به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما ، حضور فرماندهانی همچون محسن رضایی، علی صیادشیرازی، مسعود منفرد نیاکی و ... در طراحی نقشه عملیات و ابتکارات نقش اساسی در آزادسازی شهرهای مهمی همچون بستان و خرمشهر داشته است. از سوی دیگر رزمندگان شجاعانه از موانعی عبور کردند که دشمن آمادگی مقابله با آن‌ها را نداشت. از این رو حماسه‌ای خلق شد که تمام دنیا را شگفت‌زده کرد تا آنجایی که رسانه‌های بین‌المللی پس از 20 ماه از تاریخ شروع جنگ تحمیلی مساله تجاوز عراق به ایران اسلامی را مطرح کردند.
در ادامه بخشی از سخنان محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس پیرامون عملیات بیت‌المقدس را می‌خوانید:
عملیات بیت‌المقدس در شرایطی از تاریخ جنگ آغاز شد که زمینه‌های مناسبی به دنبال عملیات «ثامن‌الائمه» و «فتح‌المبین» در جهت اثبات شکست‌پذیری دشمن و بیان قدرت عظیم معنوی و رزمی نیروهای اسلام پیدا شده بود؛ اما عده‌ای بودند که در شک و ابهام به سر می‌بردند و این نتیجه‌گیری نه‌تنها در داخل کشور، بلکه در خارج از کشور هم زود می‌دانستند. تمام چشم‌ها به عملیات بعدی دوخته شده بود. همه می‌گفتند اگر ایران بتواند بعد از عملیات فتح‌المبین یک کار دیگری انجام دهد، آن موقع می‌توان در مورد توان نظامی ایران قضاوت کرد و سپس تشخیص داد که آیا عراق توان دفاع دارد یا خیر؟
حتی بر عکس شاید بعد از مدتی عراق حمله می‌کند و دزفول را مجدداً می‌گیرد؛ یک سری زمینه‌های سیاسی، روانی و روحی در داخل و خارج کشور ایجاد شده بود و همه بیانگر این بود که باید ضربه سهمگین‌تر دیگری را وارد کرد. قاعدتاً مسائل اقتصادی، سیاست خارجی و دیگر مسائل منطقه‌ای دو کشور ایران و عراق همه منوط شده بود به این‌که آیا ایران قادر است ضربه کاری دیگری را وارد کند تا موازنه قوای ایران و عراق روشن بشود. اگر این ضربه وارد نمی‌شد، بدون شک دنیا این‌‌طور تحلیل می‌کرد که این اتفاقاتی بوده که رخ داده است و عراق می‌تواند بعد از مدتی دوباره دزفول را بگیرد و اگر این ضربه انجام می‌شد، ما از تمام عملیات گذشته نتیجه می‌گرفتیم.
تبعات داخلی و خارجی عملیات بیت‌المقدس به روایت محسن رضاییفتح خرمشهر نتیجه کامل نبرد دو ساله ما بود. با این فتح، مرحله اول جنگ با موفقیت تمام شد. ما با فتح خرمشهر دشمن را به مرزها برگرداندیم.
از دیدگاه دیگری که می‌شود وضعیت را بررسی کرد، نحوه تصمیم‌گیری است. بعد از عملیات ثامن‌الائمه، سپاه و ارتش با فرماندهی مشترکی که داشتند به 12 طرح عملیاتی رسیدند و این 12 طرح عملیات را در شورای عالی دفاع به تصویب رساندند و برای اجرای آن شروع به عملیات کردند، که آزادی بستان اولیه آن‌ها بود. عملیات چهارم به آزادسازی خرمشهر انجامید. ما حادثه بسیار مهمی در عملیات فتح‌المبین داشتیم، شاید این را بتوان به عنوان یک خاطره هم بیان کرد.
در عملیات فتح‌المبین ما با یک مشکلی مواجه شدیم شبی را که ما برای عملیات فتح‌المبین تعیین کرده بودیم. بعضی از نیروهایمان پای کار نرسیده بودند و در ضمن در آن شب، ما روشنایی مهتاب را در حداقل داشتیم. از طرف دیگر دشمن از چند روز قبل حملات خودش را در آن جبهه علیه ما شروع کرده بود و به همین خاطر دچار مشکل شده بود.
