گزارش مکتوب...کتابخانه مرکزی رشت، 14سال پا در هوا

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز گیلان، یک روز صبح، گذری بر 5 کتابخانه عمومی رشت داشتم. ورودی سالن های مطالعه این کتابخانه ها درساعات اولیه صبح، مملو از تعداد زیادی از علاقمندان مطالعه کتاب، کنکوری ها و دانشجویان بود، کسانی که با درهای بسته مواجه بودند و منتظر تا شاید کسی مطالعه اش تمام شود و آنان پشت میز مطالعه بنشینند. آنطور که این مراجعان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما مطرح کردند، حتی برخی از آنان به علت کمبود فضا، روی زمین، روزنامه پهن کرده و می نشینند. کتابداران و مسئولان این کتابخانه ها هم اعلام می کنند در برخی مواقع، بویژه در ایام امتحانات، مجبورند برخی کتابخوانها و مراجعان را به کتابخانه های عمومی بخش های حومه شهر رشت از جمله خمام هدایت کنند؛ این درحالیست که ساخت کتابخانه مرکزی رشت، 14 سال نیمه کاره و بلاتکلیف مانده است.

کسانی که گذرشان به خیابان حافظ رشت می افتد، سالهاست از کنار این طرح نیمه کاره در کنار بوستان قدس این شهر ، که چشم انتظار به سرانجام رسیدن است، عبور می کنند. این ساختمان نیمه کاره، 14سال پیش کلید خورد    و   بنا   بود بزرگترین کتابخانه شمال کشور شود که البته به اذعان مسئولان و متولیان نهاد کتابخانه های عمومی گیلان ، حالا دیگر با زمین زده شدن ِ کُلنگ ِ کتابخانه ای همطراز در استان همسایه، نمی توان عنوان بزرگترین کتابخانه شمال کشور را به آن داد.
کتابخانه مرکزی رشت، قرار بود زیرساخت های توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را در استانی بالا ببرد که به گفته مدیرکل کتابخانه های عمومی این استان، فضای کتابخوانی در آن، 79سانتی مترمربع کمتر از میانگین کشوری است و 6 متر و 79 سانتی متر هم با استاندارد جهانی این فضا فاصله دارد. این درحالیست که براساس اعلام اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و به استناد آخرین آمار شورای فرهنگ عمومی کشور در سال91، میانگین سرانه مطالعه در گیلان87 دقیقه- حدود10 دقیقه بیشتر از میانگین کشوری- است. 
آنطور که مدیرکل کتابخانه های عمومی گیلان می گوید: فضای کتابخوانی در گیلان به ازای هر100نفر، یک متر و 21سانتی مترمربع است. این در حالیست که میانگین آن در کشور 2 متر و بر اساس استاندارهای جهانی 8مترمربع است.

هادی نوری با بیان اینکه گیلان107کتابخانه عمومی با مساحت 32هزار مترمربع دارد افزود : مرکز استان، 5 کتابخانه عمومی با 6 هزار و 491 متر مربع فضای کتابخانه ای دارد و این یعنی به ازای هر100نفر حدود 90سانتی متر فضای کتابخانه ای در مرکز استان وجود دارد؛ چیزی معادل یک متر و 10سانتی متر مربع، کمتر از میانگین کشوری؛ که جوابگوی نیاز متقاضیان و کتابخوان ها نیست.
وی با بیان اینکه به علت فضای کم کتابخانه ای در رشت، در ساعات اولیه صبح، ظرفیت کتابخانه های عمومی این شهر تکمیل می شود و بسیاری از مراجعه کنندگان، با پاسخِ « ظرفیت سالن ها تکمیل است » بر می گردند گفت : با وجود اینکه برای حل مشکل کمبود فضای کتابخانه ای در مرکز گیلان، 3 کتابخانه عمومی این شهر را 3شیفته کرده ایم و در ِ سالن های این کتابخانه ها از ساعت 7 و نیم صبح تا ساعت 23 به روی کتابخوان ها گشوده است اما باز هم در این باره با مشکل مواجهیم. 
هادی نوری می گوید: با بهره برداری از طرح نیمه کاره کتابخانه مرکزی رشت که 7هزار و650 مترمربع زیربنا دارد، فضای کتابخانه ای گیلان به39هزار و500مترمربع خواهد رسید و سرانه فضای کتابخانه ای در گیلان به یک ونیم متر و در مرکز استان هم به یک متر و 71سانتی متر ارتقا می یابد.
وی با بیان اینکه کتابخانه مرکزی رشت ظرفیت نگهداری 300هزار نسخه کتاب را دارد گفت: افزون بر500 نفری که می توانند روزانه و بطور همزمان در  سالن های این کتابخانه مطالعه کنند، حدود 2 هزار نفر هم می توانند بطور همزمان از خدمات بخشهای امانت، نشریه، واحد سمعی و بصری، بخش کودک، سالن آمفی تئاتر و نمایشگاه این کتابخانه مرکزی استفاده کنند.

