14سال پیش تابوت یک سردار پارتی در خرم آباد پیداشد.
کمبود اعتبار مانع از این شد که تابوت کشف شده 2 هزار و 400 ساله مرمت شود
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای لرستان، درزمستان سال ۱۳۸۳ بود که آقای کرمی معلم خرم آبادی در زمین کشاورزی خود در روستای چوبتراش شهرستان خرم آباد متوجه چند سنگ قدیمی می شود، این حرف کم کم به گوش قاچاقچیان عتقیه می رسد و با گنج یاب در زمین این فرد حاضر می شوند. همسر این معلم با دیدن این وضع به میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراجعه کرد و گفت در زمین من چند سنگ پاکتراش وجود دارد و چند شب است که حفاران غیرمجاز دارند در اطراف این سنگ‌ها دنبال عتیقه می‌گردند. بعداز این تماس کارشناس میراث فرهنگی به محل اعزام شد و آن‌جا یک گمانه آزمایشی زد و در عمق ۳۰ سانتی زمین لبه یک تابوت مفرغی (برنزی) کشف شد. عادلی باستان شناس درباره این تابوت به ما گفت: آن سال چون زمستان بود و کار کاوش هم به کندی صورت می گرفت، کارشناسان میراث بعد از حدود دو هفته در ۲۳ بهمن سال ۱۳۸۳ توانستند تابوت را از دل خاک بیرون بیاورند. وقتی تابوت را به آزمایشگاه قلعه فلک‌الافلاک منتقل کردند مشخص شد که این تابوت از نوع تابوت‌های وانی شکل دوره اشکانیان است با چهار دسته برنزی و نقش گل در کنار دسته‌ها که نمونه‌اش تا الان در ایران به دست نیامده است. یک تدفین در دل تابوت قرار داشت از نوع چمباتمه یا جنینی که دو نقاب طلا بر روی دهن و چشمانش قرار داشت. نوعی از تدفین معروف اشکانی که برگرفته ازفرهنگ رومی بود. هرمز قصام نمونه این تدفین را در خارج ایران ودر نینوا گزارش کرده است. بعد از آزمایش اسکلت توسط دکتر فروزانفرمشخص شد که متعلق به یک جوان حدود ۲۸ تا ۳۰ ساله با قد حدود 180 سانتی متر است واحتمالا درجنگ ضربه شمشیر به ران پای چپش اصابت کرده و باعث عفونت و در نهایت مرگ وی شده است.
با توجه به نقابهای طلایی که روی چهره‌اش قراردارد، احتمالا یکی از شاهزاده‌ها یا صاحب منصبان دوره اشکانیان یا پارتیان ست.
این تابوت بعد از کشف به قلعه تاریخی فلک‌الافلاک منتقل شد. درسال ۱۳۸۴ خانم شیشه‌گر کاوش‌های منطقه چوبتراش را از سر گرفت. وی گفت در منطقه کاوش، یک محوطه بسیار بزرگ سنگی پیدا شد که احتمالا پی‌های سنگی بودند و کاوش آن بعد از دو ماه به اتمام رسید. تاکنون هیچ گزارشی از این تابوت درایران منتشر نشده و تنها کاری که اخیرا انتشار پیدا کرده، آزمایش متالوگرافی بر روی این تابوت با سرپرستی دکترامید عود باشی از دانشگاه هنر اصفهان و همکاری دکتر مرتضی حصاری و حسن پور به عنوان باستان‌شناس بوده است، که در کنگره برنز آمریکا ارائه شده است حسن‌پور کارشناس میراث فرهنگی لرستان درباره اهمیت این تابوت گفته: تابوت مفرغی و تابوت‌های اشکانی به صورت تابوت‌های وانی شکل معروف هستند که قبل از این در شوش و هفت تپه گزارش شده‌اند. خانم نظارتی کارشناس مرمت این اثر نیز می گوید:این تابوت برنزی (آلیاژی از مس و قلع) دارای طول 185 متر ، عرض 97 و ضخامت یک تا 3 میلی متر است که یک سردار پارتی با قدی حدود 183 تا 185 متر درون آن قرار دارد . وی گفت: تنها افرادی که دارای مقام حکومتی و یا نظامی بالا بوده اند می توانستند از اینگونه تابوتها استفاده کنند . این تابوت دارای تکنولوژی خاصی برای ساخت بوده و برای ساخت آن هزینه زیادی شده است و به همین خاطر افراد عادی نمی توانستند از این نوع تابوت استفاده کنند .
این تابوت از نمونه های منحصر به فرد تاریخ تمدن ایران باستان است. برخی کارشناسان معتقدند این تابوت مربوط به عصر آهن چهار که معادل آن دوره اشکانی در قبل از اسلام است بر می گردد . خانم نظارتی می گوید: برای مرمت تابوت ازروشهایی مکانیکی استفاده می کنیم و سعی می کنیم با کمترین مواد شیمیایی این اثر ماندگار تاریخی را مرمت کنیم . با تراش اضافات و خاکهایی که روی تابوت رسوب کرده به جنس فلز می رسیم و با آزمایش روی آنها موادی را که برای تمیز کردن از آن نیاز است کشف می کنیم . اما سوال اینجاست، چرا مسئولان بعد از گذشت 14 سال به فکر مرمت این اثر کم نظیر افتاده اند؟ به گفته قاسمی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان، آنچه که باعث شده وقفه ای 14 ساله در مرمت و کاوش این اثر ارزشمند تاریخی ایجاد کند، کمبود اعتبار و تامین مواد اولیه برای نگهداری این تابوت و فرد متوفی بوده است. حالا که بعد از گذشت 14 سال اعتبار مورد نیاز برای مرمت این اثر ارزشمند تاریخی تامین شده انتظار می رود مسئولان مربوطه بیش از این تعلل نکرده و هرچه زودتر مانع از تخریب و نابودی این اثر کم نظیر تاریخی که بدون شک بخشی از هویت تاریخی لرستان وایران است شوند. نویسنده: خانم دکتر مهناز رحمانی مهر ویراستار: علی مرادی کاکاوندی