واردات بی رویه توتون در سالهای اخیر ، کمر تولید این محصول را در کشور شکسته است و فاصله زیادی تا بیکاری کامل حدود هشت هزار خانوار گلستانی، بزرگترین استان تولید کننده توتون باقی نمانده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز گلستان سالانه 46 میلیارد نخ سیگار با استفاده از 46 هزار تن توتون در کشور تولید می شود که فقط یک پنجم توتون مورد نیاز از کشاورزان داخل کشور خریده می شود.
بر این اساس عمده نیاز باقی مانده به این گیاه از خارج وارد می شود ، زیرا تولید کنندگان ترجیح می دهند به علت تعرفه پایین واردات این محصول ، تمام نیاز خود به توتون را از دیگر کشورها تامین کنند و دیگر نیازی به خرید این محصول از کشاورزان داخل نداشته باشند.
مدیر عامل مجتمع دخانیات گلستان می گوید : هم اکنون تعرفه واردات توتون در دیگر کشورهای دنیا 30 درصد و در ایران 5 درصد است که همین امر عاملی مهم برای استقبال شرکتهای تولید کننده سیگار از توتون خارجی است.
او ادامه داد : برای حرکت چرخهای کارخانه های نیازمند توتون و جلوگیری از بیکاری در کشور نیازمند 46 هزار تن برگ خام توتون هستیم که تنها 9 هزار تن از این مقدار توسط کشاورزان داخل کشور تولید می شود و بقیه از کشورهای ترکیه و دبی وارد می شود.
او گفت : 9 هزار تن معادل ده درصد سهم توتون کاران کشور از بازار داخل است و نود درصد در انحصار خارجی هاست.
حاجیلری می افزاید : تا زمانی که تقاضای زیادی برای خرید توتون وجود نداشته باشد نمی توانیم قرارداد کشت با کشاورزان منعقد کنیم.
او با بیان اینکه هر سال قرارداد خرید توتون از کشاورزان کاهش می یابد افزود : از قرارداد 5 هزار و دویست تنی خرید توتون در سالهای اخیر ، امسال به 1700 تن رسیده ایم و می توان گفت با این میزان خرید ، 70 درصد کشاورزان از گردونه تولید خارج می شوند .
توتون محصولی است که اشتغالزایی بالایی دارد و تاکنون حدود هشت هزار خانوار گلستانی ، هفتاد درصد توتون کشور را تولید می کردند.
آقای مجید نظری تولید کننده علی آبادی با انتقاد از بی توجهی به وضع این کشاورزان می گوید : با کاهش میزان خرید توتون ، 50 کارگر ما بیکار شده اند و مستاصل هستیم. توتون تنها در استان های گیلان ، مازندران و گلستان قابلیت کشت دارد و تا سال 1391 پیش از خصوصی سازی صنعت دخانیات ، توتون تولیدی کشاورزان توسط سازمان دخانیات کشور خریداری می شد اما در سال های اخیر با تصدی بخش خصوصی افسار کنترل بر این بخش از دست متصدیان امر خارج شده و با ورود و استقرار دو شرکت خارجی در خاک کشورمان بیش از 90 درصد درآمد بازار مصرف در انحصار شرکت های خارجی قرار گرفته است.
او گفت : با وجود سود سرشاری که نصیب این شرکت ها می شود ؛ آنها حاضر به خرید حتی بخش کوچکی از مواد اولیه خود از کشاورزان ما نیستند.
حسینی کشاورز روستای جعفرآباد گرگان هم با بیان اینکه فقط یک هفته دیگر برای کشت فرصت داریم گفت : اوایل اردیبهشت باید نشاء در خزانه به زمین منتقل شود و اگر در فرصت باقی مانده ، نتوانیم کشت کنیم به طور کامل بازار داخل را از دست می دهیم.
سید مناف هاشمی استاندار گلستان ، افزایش تعرفه واردات توتون خارجی و الزام شرکت های خارجی مستقر در ایران به استفاده از توتون داخل را بهترین راه برای حمایت از شاغلان این بخش می داند و می افزاید : باید کمپانی های خارجی فعال در داخل را مجبور به خرید توتون خود کنیم.
توتون ایران از کیفیت بالایی برخوردار است و به گفته نصیری ، کارشناس تولیدات گیاهی ، به دلیل نظارت داخلی در فرآوری آن ، مواد مضرش نسبت به توتون های وارداتی بسیار کمتر است.
تولید توتون در شرق گلستان و به ویژه در روستاهای تقر تپه ، والش آباد ، جعفرآباد و نوده ملک گرگان ، تعدادی از روستاهای فاضل آباد ، علی آباد کتول و دوزین مینودشت رواج دارد.
در این استان هم نوع تیپ شرقی و هم تیپ غربی توتون کشت و بین یک تا دو و نیم تن در هر هکتار محصول برداشت می شود.