خواجه نصیرالدین طوسی یکی از سرشناسترین چهرههای تاریخ فکری اسلامی است. تلاش های او در علم ریاضیات و ستاره شناسی و تاثیر گذاری اش در میان فلاسفه و ریاضدانان باعث شد تا پنجم اسفند ، روز مهندس نامیده شود.
به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری صدا و سیما ، محمد بن حسن جهرودی طوسی مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی به روایتی در تاریخ 5 اسفند 579 هجری شمسی در طوس متولد شد. او به تحصیل دانش علاقه زیادی داشت و از دوران کودکی جوانی در علوم ریاضی و نجوم و حکمت سرآمدو از دانشمندان معروف زمان خود شد.
وی یکی از سرشناسترین چهرههای تاریخ فکری اسلامی است. تلاش های او در علم ریاضیات و ستاره شناسی و تاثیر گذاری اش در میان فلاسفه و ریاضدانان باعث شد تا پنجم اسفند به منظور بزرگداشت این دانشمند روز مهندس نامیده شود.
خدمات خواجه نصیر رای جهان اسلام و ریاضیات
ایجاد رصد خانه مراغه
وقتی که هولاکو به فرمانروایی اسماعیلیان در سال 635 هجری قمری پایان داد طوسی را در خدمت خود نگاه داشت و به او اجازه داد که رصدخانه بزرگی در مراغه ایجاد کند، شروع ساخت آن از سال 6388 هجری قمری بود. برای کمک به رصدخانه علاوه بر کمک های مالی دولت اوقاف سراسر کشور نیز در اختیار خواجه گذاشته شد که از یک دهم آن جهت رصدخانه و خرید وسایل و اسباب و آلات و کتب استفاده می شد.
همچنین در نزدیکی رصدخانه کتابخانه بزرگی ساخته شده بود که حدود 400000 جلد کتب نفیس جهت استفاده دانشمندان و فضلا قرارداده بود که از بغداد و شام و بیروت و الجزیره بدست آورده بودند. در جوار رصدخانه یک سرای عالی برای خواجه و جماعت منجمین ساخته بودند و مدرسه علمیهای جهت استفاده طلاب دانشجو. این کارها مدت 13 سال طول کشید تا اینکه ایلخان هولاکوی مغول در سال 663 هجری قمری در گذشت.
تألیفات این دانشمند بزرگ
برخی از آثار مهم اخلاقی ، منطقی ، فلسفی و ریاضی خود از جمله مشهورترین کتابش اخلاق ناصری را به رشته تحریر درآورد. قسمت اعظم 1500 رساله و نامههای طوسی به زبان عربی نوشته شده است. وسعت معلومات و نفوذ او با ابن سینا قابل قیاس است، جز آنکه ابن سینا پزشک بهتری بود و طوسی ریاضیدان برتری. از 5 کتابی که در زمینه منطق نوشته شده است اساس الاقتباس از همه مهمتر است.
کشفیات خواجه نصیر
وی نخستین کسی بود که مثلثات را بدون توسل به قضیه نجوم توسعه بخشید و برای نخستین بار قضیه جیوب را که رویداد برجستهای در تاریخ ریاضیات است به روشنی بیان کرد.
در نجوم تذکره فی علم الهیئه وی شاید کاملترین نقد بر نجوم بطلمیوسی در قرون وسطی و معرف تنها الگوی ریاضی جدید حرکت سیارات است که در نجوم قرون وسطی نوشته شده است. این کتاب به احتمال زیاد از راه نوشتههای منجمان اروپایی به کوپرنیک اثر گذاشته است.
این روز به مناسبت میلاد خواجه نصیر روز مهندس نامیده شده است .
در فضای مجازی به همین مناسبت به مهندسان کشور تبریک گفته شده است .
5اسفند زادروز خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس مبارک
خواجه نصير اولين كسى بود كه مبحث مثلثات را بيان كرد. يك دهانه آتشفشانى در ماه نیز بنام اين دانشمند ايرانى نامگذارى شده است.