بیش از ۲۵ درصد کالاهای مصرفی در ایران، کالای سلامت محور است و مسلما این حجم از بازار موجب شده هر تحولی در این حوزه مستقیما اقتصاد ملی را هدف قرار دهد.
چکیده مصاحبه پژوهشی:
- هر کالایی که مصارف مستقیم انسانی اعم از خوراکی، آشامیدنی، موضعی یا استنشاقی داشته باشد از زمره کالاهای سلامت محور است.
- شاخص های تعیین کننده ایمنی، سلامت و اثربخشی از زمره شاخص های اصلی و محوری کیفیت کالاهای سلامت محور هستند.
- بیش از ۲۵ درصد کالاهای مصرفی در ایران، کالای سلامت محور است و مسلما این حجم از بازار موجب شده هر تحولی در این حوزه مستقیما اقتصاد ملی را هدف قرار دهد.
-در کشور اگر 10 درصد عرضه خدمات سلامت محور افزايش پيدا کند؛ مي تواند حداقل 4/ . درصد ارزش افزوده اقتصاد ملي و رشد اقتصادي را در پي داشته باشد.
پژوهش خبری صدا وسیما: مصرف اقلام خوراکی، آرایشی و بهداشتی و بطورکلی کالاهای سلامت محور سالم، یکی از بزرگترین دغدغه های جامعه امروز و خانواده ها است. با توجه به اینکه بخشی از این کالاها نیز از کشورهای دیگر وارد کشور ما میشود، کنترل و نظارت سازمان های ذیربط از جمله سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت از محل تولید، حمل و نقل تا عرضه کالا بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از راه های اطمینان از اصالت و سلامت اینگونه کالاها وجود برچسب های اصالت بر روی کالا می باشد. لذا سازمان غذا و دارو برای کلیه محصولات سلامت محور اعم از خوراکی، آرایشی، بهداشتی، دارویی و تجهیزات پزشکی وجود برچسب اصالت و سلامت را الزامی نموده است و به کلیه مصرف کنندگان اکیدا توصیه می شود تنها کالاهای سلامت محور را پس از احراز اصالت مصرف نمایند. در اين چارچوب در مصاحبه پژوهشی با؛ جناب آقاي دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو، موضوع « کالاي ايراني سلامت محور» را با طرح سئوالات زير مورد بررسي و واکاوي قرار داديم:
پژوهش خبری : کالاي سلامت محور و غير سلامت محور را معرفي کنيد؟
دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو: شاید تعریف کالای سلامت محور یا معادل یابی برای آن دشوار به نظر برسد اما در یک تعریف کلی هر کالایی که مصارف مستقیم انسانی اعم از خوراکی، آشامیدنی، موضعی یا استنشاقی داشته باشد از زمره کالاهای سلامت محور است؛ لذا این واژگان فراتر از کالاهای سلامت را شامل میشود و بر این اساس فرآورده‌های غذایی، دارو، تجهیزات پزشکی، اقلام آرایشی و بهداشتی و شوینده، ملزومات مصرفی پزشکی و حتی دخانیات و اسباب بازی کودکان از زمره کالاهای سلامت محور شاخص هستند.
پژوهش خبری : شاخص هاي کيفيت در کالاهاي سلامت محور چيست؟
دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو: موضوع شاخص های کیفیت کالاهای سلامت محور موضوعی است که بر اساس هر گروه و زیر گروه کالایی متفاوت است، معیارها یا استانداردهای هر گروه کالای سلامت محور اعم از خواص فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیک آن کالا که هریک در بردارنده کرایتریاهای متعددی است می تواند تعیین کننده حداقل های ایمنی، سلامت و کیفیت آن کالا باشد، این شاخص ها بسته به نوع و اقلام کالا، طیف وسیع و گسترده ای است که دامنه وسیع کار سازمانهای غذا و دارو و نظام های سلامت را در کشورهای مختلف در بر می گیرد .بطورکلی شاخص های تعیین کننده ایمنی، سلامت و اثربخشی از زمره شاخص های اصلی و محوری کیفیت کالاهای سلامت محور هستند.
