بیش از یک دهه از کلنگ زنی متروی اهواز می گذرد و امروز این پروژه به رکوردی جاودانه در زمینه وعده های بی سرانجام مسئولان در استان خوزستان دست یافته است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان، مطالعات پروژه مترو یا قطار شهری اهواز در سال 80 و عملیات اجرایی آن 6 سال بعد آغاز شد. این پروژه در مدت 12 سال فقط حدود 30 درصد پیشرفت داشت.پروژه ای که بر اساس مصوبه شورای عالی ترافیک قرار بود فاز اولش به عنوان یکی از دو خط مصوب تا سال 1398 بهره برداری و 17 هزار مسافر در ساعت از این طریق در شهر جابه جا شود. وعده بهره برداری از خطوط 1و2 نیز که روی هم رفته حدود 45 کیلومتر است برای سال 1400 داده شده بود. در طرح قطار شهری اهواز 4 خط در نظر گرفته شد.مسير خط 1 به طول تقريبي 23 كيلومتر با عبور از بخش مركزي و رودخانه كارون، قرار بود شمال شرقي شهر را به جنوب غربي آن متصل و خط دوم در جهت عکس این مسیر با عبور از رودخانه، کیانپارس را به منطقه کوت عبدالله وصل کند. مسیر كريدور قطار شهري اهواز یا همان خط نخست، از نيروگاه زرگان در بخش شمالي شهر آغاز می شود و با حركت در مسير بلوار پاسداران، خيابان آیت اله بهبهانی، بلوار گلستان و گذر از ميدان هاي فرودگاه، دروازه، دانشگاه و كارگر در پاركينگ جنوبي خاتمه مي يابد.اين مسير یکی از پرتردد ترین مسیرهای کلانشهر اهواز است و تا کوی شهید بقایی ادامه دارد. این پروژه چند سال پس از متروی کلانشهر های اصفهان، شیراز و تبریز شروع شد اما چند سال است همگی آن ها یک یا دو فاز را بهره برداری کردند.در این سال ها 3 دوره شورا، 5 مدیرعامل و شاید 10 سرپرست و شهردار جابه جا شد و به طور کلی تا کنون بیش از 550 میلیارد تومان هزینه برده اما همچنان خبری از آن نیست. کار به جایی رسید که به تازگی محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی پس از بازدید از پروژه و بررسی شرایط موجود گفت: بعید است حتی تا ۱۰ سال آینده به نتیجه برسد. ساخت و ساز مترو در یک دهه گذشته مشکلات زیادی در رفت و آمد شهروندان در مناطق شلوغ و پر ترافیک شهر ایجاد کرد.این مرور زمان باعث فرسودگی و خرابی سازه و تاسیسات پروژه در برخی مناطق هم شده است. اقبال محمديان از نمایندگان مردم استان درباره فرسودگی زيرساخت هاي مترو هشدار داد و گفت: نمایندگان خوزستان این موضوع را در مجلس پیگیری می کنند. خانم میانسال اهل خوزستان می گوید: آن قدر این پروژه به درازا کشید که مردم دیگر آن را فراموش کردند و امیدی به آن ندارند. مهرداد شهروند اهوازی هم با اشاره به مشکلات ترافیکی پروژه برای او و رهگذران معتقد است: همان طور که ساخت و ساز مترو زیر زمین است، کسب اطلاعات و مشاهده پیشرفت کار هم ناپیدا است.برای اظهار نظر باید مسئولان شفاف سازی و اعلام کنند تا کنون در این باره چه کردند و مقصر کیست! شهردار با این حال اما امیدوار است با تامین اعتبار مورد نیاز، حداقل بخشی از خط یک بهره برداری شود. منصور کتانباف فروردین امسال گفت: با تزریق 600 میلیارد تومان به صورت نقد می تواند مسیر 7 کیلومتری از ایستگاه فرودگاه تا ایستگاه مصلی را آماده کند.او این مبلغ را برای آماده کردن مسیر آن هم بدون ناوگان طلب می کند. مسیر مورد نظر که فقط یک سوم خط یک محسوب می شو قرار بود در سال 92 و به وسیله سرمایه گذار خارجی (فاینانس) بهره برداری شود اما حالا پس از 5 سال مدیر عامل قطار شهری عملی نشدن این وعده را به دلیل تحریم و مشکلات کلان اقتصادی کشور می داند. شهرام شاهین زاده در زمانی که مدیرعامل قبلی به دلیل توقف کار و کمبود اعتبار نتوانست کار را به پیش ببرد، مسئولیت قطار شهری اهواز را بر عهده گرفت.او می گوید: در این پروژه تا کنون حدود 16 کیلومتر تونل و بیش از 2 هزار و 700 متر ریل گذاری شد.بخشی از ایستگاه ها بالای 60 درصد پیشرفت فیزیکی داشت.بخش مهمی از مسیر به طول حدود هزار و 500 متر به دست متخصصان توانمند داخلی از زیر رودخانه رد شد. عملکردی که عباس هلاکویی مسئول سابق مدعی است مربوط به دوران اوست و در یک و نیم سال گذشته تقریبا هیچ اقدام قابل توجهی صورت نگرفته است. در پروژه قطار شهری کلانشهرهای کشور که زیر نظر وزارت کشور است قرار گذاشته شد شهرداری ها نیمی از اعتبار مورد نیاز را تامین و نیم دیگر را دولت مهیا کند اما از آنجایی که شهرداری اهواز نمی تواند سهم خود را بپردازد، متروی آن به شدت نیازمند منابع دولتی شده است. به همین خاطر مدتهاست سمت و سوی نگاه و چشم داشت مسئولان خوزستانی به طرف دولت چرخیده شده و با ردیف کردن مشکلات مالی عدیده شهرداری اهواز تقاضا دارند، دولت یک خط اعتباری ویژه برای طرح باز کند.