتر است...

امروزه خودروهای داخلی بی کیفیت در حالی در شرکت های خودروسازی به صورت روز افزون تولید می شوند که مدیرعامل ایران خودرو 28 بهمن 96 در جمع خودروسازان کشور در ادعایی عجیب که در بخش خبری بیست و 30 شبکه 2 هم پخش شد می گوید : شرکت خودروسازی بنز و هیوندایی نمی توانند استانداردهای ایران را پاس کنند.

این یعنی به گفته مدیرعامل ایران خودرو استانداردهای خودروهای تولید داخلی از شرکت های بزرگی مثل بنز و هیوندایی هم بالاتر است.

 پراید؛ ارابه مرگ...

پس خیلی هم بیراه نیست که به پراید می گویند ارابه مرگ، این یعنی به صدا درآمدن زنگ خطر جدی برای صاحبان و سرنشینان این نوع خودروهای بی کیفیت تا مردم بتوانند با دقت بیشتر در خرید خودرو، سلامت خود و خانواده را تضمین کنند.

گورستان ماشین های تصادفی سند حقانیت نقش خودروهای بی کیفیت داخلی در سوانح رانندگی...

به یکی از پارگینگ های خودروهای تصادفی در اطراف اراک رفتم و با دیدن خودروهای تصادفی در آن که همگی تولید داخل و بیشتر از همه هم خودروی پراید و 206 بود به این یقین رسیدم که هم سطح نبودن استاندارد تولید خودروی داخلی با خارجی، واقعا تا چه اندازه می تواند در بروز سوانح رانندگی تاثیر داشته باشد!

حرف آخر:

افسوس که همه بیداریم...

گاهی با خود می گویم ای کاش آمار زیاد کشته شدن هموطنان عزیزمان در جاده های کشور که تعدادشان هم مثل استان مرکزی کم نیست تنها یک خواب و رویا بیش نبود و تا چشم باز می کردیم همه چیز گل و بلبل بود، یا اینکه شرایط و زیرساخت های کشورهای اروپایی را در ایران داشتیم و سالانه دهها هزار انسان بی گناه در جاده ها کشته نمی شدند، اما افسوس که بیداریم...

وقتی خودروسازها حاضر نیستند حتی کوچترین اهمیتی به حفظ جان سرنشینان خودروهای بی کیفیت خود بدهند و تنها پر کردن جیبشان برایشان مهم است، این خودِ ما هستیم که باید به فکر سلامت عزیزانمان باشیم و آنها را با این تابوت های آهنی به کشتن ندهیم...!

حالا اما ... خودتان قضاوت کنید، با اسناد و شواهدی که در این گزارش ارائه شد با این وضعیتِ ضعیف خودروسازی کشور که مسبب اصلی سوانح جاده ای و در پی آن کشته شدن سالانه 25 هزار هموطن در جاده های کشور می شود، یا خودروی بی کیفیت می خرید و سلامت خود و خانواده خود را به خطر می اندازید، یا نمی خرید تا برخی خورو سازها از خواب غفلت بیدار شوند و خودروهای ایمن تولید کنند، تا دیگر سالی هزاران ایرانی در جاده های کشور جان شیرین و عزیز خود را از دست ندهند.

هنوز هم اندر خم یک کوچه ایم...

شاید داریم خواب می بینیم که سالی چند هزار سانحه رانندگی در کشور و البته راه های ارتباطی استان مرکزی جان شیرین صدها و هزاران هموطن مان را می گیرد.

می گوییم جاده ها ایمن نیستند، می گویند: "تقصیر راننده هاست که حواس پرت هستند".

می گوییم خودروها بی کیفیت هستند، می گویند: "هرچی پول بدهی آش می خوری".

می گوییم جاده ها چه زمانی ایمن می شوند، می گویند: "لنگ پول و اعتباریم... برسه حله".

پس با اینحال مردم هم برای لمس نتیجه عملی جلسه های ایمن سازی جاده ها حالا حالاها باید منتظر بمانند و تا وعده مسئولان محقق شود همچنان باید شاهد جان باختن عزیزانمان باشیم.

این یعنی ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم و ظاهرا این وسط فقط مردم هستند که باید با رانندگی درست از کشته شدن خود جلوگیری کنند.

آقایان مسئول...

خودروها و جاده ها را ایمن کنید بلکه تا آن زمان مسئولان فرهنگی هم با گام های موثرتر فرهنگ رانندگی را با برنامه های مدون و موثر نهادینه کنند تا آمار کشته شدگان جاده ای کمتر شود.

حالا اینکه چقدر مدیران دستگاه های اجرایی مربوط به این سه بخش یعنی ضعف فرهنگ رانندگی، جاده های حادثه ساز و خودروهای بی کیفیت نظارت دارند و توانسته اند یا می توانند برای رفع مشکلات موجود و کاهش آمار واقعی جانباختن مردم در جاده ها قدم های موثری بردارند؛ تنها خدا می داند، خودشان و البته شما مردم.

خبرنگار و نویسنده:  سید احمد طباطبایی