پژوهش خبری : مردم چه اطلاعاتي را بايد در مورد کالاهاي سلامت محور مد نظر داشته باشند؟
دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو: مصرف اقلام خوراکی، آرایشی و بهداشتی و بطورکلی کالاهای سلامت محور سالم، یکی از بزرگترین دغدغه های جامعه امروز است. با توجه به اینکه بخشی از این کالاها نیز از کشورهای دیگر وارد کشور ما می شود، کنترل و نظارت سازمان های ذیربط از جمله سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت از محل تولید، حمل و نقل تا عرضه کالا بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از راه های اطمینان از اصالت و سلامت اینگونه کالاها وجود برچسب های اصالت بر روی کالا می باشد. لذا سازمان غذا و دارو برای کلیه محصولات سلامت محور اعم از خوراکی، آرایشی، بهداشتی، دارویی و تجهیزات پزشکی وجود برچسب اصالت و سلامت را الزامی نموده است و به کلیه مصرف کنندگان اکیدا توصیه می شود تنها کالاهای سلامت محور را پس از احراز اصالت مصرف نمایند.
پژوهش خبری : براي ارتقاء کيفيت کالاهاي سلامت محور چه راهکارهايي وجود دارد؟
دکتر کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو: در این زمینه راهکارهای متفاوتی از جهات و ابعاد مختلف میتواند مورد امعان نظر قرار گیرد که در سازمان غذا و دارو مواردی که برشمرده میشود مورد توجه قرار گرفته است:
پژوهش خبری : ارتقاء کيفيت چه تاثيري در تحقق شعار «هموطن کالاي ايراني بخر» دارد؟
دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو: تحقق این شعار جز با ارتقای کیفیت و در نظرداشت سلیقه و علایق مشتری امکانپذیر نیست و نخواهد بود و کالاهایی که در این مسیر نباشند درآمده و البته زود خواهند رفت؛ هیچ بخشنامه و دستور و شعاری نمیتواند کالا و تولیدکننده کالای بیکیفیت را برای مدت طولانی مهمان بازار ایرانی کند.
پژوهش خبری : ارتباط بين کالاي سلامت محور با اشتغال و بهره وري جامعه چيست؟
دکتر کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو: بیش از ۲۵ درصد کالاهای مصرفی در ایران، کالای سلامت محور است و مسلماً این حجم از بازار موجب شده هر تحولی در این حوزه مستقیماً اقتصاد ملی را هدف قرار دهد .قدر مسلم توسعه کمی و کیفی تولید در این حوزه تمام شاخص‌های اقتصادی کشور از جمله اشتغال مولد و بهره وری و اقتصاد مقاومتی را تحت تاثیر خود قرار میدهد.
پژوهش خبری : جايگاه سلامت در ايران با تاکيد بر قوانين و اسناد بالادستي(چشم انداز و ...) چگونه است؟
دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو: اهمیت سلامت همسنگ امنیت است، لاجرم جایگاه سلامت در اسناد بالادستی بطور خاص مورد توجه قرار گرفته است؛ چنانکه سند چشم انداز، سیاست های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری، قوانین برنامه پنج ساله توسعه و البته قانون احکام دایمی بودجه چنین است، لکن آنچه ضرورت دارد این است که این جایگاه بطور خاص در کلیه سیاستگذاری ها و تصمیم گیری ها در همه سطوح و البته همه قوا و بخش ها لحاظ شده و در مقام اجرا تجلی یابد.
پژوهش خبری : سهم هزينه هاي عمومي و خصوصي سلامت از هزينه هاي کل سلامت چقدر است؟
دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو: پرداخت مستقیم از جیب مردم از حیث مقادیر مطلق ریالی قاعدتا روند افزایشی داشته است؛ امّا از نظر سهم از ۹/ ۵۱ درصد در سال 1387 با اجرای برنامه تحول سلامت به ۳۸ درصد در سال ۹۶ رسیده است اگرچه کماکان با نقطه هدف ۳۰ درصد فاصله دارد .۹۵ درصد هزینه سلامت، هزینه مستقیم است و تنها ۵ درصد هزینه غیرمستقیم سلامت را شامل میشود . از این ۹۵ درصد هزینه مستقیم، بیش از 63 درصد صرف خدمات درمانی و حدود 17 درصد صرف انواع دارو و سایر کالاهای پزشکی میشود. در سالهای اخیر سهم هزینه‌های سلامت در مجموع مخارج خانوارهای ایرانی رو به رشد بوده و طبق آخرین آمار به دست آمده، از مرز 8 درصد گذشته است. با وجود اینکه پس از اجرای طرح تحول سلامت، سهم پرداخت از جیب مردم، در پرداخت هزینه های سلامت کاهش یافته اما هنوز هم در جمعیت شهری و هم جمعیت روستایی در حوزه تامین مالی سلامت در مقایسه با میانگین جهانی فاصله وجود دارد.
