رئیس جمهور، ملت ایران را تمدن ساز، پرورش دهنده تمدنها و پیشتاز مردمسالاری در منطقه دانست و تاکید کرد: میتوانیم سازنده تمدنی بزرگ باشیم؛ اگر برنامه ریزی و تلاش فوق العاده داشته باشیم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صد اوسیما، آقای روحانی افزود: ایران کشوری است که نقش ارزنده ای در دو مقطع تاریخ درعلم و تمدن بشر دارد، مقطع قبل از اسلام که ایران صاحبنظران، اندیشمندان، هنرمندان، معماران و عالمانی داشت که در آن دوره دارای تمدنی در حال رقابت با تمدن های باستان، یونان، مصر و چین بوده اند.
رئیس جمهور گفت: ایران به عنوان یک کشور بزرگ دارای سخن، تز و گفتار و مراکز علمی بوده است اما مقطع دوم بعد از اسلام آیینی است که پیروان خود را نه تنها به علم و دانش بلکه به مکتب و وحی فرا می خواند و این در زمانی بوده که در خود عربستان بی علمی و بی سوادی را افتخار بزرگ می دانستند و علم اندوزی برایشان عار بود. وی افزود: در آن دوران، اسلام آموخت که علم را از هر جا که می توانید بیاموزید و این، بی مرز بودن علم و دانش و هنر را می رساند. رئیس جمهور گفت: حرف هایی که استالین بر آن تاکید می کرد و از بورژوایی و سوسیالیستی حرف می زند کاملا ً با هم متفاوت است.
علم قدرت و توانمندی می آورد چنانکه علم بینش می آورد
رئیس جمهور در ادامه سخنان خود در سی و یکمین جشنواره بین المللی خوارزمی با اشاره به اینکه پول های زیادی خرج و پروژه های زیادی تعریف شده، اتاق های زیادی اختصاص داده و وقت های زیادی صرف شده است گفت: جبر، جبر است و ریاضی نیز ریاضی است، مگر ایدئولوژی و تفکر دینی در علم می خواهد اثرگذاری کند؟ آقای روحانی افزود: البته یک تفاوتی در اینجا وجود دارد که عرض خواهم کرد. رئیس جمهور گفت: با آن مفهومی که برخی ها امروز فکر می کنند که باید علوم را دسته بندی کنند به عنوان علومی که ارتباط با دین یا ضددین دارد، حتی می خواهند علوم را به علوم سنتی و علوم جدید تقسیم بندی کنند. وی افزود: در یک مقاطعی بودند عده ای که اساسا علم جدید را می خواستند نپذیرند. آقای روحانی گفت: حتی پزشکی جدید و دانشگاه را در یک مقطعی نمی پذیرفتند و می گفتند هرچه داریم از حوزه است و ما دانشگاه نیاز نداریم. رئیس جمهور افزود: می گفتند آن پزشکی را که متکی بر داروی شیمیایی باشد قبول نداریم، معتقد بودند ما یک پزشکی سنتی بر مبنای داروهای گیاهی داریم. آقای روحانی گفت: امروز دیگر این تفکرات طرفدارانی در جامعه ما ندارد. وی اضافه کرد: در عین حال عده ای هم بودند که می خواستند ثابت کنند تمام علوم از ابتدا از آن اسلام بوده است و هر علمی که پیدا می شد یک آیه یا روایتی را پیدا می کردند و می گفتند ریشه آن از این آیات و روایات است که این حرف درستی نیست. رئیس جمهور با اشاره به اینکه پیامبر مردم را به آموزش علم در جاهای مختلف تشویق می کرد گفت: حکمت، دانش و علم گمشده مومن است و هر جا باشد مومن می رود آن را پیدا می کند و می آورد. آقای روحانی اظهار داشت: ما یک تقسیم بندی هایی یا تلاش هایی داشتیم که نه آن تلاش ها موثر بود و نه مفید. رئیس جمهور افزود: دین نه عظمت پیدا می کند که شما بگویید شیمی از قرآن یا مکتب امام صادق (ع) شروع شده و نه از ارزش آن کم می شود اگر بگوییم از جای دیگر آغاز شده است چرا که دین یک مسئولیت بلندی برای هدایت انسان دارد، در مسیر درستکاری که همه علوم و همه دانش ها و همه هنرها در ذیل آن تفکر بلند تعریف می شود. آقای روحانی در ادامه با اشاره به تفاوت بین آنهایی که به دنبال علم هستند با تفکر دینی و اسلامی یا دنبال علم هستند مبنی بر تفکر مادی، گفت: علم بر مبنای تفکر مادی، ابزار و وسیله ای است برای قدرت و سلطه بیشتر. رئیس جمهور با طرح این سوال که استعمار و استثمار چگونه به وجود آمد تصریح کرد: از جایی به وجود آمد که علم، ابزار شد برای سلطه جویی، صنعت در غرب به وجود آمد و غربی ها به دنبال مواد اولیه بودند، در جهان به اصطلاح در حال پیشرفت و برای اینکه مواد اولیه را ارزان تر به دست آورند و تولیدات خود را گران تر بفروشند، سیاست، علم و همه چیز بر مبنای برتری و سلطه، بر مبنای این است که یک گروه مسلط باشند. وی افزود: همین الان بسیاری از مراکز سیاسی دنیا طراحی و برنامه ریزی آنها برای علم به عنوان سلطه است، این قدرت بر آن قدرت و این کشور بر آن کشور، البته هر کسی که داناتر است تواناتر نیز هست چرا که معلوم است علم قدرت و توانمندی می آورد کما اینکه علم بینش می آورد.