مدیرکل کتابخانه های عمومی گیلان با گلایه از نبود حمایت های لازم در حوزه مسائل فرهنگی استان گفت : بزرگترین طرح کتابخانه ای گیلان 14سال است که به علت کمبود اعتبار و پیگیری کم مسئولان و متولیان فرهنگی بلاتکلیف است.
هادی نوری می گوید: اگرچه اداره کل راه وشهرسازی متولی اجرای این طرح است اما نهاد کتابخانه های عمومی در این مدت، بیکار ننشسته و برای تامین منابع با سازمان برنامه و بودجه کشور رایزنی کرده که پارسال به دستور رییس سازمان برنامه وبودجه برای تامین اعتبار تکمیل این پروژه، دستور مساعد صادر شد. 
معاون هماهنگی برنامه و بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان هم در این زمینه گفت: از805میلیارد تومان اعتبار مصوب سفر دولت یازدهم، که برای اجرا و تکمیل 29پروژه در گیلان، اختصاص یافته بود، 50میلیارد تومان برای تکمیل طرح های نیمه تمام فرهنگی، هنری و ورزشی اختصاص یافت که 15 میلیارد تومان، سهم کتابخانه مرکزی رشت است.

روزبه رحمانیان با بیان اینکه در این مدت، یک میلیارد و 250میلیون تومان از سهم این کتابخانه تخصیص یافته افزود: سازمان مدیریت و برنامه ریزی توزیع  و تخصیص اعتبار سالانه را منوط به درصد پیشرفت طرح و توان اجرایی پیمانکار پروژه کرده است.
وی پیشرفت طرح کتابخانه مرکزی رشت را در دو سال اخیر متناسب با هزینه یک میلیارد و250میلیون تومانی تخصیص یافته ندانست و گفت: بررسی ها حاکیست بخشی از این اعتبار که باید صرف پیشبرد این طرح می شد، بابت پرداخت مطالبات قبلی پیمانکار این طرح هزینه شد. این درحالیست که پیمانکار درحال حاضر هم یک میلیارد و 350 میلیون تومان دیگر مطالبه دارد.
معاون هماهنگی برنامه و بودجه سازمان مدیریت وبرنامه ریزی گیلان البته یاد آوری کرد که تامین اعتبار این پروژه فرهنگی که در ارتقای شاخص های فرهنگی استان اثرگذار است در اولویت تامین اعتبار سال 97 قرار گرفته و این سازمان بنا دارد در زمان توزیع اعتبار ِامسال که پس از ابلاغ دولت انجام  می شود، این طرح را در اولویت تامین اعتبار قرار دهد و با پرداخت اعتبار مطالبه یک میلیارد و 350 میلیون تومانی پیمانکار، متناسب با درصد پیشرفت طرح و هم چنین برنامه پیشنهادی و توان اجرایی دستگاه مجری، برای اجرای آن اعتبار تخصیص دهد.
رحمانیان به این موضوع هم اشاره می کند که این سازمان فقط به برنامه ریزی و پیش بینی دستگاه مجری اکتفا نکرده و برنامه پیشنهادی مجری و توان اجرایی آن، از سوی کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه ریزی، سنجش و پس از بررسی و تایید آنها، اعتبار مورد نیاز تامین می شود. 