پژوهش خبری : جايگاه سلامت در اقتصاد کشور؟(ميزان ايجاد شغل، پايداري شغل، اميد به زندگي و ...) چگونه است؟
دکتر کیانوش جهانپورسخنگوی سازمان غذا و دارو: در مورد جایگاه سلامت در اقتصاد در کشورهای مختلف مطالعات متعددی شده است؛ ولی آنچه که مشخص است در ایران ما در پی حذف جزئی 10 درصدی عرضه بخش سلامت، ارزش افزوده کل اقتصاد به میزان بیش از ۴/ ۰ درصد کاهش می‌یابد.[2] بخش ساخت و تولید تجهیزات پزشکی پزشکی، آب و برق و گاز، سایر خدمات و واسطه‌گری‌های مالی، بیشترین کاهش نسبی در ارزش افزوده را در پی حذف بخشی از عرضه حوزه سلامت را تجربه می‌کنند، بخش‌های اصطلاحا امور عمومی و دفاعی، آموزش و نفت‌خام و گازطبیعی، کمترین تعامل و وابستگی را از منظر تغییر در ارزش افزوده با بخش سلامت دارند. مشخصات در اقتصاد ایران بخش سلامت بیشترین وابستگی را به بخش صنعت دارد و در پی حذف بخشی از عرضه بخش صنعت، ارزش افزوده بخش سلامت به میزان بیشتری نسبت به سایر حوزه ها کاهش می‌یابد. بیش از ۲۴ میلیارد یورو از تولید ناخالص ملی کشور در بخش سلامت هزینه میشود.
کلام آخر
موضوع سلامت همسنگ امنيت و هردو بعنوان اصول متقدم بر ساير امور حاکميتي محسوب مي شوند؛ و کالاهاي سلامت محور نيز در همين راستا از جايگاه و اهميت ويژه اي برخوردارند. در کشورهاي مختلف 25 تا 45 درصد اقتصاد ملي را کالاهاي سلامت محور شکل ميدهند. بخشي از سبد هزينه مصرف خانواده کالاهاي سلامت محور است که با توجه به اينکه با سلامت جسم و روان افراد و اقتصاد خانوار رابطه مستقيم دارد عملا شاهديم در بسياري از کشورهاي دنيا که سازماني بنام استاندارد براي حوزه صنعت و توليد وجود ندارد اما تقريبا در همه آن کشورها سازمان ها يا ادارات يا وزارتخانه هاي غذا و دارو بر رعايت استانداردها در ايمني سلامت کيفيت و اثربخشي کالاهاي سلامت محور نظارت مي کنند؛ کالاهاي سلامت محور جزء لاينفک زندگي بشري هستند. سازمان غذا و دارو با اينکه قدمتي در ايران بيش از 8 سال ندارد؛ ولي در همين مدت کوتاه توانسته است هم در ارتقاء ايمني کيفيت و سلامت کالاهاي سلامت محور و هم در ساماندهي نظارت بر توليد و واردات تجويز و مصرف و هم در ارتقاي شاخص هاي سلامت در حوزه کالاهاي سلامت محور اعم از دارو، غذا، تجهيزات پزشکي، فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي، فرآورده هاي طبيعي، سنتي و مکمل هاي تغذيه اي نقش بارزي را ايفا کرده است.
پژوهش خبری //پژوهشگر: ناجی
-------------------------------
[1] - دکتر کیانوش جهانپور: اهداف فعال سازي انجمنهای علمی و صنفی:
ـ باز آموزی داروسازان و مدیران مراکز عرضه سراسر کشور و آموزش پرسنل فروش در جهت ارائه صحیح اطلاعات علمی به مصرف کنندگان در جهت کنترل بیش از حد مصرف کالا و جلوگیری از اسراف، به حداقل رساندن عوارض احتمالی ناشی از سوء مصرف و ...
ـ آموزش و فرهنگ سازی در باب مضرات اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی عرضه و مصرف کالای قاچاق و تقلبی در سطح گسترده ترین مکان های عرضه کالاهای سلامت محور کشور
- آموزش و فرهنگ سازی در باب گسترش فرهنگ مصرف کالاهای ایرانی در سطح مراکز عرضه
ـ فعال‌سازی کانال ارتباطی مستقیم با مصرف کنندگان در سطح بیش از دوازده هزار داروخانه و هزاران مرکز عرضه در سراسر کشور
[2] - دکتر کیانوش جهانپور: اگر 10 درصد عرضه خدمات سلامت محور افزايش پيدا کند؛ مي تواند حداقل 4/. درصد ارزش افزوده اقتصاد ملي و رشد اقتصادي را جابجا کند.