گزارش مکتوب... بوم گردی، نردبانی بربام اشتغال و اقتصاد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز گیلان، همه جا بوی عید و نو شدن می دهد و این خانه کاهگلی در حیاطی پُر از درختان پُرشکوفه آلوچه، با در، پنجره و نرده های چوبی آبی رنگ، آرامش را تا بلندای آسمان می برد. گلدان های شمعدانی با گلهای سفید و قرمز، در طبقه بالا و دور تالار خانه، بهار را به  چشم ها هدیه می کنند. در که بگشایی، دختر جوانی می بینی که در گوشه دنجی از اتاق کاهگلی، تکیه بر حصیری که بر دیوار نصب شده، مشغول درست کردن حلوای محلی با آرد برنج است و مهمانانی از دیاری دیگر، نظاره گر دستان دختر خانه و فرآیند تهیه این شیرینی خوشمزه محلی اند. پدرخانه داس به دست از راه می رسد و از مهمانان می خواهد به تماشای شکستن هیزم در حیاط خانه بیایند. در حیاط خانه هم جنب و جوش مرغ ، اردک و غاز جریان دارد و تعدادی گاو که صبح ها اهالی و مسافران را مهمان شیر تازه می کنند. این خانه هر از چندگاهی، تجربه لحظاتی زندگی روستایی گیلان را به مردم مناطق مختلف کشور و حتی دنیا هدیه می کند و مینیاتوری از فرهنگ و آداب و رسوم دیار گیل و دیلم است. زهره، دختر خانه که فارغ التحصیل کارشناسی ارشد کشاورزی است، با کمک پدر پیرش، پارسال، این اقامتگاه بوم گردی را راه انداخته و با اینکار، هم کمک خرج پدر است و هم هزینه تحصیل برادر دانشجویش را تامین می کند.

براساس اعلام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری گیلان، بوم گردی که صنعت نوپایی در حوزه گردشگری کشور است، از نیمه های پارسال در گیلان پا گرفته و حالا تعدادش به 6 واحد رسیده و بنابراعلام کمیته توسعه اقامتگاه های بوم گردی روستایی گیلان قرار است در طرح 3 ساله به 5 هزار واحد بوم گردی افزایش یابد. طرحی که اگر براساس برنامه پیش برود، با احتساب فقط آمار صاحبان این واحدها، تا 3 سال آینده دست کم 5 هزار شغل مستقیم از این طریق ایجاد می کند. البته اشتغال نیروهای خدماتی، فعالان تورهای طبیعت گردی روستا وهمچنین رونق فعالیتهای جانبی زنجیره ای ازجمله عرضه محصولات کشاورزی وصنایع دستی را هم باید به این آمار اشتغالزایی افزود.

 با وجود هزار و300 خانه مسافر گیلان، چرا اقامتگاه بوم گردی؟
کارشناسان گردشگری می گویند: بوم گردی یا اکوتوریسم، سفری مسئولانه به جاذبه های طبیعی است که در آن گردشگر در کنار استفاده از مواهب طبیعی و لذت بردن از سفر، با ویژگی های فرهنگی گذشته و فعلی منطقه آشنا می شود و افزون بر رعایت اصول حفظ  زیست بوم، با حضور و خرید از جوامع محلی، باعث ایجاد فعالیت های سودآور اجتماعی و اقتصادی مردم آن منطقه می شود. از سوی دیگر اقامتگاه های بوم گردی باید در محیط های طبیعی و با رعایت ضوابط زیست محیطی و سازگار با معماری بومی و سیمای طبیعی هرمنطقه ساخته شود و ساکنانش هم که از بومیان هر منطقه هستند، باید گوشه هایی از کار و زندگی روزمره در این مناطق را با همان حال وهوای گذشته، با چاشنی آیین ها وآداب و رسوم محلی، برای گردشگران به نمایش دربیاورند. این درحالیست که الزامی برای خانه مسافرها در این باره وجود ندارد و خانه مسافرها فقط به عنوان یک واحد اقامتی و پذیرایی، ملزم به ارائه امکانات رفاهی برای ماندگاری و اقامت مسافران هستند.