اگر با توجه به ضعف روشنایی، کارمان را به موقع انجام می‌دادیم، بعضی از نیروها به پای کار نمی‌رسیدند، و اگر دیرتر شروع می‌کردیم با توجه به حملاتی که دشمن در قسمت شمالی انجام می‌داد احتمال به بن‌بست رسیدن عملیات فتح‌المبین بود، لذا در آن‌جا یک بحث خیلی جدی مطرح شده حتی ما به جهت مشورت و گرفتن رهنمود به تهران آمدیم و به محضر حضرت امام رسیدیم، تا بلکه همان شب عملیات شروع بشود، پس از مشورت قرار شد ما مطالعه بیشتری کنیم و به همین خاطر 24 ساعت عملیات به تأخیر افتاد.
سرانجام ضمن این‌که تصمیم گرفتیم عملیات بکنیم، برای این‌که دلمان قدری مطمئن‌تر شود و قوت بیشتری بگیریم به قرآن مجید تفال زدیم و از خداوند متعال طلب خیر کردیم: «آیات سوره فتح آمد». بعد از این آیات بود که ما اسم فتح را برای این عملیات اختیار کردیم. و آیه این بود: لقد رضی الله عن المؤمنین... (فتح ـ 18). «به درستی که خداوند متعال خشنود گشت از مؤمنینی که با رسولش بیعت و پیمان بستند... و بعد می‌فرمود ما به زودی فتح قریبی را به شما عنایت خواهیم کرد. اما نکته مهم در آن آیه، این بود که بعد از این فتح، فتح و پیروزی بسیار بزرگتری برای شما حاصل خواهد شد به طوری که غنایم آن را شمارش نتوانید کرد.
در آن‌جا جرقه عملیات بیت‌المقدس زده شد. با پیام و نوید امید بخشی که ما در این آیات داشتیم یقین پیدا کردیم که ما در بیت‌المقدس هم موفقیم و نباید زمان را از دست بدهیم. تقریباً چهلم عملیات فتح‌المبین بود که عملیات بیت‌المقدس آغاز شد، زمان خیلی کوتاه و کم، اما با یک نیروی بسیار عظیمی که فراهم شده بود. رزمندگان اسلام حمله کردند و الحمدلله خرمشهر آزاد شد.
عوامل پیروزی در عملیات بیت المقدسسوابق نشان می‌دهد که بجز عنایت و خواست خداوند متعال عامل دیگری نمی‌توانست فرماندهان ما را به طراحی این عملیات رهنمون کند.
عامل دوم، تجاربی بود که ما در عملیات «فتح‌المبین» و «ثامن‌الائمه» و «طریق القدس» کسب کرده بودیم، چکیده تمامی تجارب را در بیت‌المقدس به کار گرفتیم. ما تا آغاز عملیات بیت‌المقدس، بیش از 40 جلسه در سطح فرماندهان داشتیم.
عامل سوم ضرباتی بود که قبل از بیت‌المقدس به پیکر دشمن وارد شده بود و دشمن در یک حالت به هم پاشیدگی آرایش نظامی به سر داشت. چون دشمن جبهه آبادان را از دست داده بود. طولی نکشید که جبهه بستان و بعد جبهه دزفول را از دست داد، تمامی این حمله‌ها چون با فاصله زمانی منطقی و پی‌درپی انجام می‌شد، در حقیقت زمینه‌ساز آزادی خرمشهر شد. عده‌ای معتقد بودند که اول باید به سوی خرمشهر و سپس به سمت فتح‌المبین برویم، اما همان موقع هم این استنباط می‌شد که ما برای نبرد نهایی در خرمشهر، احتیاج به زمینه‌سازی نظامی بیشتری داریم و واقعاً شکست دشمن در فتح‌المبین بود. به طوری که جبهه عماره عراق هم به خطر افتاد و بعثی‌ها تعداد زیادی از نیروهایشان را از خرمشهر به فکه آوردند و روبروی عماره گذاشتند تا از ادامه فتح‌المبین جلوگیری کنند. همه این ضربات و فشارهای ما عامل دیگری بود که باعث این موفقیت شد.
