حوالی ظهر چهارشنبه 13 اردیبهشت 96 ، جرقه باطری لوکوموتیوی که برای حمل ذغال سنگ به داخل معدن زمستان یورت آزادشهر رفته بود سبب شد 62 کودک و نوجوان گلستانی یتیم شوند تا مسئولان به فکر ایمن سازی کامل معادن برای حفظ جان شاغلان سخت ترین شغل دنیا بیفتند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای گلستان زنگ خطر ایمن نبودن معادن و نظارت بیشتر بر کار کارفرماها در یک سال گذشته به صدا در آمده است و در این مدت مسئولان تلاش می کنند با اتخاذ راهکارهایی حادثه غمبار زمستان یورت ، آخرین حادثه معدنی کشور باشد.
گلستان 10 معدن فعال و 4 معدن غیر فعال ذغال سنگ در رامیان ، آزادشهر و مینودشت دارد ، معادنی که زیر زمینی هستند و وجود گاز در آنها در صورت بی احتیاطی می تواند عاملی برای ناامنی و انفجار باشد.
مدیر کل تعاون ، کار و رفاه اجتماعی گلستان می گوید : معادن ذغال سنگ از معادن پر خطر هستند اما راههایی برای ایمن کردن آنها نیز وجود دارد و با اقداماتی مانند الزام معادن به گاز سنجی منظم ، ایجاد تهویه های مصنوعی ، وجود کپسولهای امداد و نجات و آموزش کارگران می توان ضریب خطر را کاهش داد.
سعید مازندارنی می افزاید : در این راستا ، یک سال گذشته کارفرمایان 10 معدن فعال استان را موظف کردیم سیستمهای تهویه خود را به روز رسانی کنند و با ایجاد تهویه های مصنوعی کارگاه خود را ایمن کنند.
او گفت : مسئولان ایمنی معادن را هم موظف کردیم گاز سنجی معادن را پیوسته انجام دهند و در صورتی که دستگاه وجود گازهای کشنده متان ، هیدروژن سولفوره ، منواکسیدکربن ، انیرید سولفورو ، اکسیدهای ازت و دی اکسیدکربن را نشان دهد معدن از نیرو تخلیه و گروههای امداد مهندسی وارد عمل شوند.
اما در میان موارد و اقدامات انجام شده وجود تهویه های مصنوعی و دویل ها ( حفریات معدنی ) از موارد مهم ایمن کننده معادن است ، دویل ها گازها را نگه نمی دارند و سبب می شود هوا جریان داشته باشد.
مشاور ایمنی سازمان نظام مهندسی معادن کشور در این زمینه می گوید : بر اساس ماده 21 آیین نامه ایمنی معادن ، معدن زیرزمینی باید حداقل با دو تونل یا دویل با سطح زمین ارتباط برقرار کنند، چیزی که اگر پارسال در معادن زمستان یورت وجود داشت یا اصلا حادثه اتفاق نمی افتاد یا عمق فاجعه اینقدر عمیق نبود.
حسین ربیع نژاد که سر بازرس معادن گلستان نیز هست ، ادامه می دهد : پس از این حادثه بزرگ کارفرمای معدن زمستان یورت ملزم به ایجاد تهویه مصنوعی در این معدن شد و حالا هوا با آرامش به داخل تونل هدایت می شود.
او می افزاید : بر اساس قانون در معادن ذغال سنگ وجود تهویه های طبیعی به دلیل فشار دمای بیرون و درون تونل ممنوع است و این معادن باید با تهویه های مصنوعی به ویژه در فصلی مثل بهار ، که اختلاف دمای چندانی بین درون و بیرون تونل معدن وجود ندارد با بادبزن هایی هوا را از بیرون به داخل تونل هدایت و به حرکت در بیاورند.
حسینقلی قوانلو مدیرکل صنعت ، معدن و تجارت گلستان ؛ هم با اشاره به برداشت حدود 80 هزار تن ذغال سنگ از معادن گلستان و نقش آنها در اشتغالزایی ، وجود تهویه ها در معادن را سبب افزایش کیفیت فعالیت کارگران و تلاش برای استخراج بیشتر می داند.
رئیس بازرسی اداره کار ، تعاون و رفاه اجتماعی گلستان هم با بیان اینکه در یک سال گذشته بازرسی از معادن تشدید شده افزود : پس از حادثه زمستان یورت بیش از 50 بار از معادن گلستان بازرسی کردیم در حالی که سال قبل از آن از معدن مهم و بزرگی مثل زمستان یورت که استخراج بخش زیادی از ذغال سنگ استان را بر عهده دارد ، فقط حدود 6 بار بازدید شده بود.
علی اخوان مهدوی افزود : در بازرسی های یک سال گذشته 5 واحد به دلیل ایمن نبودن موقتا تعطیل و پس از رفع نقص دوباره بازگشایی شدند ، هم اکنون نیز 2 واحد استخراج ذغال سنگ در آزادشهر به دلیل رعایت نکردن نکات ایمنی تعطیل شده اند.
گفته می شود علت بروز حادثه در معدن زمستان یورت ، جرقه باطری لوکوموتیوی بود که برای حمل ذغال سنگ داخل معدن زمستان یورت برده شده بود که به دلیل وجود گاز و نبود سیستم تهویه ، سبب انفجار شد ، اما حالا با کمک فنی و حرفه ای و اداره کل کار کارگران در دوره های آموزشی یاد گرفتند با وسایلی که ایجاد جرقه می کند با احتیاط بیشتری برخورد کنند.
علی اخوان مهدوی در این راستا می گوید : با همکاری فنی و حرفه ای و برگزاری دوره های آموزشی 56 ساعته برای کارگران و مسئولان ایمنی معادن تلاش می کنیم ضریب ایمنی معادن را توسط خود کارگران افزایش دهیم.
نظارت بر کار معادن گلستان و توجه به ایمنی آنها ضامن زندگی 914 کارگر و خانواده های آنان خواهد بود ، کارگرانی که با دستمزدی اندک در قبال کاری سخت در معادن زیر زمینی گلستان روزگار می گذرانند و در حرکت چرخهای اقتصاد استان نقش دارند.
اگر چه حالا در کنار اقدامات ایمنی بخش دیگر ، در معدن زمستان یورت و معادن دیگر گلستان تیم های امداد و نجات تشکیل شده ، کپسولهای حاوی اکسیژن که کارگران می گویند در روز حادثه 13 اردیبهشت کم بود و یا تاریخ مصرف گذشته بود به اندازه کافی تهیه شده ، بی تردید اما انتظار می رود ، روند نظارتی همچنان مستحکم ادامه داشته باشد و روحیه انجام کار اصولی و همگام با قانون در کارفرمایان نهادینه شود.
سیزدهم اردیبهشت پارسال در حادثه معدن زمستان یورت آزادشهر 43 معدنچی جان باختند ، بهایی سنگین که تجربه ای ارزشمند را رقم زد.