علم اسلامی در خدمت بشر است
رئیس جمهور گفت : علمی که در خدمت بشر و برای رفع مشکلات انسانها باشد علم اسلامی است . آقای روحانی در سی و یکمین جشنواره خوارزمی، علم را عامل افزایش قدرت، توانمندی و بینش انسانها دانست و افزود : علمی که به دنبال سلطه طلبی، انحصارگری در دانش و استثمار فرهنگی و سیاسی دیگر انسانها باشد قطعا اسلامی نیست . رئیس جمهور گفت: علمی که در خدمت بشر و در جهت رفع مشکلات ، شناخت خالق و جهان ، شناخت روابط صحیح میان انسانها ، کمک به کاستن از غم و رنج بیماران و سیراب کردن سرزمین ها باشد قطعا چنین علمی اسلامی است.
وی با بیان اینکه با وجود تمام پیشرفت های علمی کنونی بشر و حتی پیشرفتهایی که در اینده حاصل خواهد شد همچنان علم بشری بسیار بسیار محدود است تصریح کرد : علم آموزی و بیان یافته ها ویژگی اصلی انسان است و در قران هم اساس عظمت انسان علم و دانش وی است و انسان قادر است انچه را که نمی داند بیاموزد و بیان کند . رئیس جمهور افزود : انسان اساسا به دنبال علم و دانش است و برخلاف تقسیم بندی غیر دقیقی که در خصوص علوم اسلامی و غیر اسلامی انجام شده است چنین تقسیم بندی باید براساس نوع استفاده و کاربرد علوم و دستاوردها ی علمی دیده شود .
می توانیم سازنده یک تمدن بزرگ باشیم
رئیس جمهور گفت: در این مرحله ما هم می توانیم سازنده یک تمدن بزرگ باشیم و هم خدای ناکرده می توانیم نباشیم این وابسته به برنامه ریزی دقیق و کار و تلاش فوق العاده ماست. آقای روحانی در ادامه سخنان خود در جشنواره بین المللی خوارزمی افزود: در حال حاضر بسیاری از کشورهای آسیایی که فکر نمی کردیم به این سرعت پیشرفت کنند امروز حتی در برخی زمینه ها رقابت با غرب را شروع کرده اند همه هم می گویند پایان این قرن از آن آسیاست و حرکت هم پرشتاب است که امروز می بینیم آغاز شده است. رئیس جمهور یادآور شد: خداوند این توانمندی را در ما قرار داده است ما ایرانی ها هم تمدن ساز بودیم هم تمدن را پرورش دادیم مثل تمدن اسلامی ، هم در منطقه خودمان اولین کشوری بودیم که دموکراسی را آوردیم 112 سال پیش انتخابات در این کشور در سایه انقلاب مشروطه به وجود آمد، البته در خیلی از امور پیشتاز بودیم. در ساختن یک حکومت مردم سالار دینی و اسلامی هم در این منطقه پیشتاز بودیم. وی اضافه کرد : در این دوران 40 سال بعد از انقلاب در علم و دانش حتما پیشرفت های خوبی داشتیم یعنی از لحاظ توسعه انسانی ما یک قدم جلو هستیم. هیچ وقت ایران دانشگاه هایش به این وسعت و عظمت نبوده و این تعداد دانشجو نداشته است ما حدود 4 میلیون دانشجو و 12 میلیون دانش آموخته دانشگاهی در کشور داریم که رقم بسیار بزرگی است. آقای روحانی تصریح کرد: دانشگاه و دانشجویان ما نه تنها در مسائل علمی بلکه در مسائل سیاسی و مسائل سرنوشت ساز همیشه تاثیرگذار بودند دانشگاه از همان اوایل نهضت اسلامی سال 1341-1342 در کنار حوزه بود در سال های مختلف تا سال 1356-1357 دانشگاه نقش اساسی در جامعه داشته و امروز هم دارد. در انتخابات ها هم می بینیم که دانشگاه نقش بسیار تاثیرگذاری دارد و اساتید دانشگاه و دانشجویان وقتی به صحنه می آیند کل جامعه را تحت تاثیر قرار می دهند. وی افزود: از لحاظ رشد در علم و دانش این که رتبه 16 را داریم افتخار بزرگی برای همه ماست و نشان می دهد حرکت خوبی کرده ایم در برخی فناوری های نو پیشرفت ما قابل ملاحظه است و می توانیم برسیم به مقطع رقابت با کشورهای صنعتی. در بعضی رشته ها و در زمینه های های تک تقریبا به این شکل است حرکت ما حرکت بسیار خوبی بوده است. در زمینه سلول های بنیادی، در بخش ژنتیک، بیوتکنولوژی و در نانو حرکت بسیار