یادگیری مهارت‌هاي ارتباطي و بکارگیری آنها قبل از شروع یا بلافاصله پس از شروع عصبانيت می تواند عاملی موثر در کاهش تنش های خانوادگی و حوادث پس از آن باشد.
چکیده نشست پژوهشی:
- طلاق به دلیل نبود مهارت های ارتباطی ضروری میان زن و مرد برای حل مشکلات و ناتوانی در انتقال احساسات به طرف مقابل، خودنمایی میکند.
- یکی از مهم ترین علل اصلی پرخاشگری، ناکامی در تامین نیازهاست.
- عصبانیت احساس قوی نارضایتی است. عصبانیت به وسیله انتظارات غیر واقع گرایانه و «بایدها» به وجود می‌آید.
- برای اینکه عصبانی شوید باید: 1- به نوعی احساس استرس و ناراحتی کنید. 2- در ذهن خود، افکار محرک داشته باشید.
- گفت‌وگو یکی از مؤثرترین روش‌های کنترل و کاهش شدت خشم و افزایش جذابیت همسران است.
-یادگیری مهارت‌هاي ارتباطي و بکارگیری آنها قبل از شروع یا بلافاصله پس از شروع عصبانيت می تواند عاملی موثر در کاهش تنش های خانوادگی و حوادث پس از آن باشد.
پژوهش خبری صدا وسیما: بروز تعارض در زندگی زوجین و در نتیجه عصبانیت و پرخاشگری مقوله‌ای است که در بسیاری از موارد انتظار آن وجود دارد. یکی از مهم‌ترین علل اصلی پرخاشگری، ناکامی در تأمین نیازهاست. زمانی که نیازهای فرد از جمله نیاز به محبت، توجه یا احترام برآورده نشود، احساس ناکامی می کند و این ناکامی زمینه ساز بروز پرخاشگری می شود. شناخت عواملی که باعث ناراحتی و خشم زوجین می‌شود می‌تواند یکی از راهکارهای مناسب برای مقابله و کنار آمدن با چنین موقعیت‌هایی باشد تا با برنامه‌ریزی صحیح رفتاری را که کمتر آسیب‌زا و تهاجمی است، بروز و ظهور پیدا کند.
در شرایط کنونی کشور ما، معضل طلاق و افزایش روند روزافزون آن نگرانی‌های زیادی را درباره آینده فرهنگی و نسلی کشور به وجود آورده است که نداشتن مهارتهای زندگی یکی از عوامل بسياري از طلاق‌ها در کشور ماست. اگرچه همگان بر اين باور هستند که طلاق مقوله‌اي است که از عوامل مختلف اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي؛ اعتقادي و ديني و آموزشي و ... تاثير مي پذيرد، اما آنچه که عقل سليم به آن باور دارد اين است که نقش مهارت‌هاي زندگي در ايجاد يک زندگي ايده‌آل پذيرفته و تاييد شده است.
اين نوشتار که برگرفته از مطالب مطرح شده در يک نشست تخصصي با موضوع " مهارت مقابله با عصبانیت " با حضور سرکار خانم دکتر زينت‌السادات ميرغفوريان، مدرس کارگاههای مشاوره پیش از ازدواج؛ مهارتهای زوجین و ...؛ به بررسي روش‌ها و راهکارهايي مي پردازد که از مجراي آن دوام و قوام زندگي زوجين و بويژه زوج هاي جوان به نحو موثرتري امکان پذير خواهد شد.
عصبانیت چيست؟
عصبانیت احساس قوی نارضایتی است. عصبانیت به وسیله انتظارات غیر واقع گرایانه و «بایدها» به وجود می‌آید. موقعی که سایر افراد مطابق قواعد شما رفتار نکنند، احساس می کنید که آن ها اشتباه کرده اند و باید تنبیه شوند و خشم، نشان دادن این نارضایتی است. این احساسْ، تولید انرژی میکند، و این انرژی ما را وامی‌دارد تا کاری انجام دهیم. نتیجۀ این کار ممکن است مثبت یا منفی باشد.[1]
مقابله با عصبانیت
بر اساس پژوهش های صورت گرفته 52 درصد خاتمه یافتن یا صدمه دیدن روابط زناشویی ناشی از آزار و اذیت‌های جسمی یا عاطفی بوده است. عصبانیت جراحات هیجانی عمیقی بر احساس افراد و ضرباتی جبران ناپذیر بر پیکر روابط زوجین وارد میکند. فواصل هیجانی ایجاد شده و مشکلات ناشی از عصبانیت غیرقابل جبران یا به سختی قابل جبران هستند و افراد را خشک و شدیدا دفاعی میکند و باعث از بین رفتن همدلی و صمیمیت زوجین می‌شود. بنابراین زوجین باید بیاموزند چگونه می‌توانند افکار و نگرش‌های خود را طوری تغییر دهند که عصبانیت آنها با واکنش‌های مقابله‌ای جدید و مؤثر جایگزین شود. در گذشته اغلب درمانگران فکر می‌کردند که برون ریزی احساس عصبانیت، روشی مناسب بوده و باعث سلامتی می شود. به اعتقاد آنها سرکوب عصبانیت شبیه نگه داشتن سرپوش زودپز است که به انفجار منتهی می‌شود.
