معدن کاران خراسان رضوی ، امیدها و دغدغه ها

به گزارش واحد مرکزی خبر ، خراسان رضوی در بخش معدن، یکی از استان های مطرح کشور است ؛ این استان2 میلیارد  و 800 میلیون تن ذخایر شناخته شده در 46 نوع ماده معدنی شامل کرومیت، سنگ آهن، سنگ مس، اکسید منیزیم، کائولین، سیلیس، سرب، زغال سنگ، خاک های نسوز، فیروزه ، طلا و نقره دارد و از مجموع 592معدن فعال در این استان سالیانه 23 میلیون تن ماده معدنی استخراج می شود.

خراسان رضوی معادنی دارد که در سطح ایران و حتی خاورمیانه و گاه نیز در سطح دنیا منحصر به فرد است که از آن جمله می توان به معادن فیروزه نیشابور ، کائولین گناباد ، سنگهای الوان بجستان ، سیلیس تربت جام و سنگ آهن سنگان خواف اشاره کرد.
بااین وجود بهره برداران معادن استان با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند؛افزایش بی رویه بهای ماشین آلات و تجهیزات و نوسانات نرخ ارز قیمت تمام شده محصولات معدنی را به شدت افزایش داده است و از طرفی خام فروشی و نبود زنجیره کامل فرآوری در استان و بوروکراسی اداری در صدور مجوزها ،عرصه  فعالیت را برای معدن کاران سخت کرده است. اصلاح قوانین معادن با گذشت یک سال و نیم از برنامه پنجم توسعه کشور هنوز عملیاتی نشده است و کار در عرصه معدنی استان هنوز با مشقت های فراوانی رو به روست.
مدیر معدن سنگ مرمر الوان خراسان با اشاره به مشکلات دریافت تسهیلات از سازمان صنعت ، معدن و تجارت می گوید: صنایع و معادن به راحتی به معدنکارتسهیلات نمی دهد و ابتدا خود باید29تا30درصد سرمایه گذاری را انجام دهیم و هرچه سرمایه داریم در معدن بریزیم و وقتی به نقطه زیرصفر رسیدیم و دیگر پولی در بساط نداشتیم شاید به ما تسهیلات بدهند.
آقای شاهی با اشاره به فعالیت3 معدنی که مدیریت و بهره برداری ازآنها را برعهده داردافزود: به دلیل کمبود سرمایه مجبور به خرید دستگاه های کهنه و دست دوم شده ایم که بازده خوبی ندارند.
او با اشاره به برخی مشکلات معدنکاران در زمستان برای تهیه سوخت ماشین آلات می گوید: استفاده از اجناس نامرغوب و چینی در معادن دردسرهای تازه ای برای ما ایجاد می کند و بر مشکلات ما می افزاید.
معاون سرپرست یک معدن خاک نسوز در گناباد نیز با اشاره به فعالیت این معدن در دو شیفت می گوید: خاک نسوز ماده اولیه کاشی و سرامیک است که در این معدن با خصوصیات خیلی خوب تولید و در اختیار شرکتهای تولیدکننده کاشی و سرامیک در کشور قرار می گیرد اما با توجه به برخی مشکلات موجود وکاهش تولید کارخانه های کاشی و سرامیک تولیدخاک نسوز معدن نیز کاهش یافته است.
او می افزاید: چون کرایه حمل مواد معدنی پایین است کامیون داران تمایلی به حمل آن ندارند و این از مشکلاتی است که کارخانه های طرف مقابل معدن ، برای حمل مواد اولیه خود دارند.
سرپرست بهره برداری یکی دیگراز معادن خراسان رضوی هم با اشاره به فرسودگی ماشین آلات پیمانکاران معدنی کشور، این مشکل را باعث افزایش هزینه استخراج مواد معدنی اعلام می کند که به علت آن معدن کاران مجبورند از ایمنی کار و قطعات بکاهند تا بتوانند بیشتر به کار ادامه بدهند.
یکی از فعالان معدنی خراسان رضوی نیز مشکل اساسی و بزرگ حوزه معدن کشور را دست و پاگیر بودن امور اداری بیان می کند و می گوید: کاغذبازی اداری از آفات بخش معدن است اگر از این موضوع بگذریم توجه بانک ها به معادن بسیار کم است .
او با اشاره به اینکه در 2سال گذشته هیچ صادراتی نداشته می گوید: با توجه به مشکلات عمده ای که در دریافت و پرداخت پول برای ما ایجاد شده است نتوانسته ایم هیچ گونه صادراتی در 2سال اخیر داشته باشیم و ازدیگر سو هیچ طرف خارجی نیز برای خرید اقدام نمی کند و تجار سطح بالا نیز با توجه به وابستگی ها و ارتباطات خوبی که داشته اند توانسته اند قدرت مالی خود را ارتقاء دهند و با نام غیرایرانی و در خارج از ایران به صادرات و تجارت بپردازند.
این درحالیست که رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی مهمترین مسائل بخش معدن را مسائل ناشی از تناقضات قانونی و تفسیرآن بر اساس بخشی نگری سازمانها ، مسائل ناشی از دستورالعملها و بخش نامه های اجرایی صادر شده دستگاههای اجرایی ذی ربط در مرکز و الزام دستگاههای اجرایی استان به اجرای آنها که گاه این دستورالعمل ها حتی با قوانین و مقررات جاری مغایرت دارد بیان می کند.
