نخستین گزارش رسمی و معتبر «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت در ایران»، در مرجع مهم و معتبر جهانی «سرطان در پنج قاره جهان» سازمان بهداشت جهانی تایید و پذیرفته شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت؛ معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضمن اعلام این خبر، «ثبت سرطان» را ضرورت اولیه نظام ارائه آمار سرطان در دنیا و از مهمترین زیر ساختهای مورد نیاز برای استقرار برنامه کنترل سرطان دانست که نقش مهمی در طراحی و پایش برنامههای کنترلی سرطان از جمله ارزیابی برنامههای غربالگری سرطان، پیگیری بیماران مبتلا به سرطان و ارزیابی شاخصهای پیش آگهی و اختصاص منابع مالی و انسانی دارد.
دکتر رضا ملک زاده، مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره جهان» را نیز معتبرترین منبع جهانی در زمینه «ثبت سرطان در کشورهای مختلف دنیا» توصیف کرد و گفت: با این که حدود ۷۰ درصد کل موارد سرطان در جهان، در کشورهای در حال توسعه اتفاق میافتد، بیشتر سیستمهای ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت در کشورهای توسعه یافته قرار دارد و تعداد کمی از آنها در کشورهای در حال توسعه هستند.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت افزود: از سویی دیگر، متأسفانه اغلب سیستمهای ثبت سرطان موجود در کشورهای درحال توسعه، با کیفیت بسیار پایینی اطلاعات لازم را جهت بررسی موارد سرطان جمع آوری میکنند.
ملک زاده گفت: در این شرایط، «گزارش ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران» در حالی با تلاش همسو و سه جانبه معاونتهای «تحقیقات و فناوری»، «درمان» و «بهداشت» وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری دانشگاههای علوم پزشکی کشور به عنوان مجری برنامه ثبت سرطان، اجرا، تهیه و به علت دقت و کیفیت بالا در مرجع «ثبت سرطان در پنج قاره جهان» تایید و پذیرش شد که ثبت سرطان در ایران، تا پیش از این، همچون سایر کشورهای در حال توسعه، همواره با محدودیتها، دشواریها و نقایص فراوانی مواجه بود؛ لذا تهیه این گزارش را میتوان گامی بسیار مهم توصیف کرد.
*بروز ۱۵۸ مورد سرطان در هر ۱۰۰ هزار نفر در ایران
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در ادامه، به تشریح نتایج گزارش مهم «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران» پرداخت و گفت: این گزارش با پوشش ۹۸ درصدی جمعیت، آمار دقیق بروز سرطان در ۳۰ استان کشور را برآورد و اعلام کرده است که بر اساس نتایج آن، در طول سال ۹۳ (زمان اجرای برنامه ثبت سرطان در استانهای مختلف ایران) ۱۱۲ هزار مورد، «بروز سرطان» ثبت شده است.
وی افزود: این نتایج نشان میدهد متوسط نرخ بروز سرطان در ایران در هر سال، ۱۵۸ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر (با در نظر گرفتن سرطان پوست) و ۱۴۳ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر (بدون درنظر گرفتن سرطانهای پوست) است.
*بروز سالانه سرطان در ایران، پایینتر از متوسط دنیا
دکتر ملک زاده گفت: ثبت این میزان بروز سرطان در ایران در حالی است که متوسط بروز سالانه سرطانها (بدون در نظر گرفتن سرطان پوست) در دنیا بر اساس گزارش مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره جهان»، ۱۸۲ در هر ۱۰۰ هزار نفر و حاکی از نرخ بسیار پایینتر بروز سرطان در ایران در مقایسه با متوسط دنیاست.
*نرخ پایینتر بروز سرطان در ایران در مقایسه با کشورهای اروپایی
وی افزود: مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره جهان»، همچنین، متوسط نرخ بروز سرطان در کشورهای اروپایی را ۲۶۷ در هر ۱۰۰ هزار، در برخی کشورهای اروپایی همچون انگلستان ۲۷۲ در هر ۱۰۰ هزار و نیز در آمریکا ۳۱۸ در هر ۱۰۰ هزار نفر گزارش کرده است که نشان میدهد میزان بروز سرطان در ایران در مقایسه با متوسط اروپا و برخی کشورهای پیشرفته اروپایی نیز بسیار پایینتر است.
*مقایسه بروز سرطان در ایران با برخی کشورهای در حال توسعه و آسیایی
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: اما مقایسه وضع ایران با برخی کشورهای درحال توسعه در همین زمینه نیز حاکی است در حالی که نرخ بروز سالانه سرطان در ایران، ۱۴۳ در هر ۱۰۰ هزار نفر (بدون در نظر گرفتن سرطان پوست) است، متوسط این نرخ در کشورهای در حال توسعه، ۱۴۸ در هر ۱۰۰ هزار نفر گزارش شده است.
