قلعه نظامی جلال الدین گرمه از آثار تاریخی جذاب مربوط به قرون هفتم یا هشتم هجری در منطقه خراسان شمالی است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز خراسان شمالی قلعه
این قلعه با مصالح سنگ و ساروج به صورت يک شش ضلعي منظم روی سطح ناهموار و صخره ای تپه ای بلند احداث شده است.
موقعيت جغرافيايي قلعه بر سر راه ارتباطي شهرها و مراکز مهم شمال شرق فلات ايران همچون نيشابور، جرجان، مرو و خوارزم اهميت راهبردي قلعه را دو چندان مي کرد.
قلعه جلال الدين از نظر ابعاد معماري در نوع خود کم نظير است و باروي آن در تراز پایین و تا ارتفاع 5 متری نزديک به 3 متر ضخامت دارد. روي هم رفته، بلنداي بارو در ضلع شرقي حدود 15 است.
در کف برج ها و راهروهاي تراز فوقانی باروي قلعه خمره هاي بزرگي کار گذاشته شده که در مواقع نياز آب يا آذوقه مورد نياز را تامين مي کرده است. هر يک از اين خمره ها نزديک به 150 لیتر حجم دارند و با در نظر گرفتن مجموع 128 خمره موجود در فضاهاي مختلف برآورد مي شود. در اين ظروف حدود 19000 لیتر یا20 تن مايع يا غله ذخيره ميشده است.به علاوه چاهی به قطر حدود 3 متر در گوشه غربي حیاط قلعه حفر شده است که شايد دسترسی قلعه نشینان به منبع آب دایمی را فراهم مي کرده است. با توجه به بستر صخره اي قلعه، بی تردید حفر اين چاه در دل سنگ از شاهکارهای مهندسی در زمان خود بوده است.
سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري با هدف احياي قلعه جلال الدين به عنوان موزه از سال 1386 مطالعه و مرمت اين بنا را به طور متمرکز آغاز کرد و در خرداد 1390 اين بنا با عنوان موزه معرفي شخصيت هاي جلال الدين شهير تاريخ ايران با تاكيد بر شخصيت جلال الدين خوارزمشاه افتتاح شد.
با توجه به معروف بودن قلعه به «قلعه جلال الدين» و اينكه نمي توان آن را به يقين به هيچ کدام از شخصيتهاي معروف جلال الدين در تاريخ ايران منسوب کرد در ضلع شرقي موزه در طبقه اول شرح احوال و آثار شخصيتهاي معروف جلال الدين در قالب تابلوهايي به بازديدكننده معرفي شده است.
قلعه جلال الدين گرمه حدفاصل شهر گرمه و جاجرم قرار دارد و سال ۱۳۵۶ با شماره 1577 در فهرست آثار ملی ثبت شد.
فیلم