آقای هادیان ایجاد پنجره واحد در بخش معدن رایکی از راه حلها مطرح می کند و می گوید: براساس ماده 70 از فصل پنجم قانون برنامه پنجم توسعه و تبصره 4 قانون اصلاح قانون معادن مصوب آذر پارسال در زمینه آن دسته از فعالیت های اقتصادی که به اخذ مجوز از دستگاه های متعدد نیازدارد مانندبخش معدن، دستگاه اصلی وظیفه مدیریت یکپارچه، هماهنگی واداره امور اخذ و تکمیل و صدور مجوز را برعهده خواهد داشت و از طریق ایجادپنجره واحد با مشارکت دیگردستگاههای مرتبط به گونه ای اقدام خواهدکرد که ضمن رعایت اصل همزمانی صدور مجوزها سقف زمانی مورد نظر برای صدور مجوز از زمان پیش بینی شده در قانون نحوه اجرای سیاستهای کلی اصل 44 ،تجاوز نکند.
او با اشاره به گذشت بیش ازیک سال و نیم از اجرای قانون برنامه پنجم می گوید: متأسفانه این مهم هنوز در استان اجرایی نشده است و بیشتر متقاضیان بین دستگاههای اجرایی سرگردانند.
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی تشکیل شورای عالی معادن استان یا شورای هماهنگی معدن وصنایع معدنی دراستانها را به عنوان راه حل پیشنهادی ارائه می دهد و می افزاید: برای ایجاد وحدت رویه در اجرای قوانین و کاهش تفسیر قوانین بر اساس بخشی نگری و جلوگیری از تعطیلی و توقف تولید در معادن توسط دستگاههای اجرایی و ایجاد امنیت سرمایه گذاری، تشکیل شورای عالی معادن در استانها با ترکیب پیشنهادی در ماده 12 قانون اصلاح قانون معادن و اختیارات مندرج در این ماده قانونی به ریاست استاندار یا یکی از معاونان وی می تواند در حل و فصل مشکلات و ایجاد وحدت رویه در تفسیر و اجرای قوانین و ضوابط موثر باشد.
آقای هادیان ایجاد شعبه صندوق بیمه معادن و صنایع معدنی در خراسان رضوی را به لحاظ وجود معادن متعدد و متنوع ضروری می داند و می گوید : خراسان رضوی یکی از مهمترین استانهای کشور است که با توجه به بعد مسافت تا تهران، ایجاد شعبه صندوق بیمه معادن و صنایع معدنی در استان ضروری است.
او با انتقاد از اجرا نشدن قانون پذیرش پروانه بهره برداری معادن به عنوان وثیقه توسط بانک ها می گوید:در حال حاضرنه تنها پروانه بهره برداری معادن به عنوان تضمین اعطا و بازپرداخت تسهیلات مالی مورد پذیرش بانکها قرار نمی گیرد ، بلکه بعضی از بانکهای استان گواهی صندوق بیمه معادن را هم نمی پذیرند.
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با انتقاد از صادرات خام فرآورده های معدنی، فرآوری مواد معدنی را دارای 3 مزیت برای کشور می داند و می گوید: توسعه فرآوری مواد معدنی اولاً ارزش افزوده به همراه دارد و باعث اشتغالزایی می شود و دیگر اینکه  زمینه صادرات و ارز آوری را برای کشور فراهم می کند.
آقای هادیان با اشاره به مدت زمان یک ساله اعتبار پروانه اکتشاف می افزاید: مهلت یک ساله برای بعضی از رشته های معدنی مانند طلا بسیار کم است و تمدید آن به دلیل استعلام از تهران وقت گیر است از این رو اگر مدت اعتبار پروانه بر اساس نوع معدن تعیین شود بهتر است و  در زمینه مجوز تمدید ،حداقل برای نوبت اول به استانها تفویض اختیار شود.
او در نهایت با اعلام اینکه ادغام وزارتخانه ها به نفع بخش معدن نبود می گوید : با این کار ، مدیران غیر تخصصی وارد عرصه شده و به شدت به مشکلات و آسیب ها افزوده اند .
سرپرست امور معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی هم در پاسخ به مشکلات مطرح شده معدنکاران استان می گوید : متاسفانه درکشور ما صنایع وابسته که بتواند مواد اولیه را به محصولات قابل عرضه به بازار بدل کند محدود بوده ، قیمت ماشین آلات بخش معدن به شدت بالا رفته و قیمت تمام شده مواد معدنی نیز گران است  .
آقای واثقی می افزاید: در سفر اخیر آقای جعفری ، معاون وزیرصنعت، معدن و تجارت به استان مسائل این حوزه مطرح و وی نیز قول تجدید نظر در دستورالعمل ها و حل مشکلات را داد .
سرپرست امور معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی  مساله گرانی و محدود بودن گازوئیل عرضه شده به معادن را تائید کرده می گوید: عرضه سوخت در کشور با محدودیت روبه روست  ما نیز در تلاشیم سهمیه را بالا ببریم .
کم توجهی به ذخائر و معادن غنی خراسان رضوی وبه دنبال آن بروز مشکلات متعدد این بخش ،انگیزه بهره برداران این معادن غنی را برای استخراج مواد معدنی منحصربه فرد خراسان رضوی کم رنگ می کند و مانعی برای برای ایجاد وحدت رویه در اجرای قوانین خواهد شد.
بدون شک تنظیم و تسهیل قوانین بر اساس بخشی نگری و جلوگیری از تعطیلی و توقف تولید در معادن به همت دستگاههای اجرایی و ایجاد امنیت سرمایه گذاری  بهترین راه حل برای مقابله با مشکلات این بخش مهم اقتصاد کشور است.