ملک زاده افزود: همچنین نگاهی به وضعیت برخی کشورهای آسیایی نشان میدهد که نرخ بروز سالانه سرطان در چین ۱۷۴ در ۱۰۰ هزار نفر و در ترکیه ۲۰۵ در ۱۰۰ هزار نفر است.
*سونامی سرطان در ایران بر اساس آمار مرجع معتبر جهانی واقعیت ندارد
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، در ادامه تأکید کرد: همه این آمارها به خوبی نشان میدهند که «سونامی سرطان» به هیچ وجه در ایران رخ نداده است و با اطمینان میتوان گفت: نرخ بروز سرطان در ایران حتی در مقایسه با کشورهای پیشرفته اروپایی که وضعیت بسیار بهتری در ثبت سرطان و در نتیجه پیشگیری و درمان زودهنگام دارند، هنوز پایینتر است.
*سرطانهای گوارش، همچنان در رأس سرطانهای شایع در ایران
دکتر ملک زاده درباره شایعترین سرطانها گفت: بر اساس نتایج «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران»، ۵ سرطان، جزو شایعترین سرطانها در کشور به شمار میروند؛ «سرطان دستگاه گوارش» (معده، روده بزرگ، مری و لوزالمعده) شایعترین سرطان در ۳۰ استان ایران است که سهم ۲۷ درصدی از کل سرطانهای شایع را به خود اختصاص داده است، پس از آن سرطان سینه (که به طور عمده دربین زنان بروز میکند) با اختصاص ۱۲ درصد کل سرطانهای شایع در ایران، دومین سرطان شایع است، سرطان ریه و حنجره نیز با سهم ۷ و نیم درصدی و سرطان کلیه، مجاری ادراری و مثانه نیز با سهم ۷ درصدی از کل سرطانهای شایع، در رتبه بعدی قرار دارند.
*شایعترین سرطانها در مردان
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: بر اساس نتایج «گزارش ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران»، بروز سالانه سرطان معده با ۲۱ و نیم مورد در ۱۰۰ هزار نفر، سرطان پوست با ۲۰ و نیم مورد در ۱۰۰ هزار در سال، سرطان پروستات با ۱۸ و نیم مورد در ۱۰۰ هزار، روده بزرگ، با ۱۶ و نیم مورد در ۱۰۰ هزار و سرطان مثانه با ۱۴ و ۳ دهم در ۱۰۰ هزار شایعترین سرطانها در میان مردان ایرانی هستند.
*سرطان سینه، شایعترین سرطان در زنان ایرانی
وی اعلام کرد: گزارش «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران» همچنین شایعترین سرطان بروز یافته در زنان ایرانی در هر سال را شامل سرطان پستان با ۳۴ و نیم مورد در ۱۰۰ هزار نفر، سرطان روده با ۱۲ مورد در ۱۰۰ هزار نفر، سرطان پوست با ۱۱ و نیم مورد در ۱۰۰ هزار نفر، سرطان معده با ۱۰ مورد در ۱۰۰ هزار نفر و سرطان تیروئید را با ۷ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر گزارش کرده است.
ملک زاده افزود: بر پایه نتایج گزارش ارائه شده به مرجع جهانی «سرطان در پنج قاره جهان» از «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت در ایران»، بیشترین سرطان بروز یافته زیر سن ۵۰ سال در بین زنان، سرطان پستان و سپس روده بزرگ است و باقی سرطانهای شایع در میان زنان، به طور عمده در سنین بالای ۶۰ سال بروز میکنند.
وی تأکید کرد: میزان بالاتر بروز سرطان پستان در زنان ایرانی نسبت به سایر سرطانهای شایع در این جنس، سیاست گذاریها برای پیشگیری، تشخیص و درمان زودهنگام این نوع سرطان را ضروری ساخته است که خوشبختانه میتوان گفت: نظام سلامت ایران در حال اجرای این سیاست و تلاش برای افزایش آگاهیهای پیشگیرانه از این بیماری است.
*مرگ ۵۴ هزار ایرانی بر اثر سرطان در ۲۰۱۶
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در ادامه به گزارش «مطالعه جهانی بار سرطان در ۱۹۵ کشور جهان» که انستیتوی سنجش و ارزیابی سلامت دانشگاه واشنگتن انجام داده است اشاره کرد و گفت: نتایج این گزارش حاکی است که در سال ۲۰۱۶، ۵۴ هزار ایرانی بر اثر سرطان فوت کرده اند که این میزان مرگ، ۱۴ و ۹ دهم درصد از کل مرگها (۳۶۰ هزار مرگ) در این سال را شامل شده است.
دکتر ملک زاده گفت: نتایج منتشر شده در این گزارش نشان داده بود که تعداد مرگهای ناشی از کل سرطانها در هر دو جنس در ایران از سال ۱۹۹۰ که معادل ۲۲ هزار مورد بوده، به ۵۴ هزار در ۲۰۱۶ رسیده و بیش از دو برابر شده است.