تحقیقات جدید از این نظریه‌ها حمایت نمی کنند
تحقیقات جدید نشان می‌دهد، افرادی که عصبانیت خود را بیرون می‌ریزند، گرایش بیشتری به عصبانیت دارند و ابراز آزادانه عصبانیت و خصومت بطور قابل ملاحظه‌ای عصبانیت و احساس‌های منفی را افزایش می‌دهند.
مراحل عصبانیت
افکار محرک عامل میانجی و تسهیل‌گر هستند که استرس و ناراحتی را به عصبانیت و واکنش آزار دهنده تبدیل می کنند. موقعی که ناراحتی هیجانی یا جسمی دارید، شدیدا برانگیخته می شوید تا در مورد آن کاری انجام دهید. ناراحتی، انگیختگی فیزیولوژیکی ایجاد میکند که در نهایت شما را تحریک میکند، کاری را انجام دهید.
آنچه که باید بدانیم این است که عصبانیت، اختیاری است و عصبانیت بدون وجود افکار محرک وجود نخواهد داشت . از طریق شناسایی این افکار می‌توانید عصبانیت خود را کنترل کنید. می توان از طریق تغییر افکاری که موجب عصبانیت شما می شوند، احساس خود را تغییر دهید. باید بتوانید افکاری که باعث عصبانیت شما می شوند را تشخیص دهید و آن ها را با افکاری جایگزین کنید که منجر به احساس اختیار و آرامش می شوند.
ارزیابی عصبانیت
قبل از این که بتوانید تغییری در احساس‌ها یا رفتار خود به وجود آورید، باید بدانید که آنها چگونه به وجود می‌آیند. ارزیابی عصبانیت به صورت زیر صورت می‌گیرد:
چهار عامل استرس زا وجود دارند که باید از آنها آگاه باشید:
افکار محرک سرزنشگر به فرد مقابل برچسب بد و اشتباه کننده می‌زنند. سرزنش رایج این است که « تو عمدا این کار را نسبت به من انجام دادی» پایه اصلی افکار سرزنشی این است که فرد مقابل از روی قصد با رفتار اشتباه خود شما را ناراحت کرده است. در پیش زمینه سرزنش ها این باور وجود دارد که دیگران این کار را نسبت به تو انجام دادند. فردی آزار دهنده باعث استرس شما شده است. بایدها، نوع دوم افکار محرک هستند. باید کلی این است: «تو نباید...، بلکه باید...». باور موجود در بایدها این است که دیگری باید می دانست چگونه درست عمل کند، اما به جای آن عمدا قواعد رفتار مناسب را زیر پا گذاشت و حالا آن فرد؛ بد، خطاکار و سزاوار تنبیه است.
شناسایی بیشتر افکار محرک
برای مقابله با افکار محرک باید این دسته از افکار (افکار سرزنشگر و بایدها) را بهتر شناخت.
کلام آخر
کنترل خشم و عصبانیت یکی از مهارتهای مهم ارتباطات بین فردی محسوب می‌شود و مهارتي است که بسياري از زوج‌ها و بويژه زوج‌هاي جوان از آن اطلاع لازم را ندارند. کسب این مهارت يکي از عوامل مهم در ارتباطات، موفقیت‌ها و شکست‌های پرهزينه در زندگي به شمار می‌رود. بسیاری از روانشناسان و مشاوران خانواده معتقدند گفت‌وگو یکی از مؤثرترین روش‌های کنترل و کاهش شدت خشم و افزایش جذابیت همسران است. بنابراین یادگیری مهارت‌هاي ارتباطي و بکارگیری آنها قبل از شروع یا بلافاصله پس از شروع عصبانيت می تواند عاملی موثر در کاهش تنش های خانوادگی و حوادث پس از آن باشد. پس به نفع همگی ماست که کمی وقت بگذاریم و مهارت کنترل خشم و عصبانیت را که عنصر سازنده موفقیت است در خودمان پرورش دهیم.
پژوهش خبری // مرتضی رکن آبادی