نکته چهارم، ابتکاراتی بود که در طرح بیت‌المقدس به کار گرفتیم، ما از جایی به دشمن حمله کردیم که اصلاً دشمن انتظار ورود ما را از آن‌جا نداشت. دشمن بیشترین آمادگی را روبروی جبهه اهواز به کار گرفته بود. حال این‌که ما رفتیم و از قسمت آبادان حمله کردیم. بعضی از طرح‌های پیشنهادی این بود که ما به خاطر جاده آسفالته اهواز - خرمشهر از این‌جا حرکت کنیم و درست هم می‌گفتند، چون جاده‌ای بود که تمام امکانات از آن‌جا می‌آمد. ولی ابتکار عملی فرماندهان باعث شد که ما از جایی به دشمن حمله کردیم که به هیچ وجه انتظار آن را نداشت.
از این رو نیروی بسیار عظیمی را از جایی عبور دادیم که دشمن برای آن جبهه آماده نبود. نیروها از رودخانه کارون عبور کردند. سپس جبهه اهواز را ما از پشت شکستیم. دشمنی که روبروی اهواز مقاومت می‌کرد، چون پشت خودش را در تهدید و خطر دید، عقب‌نشینی کرد و راه جبهه اهواز هم باز شد و نیروهای خودی را در قسمت کوشک و پادگان حمید به هم الحاق کردند.
عامل پنجم، که خیلی هم مهم بود وحدت بین ارتش و سپاه و هماهنگی بسیار خوب آنان بود.
خرمشهر تقریباً دنیا را به این نتیجه رساند که ایران از طریق نظامی شکست نمی‌خورد، حتی دنیا از احتمال سقوط بصره به لرزه افتاد، به همین خاطر این را به طور قطع پذیرفت که دیگر ایران از طریق نظامی شکست نمی‌خورد. عملیات آزادی خرمشهر به طور کلی وضعیت جنگ را به مرحله جدیدی کشاند.
دنیا پذیرفت که ایران کشور با ثباتی است و از نظر نظامی در کوتاه مدت آن‌ها نمی‌توانند اقدام مهمی علیه ایران سازماندهی کنند، لذا بسیاری از کشورها به فکر تجدید رابطه با ایران افتادند. آن‌هایی که مردد بودند، مطمئن شدند که الان موقع تردید نیست، ایران دارای ثبات است بایستی تا دیر نشده است رابطه را برقرار کرد. خلاصه آن‌که بدون شک عملیات خرمشهر نقطه عطف سیاسی بود و موضع‌گیری‌های دنیا را نسبت به ما عوض کرد و به چیز جدیدی رساند.
بیشترین عاملی که در جهت‌گیری‌های سیاسی دنیا تأثیر داشت بعد از عملیات فاو به وجود آمد. خرمشهر نقطه آغاز بود. یعنی دنیا در فتح خرمشهر متوجه شد که ایران شکست نظامی نمی‌خورد. اما امیدوار بودند که ما را شکست سیاسی بدهند، چون به هر حال درست بود که ما از نظر نظامی به مرزها رسیده بودیم. هیچ قراردادی و هیچ نقطه‌ای و یا قطع‌نامه‌ای که یک وضعیت سیاسی و حدود ما را مشخص کند، وجود نداشت و کسی زیر بار نمی‌رفت. دنیا فقط این را پذیرفته بود که ما از نظر نظامی به مرزها رسیده‌ایم، اما آن‌ها چون به دنبال توطئه‌های سیاسی بودند، حاضر نبودند با ما صحبت کنند.
اما پس از عملیات فاو که عبور جدی ما از مرزهای بین‌المللی و نفوذ به داخل خاک عراق بود، دنیا به انفعال افتاد و به جای این‌که فکر بازگشت ایران را بکند، به دفاع از بغداد فکر کرد و در این راه حاضر به پرداختن امتیازاتی به ما بود.