سالانه دهها نفر گرفتار امواج کشنده دریای خزر می شوند و می میرند.
شنا در بزرگترین دریاچه جهان هر ساله موجب مرگ دهها نفر از کسانی می شود که برای تفریح و گذراندن تعطیلات تابستان به شمال کشور می آیند.
شنا در خزر در کنار مهارت زیاد، نیاز به آشنایی به جریانهای آبی و شکل امواج دارد چرا که شناگران حرفه ای و نیز بومی های شمال کشور نیز در فهرست غرق شدگان قرار دارند.
شنا در دریا متفاوت با استخرها
یکی از ناجیان غریق مازندران می گوید: شنا در دريا هرگز مشابه شنا در استخر نيست و علاوه بر دانستن فن شنا و داشتن مهارت زیاد، بايد ويژگيهای آن را نيز دانست. آب شور دریا در برخورد با چشم ، سوزش دردناکی دارد و تمرکز شناگر را از بین می برد و او را در یافتن مسیر ساحل ناتوان می‌کند.
محمودی می افزاید: در صورت ورود آب دریا به نای و ریه، سرفه‌های شدیدی ایجاد می‌شود که ادامه شنا کردن را غیرممکن می کند همچنین ضربه های امواج ، فرد را با خود به این سو و آن سو می برد و توان شناگر را از او می گیرد.
وی ادامه می دهد: به دلیل گل‌آلود بودن آبهای ساحلی خزر حتی با عینک شنا نیز نمی توان در زیر آب چیزی را مشاهده کرد و ناحیه کم‌عمق را از عمیق تشخیص داد و غواصان و ناجیان غریق نیز نمی توانند غریق را زیر آب پیدا کنند.
امواج شکافنده بلای جان شناگران
مدیرعامل جمعیت هلال احمر مازندران درباره خطر امواج شکافنده خزر می گوید: امواج دریا با حرکت به سمت ساحل، حجم زیادی از آب را به طرف خشکی منتقل می‌کند و سپس به داخل برمی گرداند.
مجتبی اکبری توضیح می دهد: امواج به صورت غیر قابل پیش‌بینی، موجب شکل گیری آبراهه هایی به طرف دریا می‌شود که در آن آب با سرعت زیادی بر خلاف جهت امواج ( یعنی از سمت ساحل به سمت دریا )جریان دارد که متفاوت از امواج آب اصلی و به جریانهای ساحلی، جریانهای شکافنده (Rip Currents) یا جریانهای مرگبار مشهور است.
او می گوید: جریان شکافنده از بالا شبیه یک بادبزن دستی است که دسته آن به سمت ساحل و دهانه آن به سمت دریا است، دسته این بادبزن بیشترین قدرت را دارد و صرف نظر از این که شناگر چقدر شنا بلد است یا چقدر توان جسمی دارد برگشت وی به ساحل را غیر ممکن می کند و او را سریع با خود به داخل دریا می‌کشاند.
اکبری ادامه می دهد: سرعت این جریان اغلب از رکورد سرعت شنای المپیک نیز بالاتر است بدین معنی که حتی بهترین قهرمان شنای المپیک نیز نمی‌تواند بر خلاف آن شنا کند.
به گفته وی عرض جریان شکافنده بین سه تا بیش از 60 متر و طول آن به داخل دریا بسیار متفاوت است، گاهی نیز در ناحیه شکسته شدن امواج یا همان محلی که موج فرو ریزد و کف سفید رنگ تشکیل می‌دهد تا دهها متر به داخل دریا کشیده می‌شود.
رئیس هیات نجات غریق و غواصی مازندران هم با بیان این که تشخیص زمان تشکیل جریان شکافنده برای افراد عادی دشوار است، تصریح می کند: امواج شکافنده گاهی در زمانی روی می دهد که بسیاری از افراد مشغول شنا هستند و شرایط، عادی به نظر می‌رسد اما ناگهان یک نفر به سادگی و بی‌سروصدا غرق می‌شود.
نقی کریمیان ادامه می دهد: جریان شکافنده مختص دریاهای طوفانی و مناطق پرخطر نیست و در تمام دریاها، دریاچه‌ها و اقیانوس‌ها روی می دهد.
راه نجات ازامواج شکافنده
به گفته کارشناسان برخی علائم تشکیل امواج شکافنده ، تفاوت رنگ آب در محل جریان با بقیه نقاط، حركت خطي از آب كف آلود، خزه يا زباله در محل جریان شکافنده به سمت دريا و شکست امواج در محل جریان است.
به گفته رئیس هیات نجات غریق و غواصی مازندران اگر فردی در جریان شکافنده گرفتار شد، نخست باید آرامش خود را حفظ کند و هرگز بر خلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکند زیرا این اقدام منجر به خستگی و غرق می شود.
کریمیان می افزاید: شناگر بایدخود را بر روی آب نگه دارد و به صورت موازی با ساحل حرکت کند تا از مسیر جریان کاملاً خارج شود و از حرکت مستقیم به ساحل پرهیز کند.
امواج "زیرکشنده"، جریان مرگبار
معاون امداد و نجات هلال احمر مازندران به شکل دیگری از امواج اشاره می کند که ناشناخته تر از امواج شکافنده است و امواج "زیرکشنده" نام دارد.
غلامعلی فخاری می گوید: این جریان در مناطقی مانند سکوهای بنادر، پشت دیواره سدها و پشت سنگ چینها تشکیل می شود که چرخش سریع و زیاد آب، سبب تشکیل چاله های آبی عمیقی می شود و فرد را با قدرت زیاد به داخل چاله می کشاند و غرق می کند.
وی تصریح می کند: 80 درصد غرقی ها در خزربه علت گرفتار شدن در همین دو جریان خطرناک و ناشناخته است.
برای درک بهتر اهمیت شناخت از این نوع امواج کافیست بدانیم که به گفته علی عباسی مدیرکل پزشکی قانونی مازندران حدود 90 نفر یک سال اخیر در آبهای مازندران غرق شدند که 79 نفر در دریا بود.
لزوم شنا در مناطق مجاز
امسال 155 منطقه ساحلی شمال کشور به عنوان منطقه مجاز برای شنا تعیین شده است که از این تعداد 95 منطقه در مازندران واقع شده و ازهشت صبح تا ساعت 20 آماده خدمات به میهمانان است .
این طرحها در مناطقی واقع شده است که لحاظ خطر امواج مرگبار ندارد و آلودگیهای زیست محیطی آنها کمتر است و 1500 ناجی در این طرحها فعالیت دارند.