وی اگرچه می گوید: سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان آماده است تا حدود 14میلیارد تومان باقیمانده اعتبار اختصاص یافته را در مدت دو سال پرداخت کند اما برخلاف دستگاه مجری که اعلام می کند می تواند این طرح را در صورت تامین اعتبار طی دو سال تمام کند، نظر دیگری دارد و معتقد است بنا به عملکرد قبلی مجری بعید به نظر می رسد این کار شدنی باشد.
اما مدیر فنی و اجرایی اداره کل راه و شهرسازی که نهادش متولی ساخت کتابخانه مرکزی رشت است، با بیان اینکه کتابخانه مرکزی این شهر حدود 45 درصد پیشرفت دارد می گوید: براساس قیمت های14 سال پیش، 3میلیارد و600 میلیون تومان اعتبار برای اجرای این طرح پیش بینی شد که قرار بود از محل اعتبارات استانی ، سالانه ، یک میلیارد و200میلیون تومان جذب شود که به علت وجود طرح های متعدد فرهنگی وکافی نبودن بودجه بخش فرهنگ، سالانه به طورمیانگین فقط200 میلیون تومان از این اعتبارات جذب شد.
وی بابیان اینکه ازسال86 پیگیری های زیادی برای قرارگرفتن این طرح، در ردیف طرحهای ملی، انجام شد گفت:این پیگیری ها در سال 94 و در سفر دولت یازدهم به گیلان نتیجه داد و بنا شد بخشی از اعتبارات تکمیل و اجرای طرح های مصوب این سفر- معادل 15میلیارد تومان- برای اتمام این طرح استفاده شود که از آن سال تاکنون فقط یک میلیارد و250میلیون تومان دست مان را گرفته که با همین اعتبار توانستیم حدود 5 درصد طرح را جلو ببریم و از 40درصد به 45 درصد برسانیم.

مدیرفنی واجرایی اداره کل راه وشهرسازی با اشاره به اینکه تاکنون برای اجرای این طرح حدود 5 میلیارد تومان هزینه شده می گوید: از سال 86برای قرار گرفتن این طرح در ردیف طرحهای ملی، با مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن زمان هم رایزنی کردیم اما  نتیجه ای حاصل نشد. 
یعقوب حیدری با بیان اینکه اگر روال تخصیص اعتبارات با همین روند پیش رود تکمیل این طرح 15سال دیگر طول خواهد کشید گفت: اما اگر اعتبار این طرح تامین شود ما قول می دهیم، پیمانکار این طرح را در مدت 2 سال تمام کند.  
اگرچه مسئولان ذی ربط در اولویت قرار گرفتن تامین اعتبار برای تکمیل کتابخانه مرکزی رشت را وعده می دهند و از سویی مجریان طرح هم قول تکیمل این طرح را در مدت دو سال، در صورت تامین اعتبار می دهند اما خیلی از کتابخوانها می گویند چشم شان آب نمی خورد این طرح نیمه کاره 14ساله، حالا حالاها سرانجام بگیرد. ساختمان نیمه تمامی که بنابراعلام مدیرکل کتابخانه های عمومی گیلان، بناست در نیمه اول امسال، دست تلطف خیران هم بر سرش کشیده شود و تا حدودی آن را از بلاتکلیفی در بیاورد. باید منتظر بود و دید این وعده ها و کمک ها، تا چه حد در پا گرفتن ساختمان پا درهوای کتابخانه مرکزی رشت اثر گذار است.