نانی برای صاحبان اقامتگاه بوم گردی و آبی برای اهالی 
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری گیلان درتشریح مزایا و فواید توسعه بوم گردی در گیلان می گوید: معرفی و حفظ ارزش‌های فرهنگی واجتماعی، افزایش منابع درآمدی روستاییان، گسترش امکانات و بهبود شرایط و کیفیت زندگی در روستا و به تبع آن جلوگیری از فروش زمین های کشاورزی، بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی وشکارغیرقانونی، افزایش اقامت گردشگران و رونق صنعت گردشگری ودر نهایت اشتغالزایی و توسعه اقتصادی، بدون تخریب منابع طبیعی و برهم زدن تعادل زیست محیطی، ازجمله فوایدی است که بوم گردی برای گیلان به ارمغان می آورد.

حمید آذرپور با بیان اینکه اقامت یک شب هر گردشگر برای صاحب واحد بوم گردی حدود 70 تا 140هزار تومان درآمد زایی در پی دارد گفت: هر واحد بوم گردی بطور میانگین قابلیت پذیرایی و اقامت 12 گردشگر را بطور همزمان دارد.  
وی با بیان اینکه اقامتگاههای بوم گردی، افزون بر درآمدی که برای صاحبان این واحدها به دنبال دارد، روستاییان را از درآمد گردشگری بی نصیب نمی گذاردگفت: برای مثال در اقامتگاه بوم گردی قاسم آباد رودسر، باتوجه به موقعیت جغرافیایی و محصول کشاورزی منطقه، تورپرتقال چینی و نمدبافی برگزار می شود که در آن گردشگران به جمع روستاییان آمده و از نزدیک با مراحل برداشت پرتقال و تولید نمد آشنا می شوند و اغلب از باغهای پرتقال وخانه نمدبافان، دست خالی برنمی گردند و محصول تولیدی را از ساکنان روستا  می خرند. 
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان افزود: حتی در حیاط برخی اقامتگاه های بوم گردی، مزرعه کوچک برنج ایجاد شده تا درفصل زراعی، گردشگران از نزدیک، با فرآیند خزانه گیری،کاشت، داشت و برداشت برنج آشنا شوند.

جایگاه گیلان خوش آب وهوا در بوم گردی  
آنطور که معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگی گیلان می گوید:این استان با وجود ِداشتن 422 روستا با قابلیت اجرای طرح بوم گردی و گذشت حدود دو سال از ابلاغ دستورالعمل توسعه بوم گردی، توانسته با بهره برداری از 6 واحد، در پله هفتم نردبان بوم گردی کشور قرارد گیرد. موضوعی که حمید آذرپور علت چرایی تعداد کم این اقامت گاه ها را نوپا بودن این صنعت، زمان بربودن فرآیند دریافت مجوز وتسهیلات بانکی، تعداد کم معماران سنتی و بومی گیلان و کمبود مصالح این سبک از معماری بیان می کند. 
حمید آذر پور البته امید دارد با  برنامه ریزی کمیته  توسعه  اقامتگاه های بوم گردی روستایی گیلان که از پاییز امسال و با ریاست استاندار تشکیل شده، توسعه این صنعت در گیلان روی دور تند بیفتد و جایگاه استان در بوم گردی کشور به کمک نهادهای عضو این کمیته، ارتقا یابد.