آن ها می گویند: تامین سالانه حدود 500 میلیارد تومان فرای توانایی شهرداری بدهکار این کلانشهر با جمعیت بیش از 1 میلیون و 300 هزار تن است. شورای شهر اهواز اذعان می کند با این حال به تنگناهای مالی دولت و شرایط اقتصادی کشور هم آگاه و هرگز تسلیم مشکلات نشده است.در همین راستا بود که تلاش کردند در روزهای پایانی سال 96 مجوز فروش 300 میلیارد تومان اوراق مشارکت را از بانک مرکزی دریافت کنند. این اوراق به امید آنکه مورد استقبال قرار گیرد و دستکم بتواند بخشی از اعتبار را تامین کند، قرار است تا پایان اردیبهشت عرضه گردد. عرضه ای که برخی کارشناسان با توجه به شرایط مالی شهرداری اهواز امید چندانی به فروش آن ندارند چون شهرداری همان گونه که تا الان نتوانسته بیش از حدود 6 میلیارد تومان به پروژه تزریق کند از این پس هم کمک قابل توجهی از دستش بر نمی آید و در نهایت قادر نخواهد بود سوددهی اوراق مشارکت را هم تضمین کند.این در حالی است که گفته شده شهرداری های شهرهایی مانند اصفهان و شیراز بیش از 700 میلیارد تومان اعتبار تامین کردند و شهرداری مشهد تا الان بالای 2 هزار میلیارد تومان آورده داشته است. با این اوضاع رییس شورای شهر اهواز اما همچنان امیدوار است بتوانند از راه فروش اوراق 300 میلیارد تومان در اختیار پیمانکار برای خرید تجهیزات قرار دهند و بقیه منابع را استان و دولت تامین کند تا 6 ایستگاه فاز اول را افتتاح کند، آن وقت می ماند ناوگان که آن هم گویا وزارت کشور قول داد از شهرهای دیگر به آن ها قرض دهد. محمد جعفر فلسفی خوش بین است هر چه زودتر، بدون کم کاری و وقت کشی بیشتر که در دوره مسئولان قبلی اتفاق افتاد با تلاش ها و اقداماتی که انجام می شود، طلسم قطار شهری اهواز بشکند زیرا همه این اما و اگرها و حساب و کتاب ها به خاطر لزوم خرید بخشی از تجهیزات از خارج، به نرخ متغیر ارز بستگی دارد. فلسفی سرچشمه مشکلات متروی اهواز را از همین جا می داند و می گوید: تاخیر در تامین اعتبار مورد نیاز، خسارت های زیادی به دنبال آورد، به عنوان مثال برای خط یک این پروژه اگر روزی هزار میلیارد تومان نیاز بود، حالا پس از گذشت 13 سال برای همان خط 4 برابر یعنی حدود 4 هزار میلیارد تومان احتیاج است. هلاکویی که سال ها با مشکلات پروژه دست و پنجه نرم کرد و آخر سر دوام نیاورد و کنار رفت، هم این موضوع را تایید می کند.او گفته: در سال 92 با یک شرکت خارجی برای تهیه و نصب تجهیزات برقی و مکانیکی مانند هواکش، آسانسور، پله برقی و ... به توافق رسید، زمانی که نرخ دلار یک چهارم زمان حاضر بود.آن روز برای 7 کیلومتر فاز نخست که مسئولان امروز برای راه اندازی اش به تکاپو افتادند نیز 400 میلیارد تومان لازم بود که الان سر از 600 میلیارد تومان درآورد. برای اثبات اهمیت مترو و برای اینکه بدانیم خوابیدن این پروژه در مرکز خوزستان چه میزان خسارت بار است، همین بس که اظهار نظر هلاکویی یادآوری شود، آن جا که گفت: خروجی یک کار پژوهشی و کارشناسی در دوره مدیریتش نشان داد با افتتاح این پروژه بدون در نظر گرفتن صرفه جویی در وقت و زمان مردم، حدود 250 میلیون دلار در طول 4 سال تنها در هزینه سوخت خودروهای شهروندان صرفه جویی خواهد شد. برآیند نظر مسئولان متروی اهواز و آنچه به طور خلاصه می توان مطرح کرد را مدیرعامل قطار شهری به زبان آورد.شاهین زاده آب پاکی را بر روی دست همه ریخت و گفت: بدون تامین منابع مالی از سوی دولت مشکل حل نمی شود.بنابراین کمسیون عمران مجلس، استانداری، نمایندگان استان و سازمان برنامه و بودجه باید در خصوص تامین اعتبار و پیش بینی ردیف بودجه به صورت ویژه به اهواز نگاه کنند زیرا قطار شهری اهواز از سایر کلانشهرها عقب افتاده است.آنها زودتر از ما و موقعی که قیمت ها پایین تر بود، شروع و بخشی از کار را بهره برداری کردند. حال حداقل کاری که دولت و مسئولان کشور برای راه اندازی قطار شهری اهواز می توانند انجام دهند اختصاص درصدی از درآمدهای کلان نفت و گاز این شهر و این استان است که خواسته مردم خوزستان نیز است.استان خوزستانی که 80 درصد نفت کشور از آن صادر می شود. موضوعی که آقای رضایی کوچی در نشست شورای توسعه و برنامه ریزی خوزستان به آن اشاره کرد و گفت: در شگفتم از اینکه خوزستان با این درآمد و ظرفیت ها تا این حد در گیر و دار مشکلات و کاستی هاست.مشکلات و کاستی هایی که مترو فقط یکی از آنهاست.