*مرگبارترین سرطانها در ایران در سال ۲۰۱۶
دکتر ملک زاده افزود: مرگبارترین سرطانها در ایران طی سال ۲۰۱۶ شامل سرطانهای معده، ریه، لوسمی، مری، روده بزرگ، مغز و سیستم عصبی، سینه، پروستات، کبد و لوزالمعده بوده اند.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت در ادامه گفت: نکته مهمی که همچنین در مطالعه جهانی ۲۰۱۵ «بار سرطان در ۱۹۵ کشور جهان» اشاره شده و واقعیت بهتری از میزان مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران را بازگو میکند، نرخ استاندارد شده سنی مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران است که از ۱۰۴ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در سال ۱۹۹۰ به ۹۷ مرگ در هر ۱۰۰ هزار نفر در ۲۰۱۵ کاهش یافته است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران یادآور شد:علاوه بر توجه به کاهش نرخ استاندارد شده سنی مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران، موضوع مهم قابل توجه دیگر که در محاسبه دقیق این مرگ و میرها، نباید از نظر دور داشت آن است که اجرای برنامه جامع ثبت سرطان در ایران، افزایش دقت در ثبت این بیماری را به همراه داشته و از سویی دیگر، تشخیصهای دقیقتر به واسطه توسعه خدمات آسیب شناسی، موجب انتشار گزارشهایی درباره افزایش تعداد آمار بروز سرطان طی سالهای گذشته در کشور شده است؛ همچنین رشد جمعیت و پیر شدن جمعیت در ایران، در افزایش آمارها در این گزارشها تأثیرگذار بوده است؛ زیرا اغلب سرطانها در سنین پیری بروز میکنند؛ بنابراین، چنین رشدی در مرگهای ناشی از سرطان، به علل گفته شده هرگز نمیتواند مبنای نگرانی از رشد سرطان در کشور یا «سونامی سرطان» باشد.
*انتشار گزارش «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران» در آینده
غلامرضا روشندل، مجری برنامه ثبت سرطان در ایران نیز در گفت و گو ضمن اشاره به اهمیت نخستین گزارش «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران» نتایج آن را برای سیاستهای پیشگیری و مقابله با سرطان بسیار تأثیرگذار توصیف کرد.
وی اعلام کرد: این گزارش در آینده، در مرجع جهانی «سرطان در پنج قاره جهان» منتشر خواهد شد.
بر اساس این گزارش، پیش از پذیرش نخستین گزارش «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت در ایران» در مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره جهان»، تنها گزارش ثبت شده از ایران، مربوط به برنامههای ثبت سرطان در برخی از استانها از جمله «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت استان گلستان» بود که به عنوان مقدمه اجرای مطالعه کوهورت گلستان، با تلاش دکتر سمنانی و دکتر روشندل و به سرپرستی دکتر رضا ملک زاده، تهیه و در مرجع جهانی یاد شده مورد استناد قرار گرفته بود.
*ویژگیهای مهم گزارش ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران
روشندل در این باره گفت: اکنون با ارائه نخستین گزارش ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران، گام مؤثری در زمینه پیشگیری و تشخیص زود هنگام سرطان در کشور برداشته شده است و میتوان امیدوار بود که اغلب سرطانها را با تشخیص زود هنگام، درمان کرده و از مرگ و میر ناشی از سرطانها کاست.
مجری برنامه ثبت سرطان در ایران، با اشاره به نکات مهم دیگری درباره نخستین گزارش ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران که مورد پذیرش مرجع معتبر جهانی قرار گرفته، گفت: تحقیقات نشان داده است که اغلب کشورهای در حال توسعه برای اجرای برنامه ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت، از سیستمهای ثبت مبتنی بر اطلاعات آزمایشگاهی (پاتولوژی) استفاده میکنند که این امر، به کم شماری موارد سرطان منجر میشود، این در حالی است که سیستم ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت کارآمد، علاوه بر جمع آوری اطلاعات آزمایشگاهی به جمعآوری اطلاعات بالینی بیماران و اطلاعات مرگ بیماران نیز میپردازد، در گزارش اخیر ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران، این دستورالعمل مهم، رعایت شده است.
روشندل گفت: نکته با اهمیت دیگر در گزارش «ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران»، پوشش بالای جمعیتی برای بررسی و ثبت موارد بوده است که این موضوع نیز، در دقت ثبت آمار سرطان بسیار مهم تلقی میشود، به طوری که در کشورهای توسعه یافته جمعیت تحت پوشش بالاتر از کشورهای در حال توسعه است؛ برای مثال میزان پوشش جمعیتی در ایالات متحده ۹۹ درصد، استرالیا و نیوزلند ۸۶ درصد و اتحادیه اروپا ۵۷ درصد است؛ درحالی که میزان پوشش در کشورهای آمریکای جنوبی و مرکزی تنها ۲۱ درصد، و در کشورهای آفریقایی و کشورهای آسیایی به ترتیب ۱۱ درصد و ۸ درصد است.