 برنامه ریزی برای شتاب گرفتن توسعه بوم گردی 
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار درگفتگوباخبرنگارخبرگزاری صدا وسیما گفت : از آذر امسال، با تاکید استاندار و همراهی 11 نهاد مرتبط با حوزه گردشگری، کمیته توسعه اقامتگاه های بوم گردی روستایی گیلان تشکیل و مقرر شد با همکاری این نهادها تا 3 سال آینده، 5 هزار واحد بومگردی در گیلان ایجاد شود.
حجت شعبان پور با بیان اینکه در سال مالی 96، از محل یک و نیم میلیارد دلار صندوق توسعه ملی اشتغال روستایی، 300 میلیارد تومان برای گیلان درنظرگرفته شده گفت : افزون بر رایزنی ها و مکاتباتی که انجام شده، در نشستی که در روزهای پایانی 96 با رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور برگزار خواهد شد، قرار است مجوز استفاده از 80 درصد این اعتبار، برای توسعه بوم گردی اخذ شود.
 وی با بیان اینکه این اعتبار درحال حاضر تخصیص یافته می گوید: از سال جدید بتدریج تسهیلات 15میلیون تا 2 میلیارد تومانی به متقاضیان ساخت واحدهای بوم گردی پرداخت خواهد شد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار می گوید: بنیاد مسکن گیلان باتوجه به گستردگی حوزه فعالیت در توسعه و عمران روستایی به عنوان دبیر کمیته توسعه اقامتگاه های بوم گردی روستایی گیلان، بیشترین وظیفه را در این زمینه برعهده دارد.

مدیرکل بنیاد مسکن گیلان هم با اشاره به اینکه طرح های بوم گردی باید در روستاهای دارای طرح هادی و بیش از 20 خانوار جمعیت، اجرا شود گفت: برای سرعت گرفتن کار، کمیته های شهرستانی بوم گردی هم تشکیل شده که براساس آن از یک ماه پیش، شناسایی و معرفی متقاضیان اجرای طرح بوم گردی از طریق این کمیته های شهرستانی به دهیاران ابلاغ شده وآنان هم متقاضیان را به این کمیته های شهرستانی معرفی کرده اند.
محمد اکبرزاده افزود : درحال حاضر 500 پرونده متقاضیان واحدهای بوم گردی در کمیته های شهرستانی درحال بررسی است که پس از انتخاب و معرفی آنان به کمیته استانی، واجدان شرایط به بانکها معرفی خواهند شد.
وی با بیان اینکه تسهیلات واحدهای بوم گردی در دو بخش ساخت و مرمت و احیای بنا پرداخت می شود گفت: افزون بر اعتباری که استانداری ازمحل صندوق توسعه ملی برای این کار درنظر گرفته، بنیاد مسکن گیلان هم، حدود یک میلیارد و 750 میلیون تومان فقط برای مرمت و احیای بناهای بوم گردی در نظر گرفته که از محل اعتبارات داخلی این بنیاد تخصیص می یابد. 

مدیرکل بنیاد مسکن گیلان مکان نمایی و تعیین کاربری، تشکیل و بررسی پرونده های متقاضیان بوم گردی، نظارت بر مرمت و احداث و هماهنگی برای تشکیل نشست های کمیته توسعه اقامتگاه های بوم گردی روستایی را از جمله وظایف مهم بنیاد مسکن انقلاب اسلامی عنوان کرد وگفت: درصورت استقبال متقاضیان، بنیاد مسکن استان، تلاش می کند اعتبارات بیشتری از بنیاد مسکن کشور برای مرمت و احیای واحدهای بوم گردی، جذب کند.
اما گذری بر بوم گردی گیلان، اگرچه نشان می دهد این سبک از گردشگری با همه فواید و مزایایی که برای گردشگران و بومیان سوغات می آورد ، بر اولین پله های نردبانی است که برای رسیدن به بامهای بلند اشتغال و اقتصاد گذاشته شده، اما آنطور که پیداست مسئولان استانی،  کمر همت را برای بالا رفتن از این نردبان محکم بسته اند و اگر کارها براساس برنامه و بروفق مراد پیش رود، به نظر می رسد گام های خوبی برای رونق اشتغال و گردشگری دراستانی که به گفته اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سالانه پذیرای بیش از 43 میلیون گردشگر است، برداشته شود.