خوبی داشتیم و جزو کشورهای پیشرفته هستیم، در آی سی تی، علوم فضایی و هسته ای پیشرفت های ما قابل ملاحظه است و می توانیم بیشتر پیشرفت کنیم . رئیس جمهور تاکید کرد: به نظر من کشور و جوانان ما اراده و انگیزه لازم را دارند و دولت هم باید محیط مساعد را فراهم کند. وی گفت: اگر می خواهیم علم و دانش ما پیشرفت کند باید محیط علمی ما برای پژوهش آزاد باشد اگر محیط دانشگاه مان را هر چه آزادتر کنیم استاد ما هرچه آزادتر عمل کند نه این که بخواهد ترویج مسائل سیاسی داشته باشد چون جای ترویج مسائل سیاسی در کلاس و دانشگاه نیست جای آن در احزاب است ولی در علم و دانش آن چه نظرش است بگوید، هر چه هست به هر نظری رسیده است نه تنها در علوم تجربی حتی در علوم سیاسی حتی در حقوق و جامعه شناسی آن چه می فهمد عالمانه و آزادانه بیان کند اگر مقداری خودش را سانسور کرد معلوم می شود که ما برای پیشرفت علم مشکل داریم. آقای روحانی تصریح کرد: در پژوهش ما باید آزاد باشیم به هر نتیجه ای که می خواهیم برسیم. در پژوهش نمی شود از ابتدا تعیین کرد هدف از این پژوهش چیست؟ یک فرضیه ای و چارچوبی مطرح می شود باید برود تحقیق کند به هر نتیجه ای رسید؛ نه اینکه از پیش نتیجه تحقیق را تعیین کنیم و اگر نتیجه ای دیگر به دست آورد نمره نگیرد رد شود و اجرا نشود.
ضرورت توجه به علم و پژوهش و آزادی عمل پژوهشگران رئیس جمهور آزادی در عمل، پژوهش و دانشگاه را زمینه ساز توسعه علمی کشور برشمرد. آقای روحانی افزود: خداوند به ما استعداد داده و در جوانانمان انگیزه وجود دارد ولی محیط مناسب را، دانشگاه را دولت و مجلس و دستگاه قضایی و همه دستگاه ها باید فراهم کنند تا محیط مناسب برای تحقیق و پژوهش در دانشگاه ها فراهم شود که اگر این چنین بشود ما به سرعت پیشرفت می کنیم. رئیس جمهور گفت: رابطه با دنیا باید مدنظر قرار گیرد زیرا هیچ کشوری با انزوا راه به جایی نمی برد و نباید خودمان را محدود کنیم و نباید این طور شود که جلوی حضور دانشمندانمان در عرصه های مختلف را بگیریم و قبلش یک جور با او سخن بگوییم و بعدش یک جور دیگر حرف بزنیم. آقای روحانی افزود: در نشست های علمی بحث می شود، گفتگو می شود و در دنیای علم این حرف ها را نداریم و در علم و دانش باید با دنیا تعامل داشته باشیم و نادرست است که به جوانان، اساتید و پژوهشگرانمان مشکوک باشیم. رئیس جمهور گفت: اینها همه افراد علاقه مند به کشور و پیشرفت به آینده ملت هستند و باید سخت گیری ها کنار برود و اگر تعامل خوبی با دنیا و مراکز تحقیقاتی داشته باشیم می توانیم با تعریف پژوه های مشترک سریع تر به نتیجه برسیم. آقای روحانی با بیان اینکه در بحث پژوهش به دو مساله نیاز داریم، افزود: اول مشکلات روز کشور که باید به نتیجه برسانیم و دوم رسیدن به مرزهای علم و دانش است و باید زمینه را برای پژوهش فراهم کنیم. رئیس جمهور با اشاره به اینکه در علم و دانش ممکن است ما هم به اختراعات مهمی دست پیدا کنیم، گفت: هیچ چیزی نیست که نتوان با تحقیق و پژوهش و دانش به آن دست یافت زیرا خداوند این قدرت را به انسان داده است که بتواند در مرزهای دانش حرکت کند.
علم، دانش و فناوری باید به کمک حل مشکلات بیاید رئیس جمهور گفت: با استفاده علم، دانش و فناوری باید مشکلاتی چون ریزگردها، آلودگی هوا، کم آبی و زلزله را حل کنیم. آقای روحانی در جشنواره خوارزمی افزود: امروز مردم درگیر مشکلات زیادی هستند، آلودگی هوا مسأله ای است که با آن مواجه هستیم و گاهی مجبوریم مدارس را تعطیل کنیم. دولت دانشگاه ها، پژوهشگران و اندیشمندان باید دست به دست هم بدهند و این مشکل را حل کنند . رئیس جمهور گفت: باید ببینیم منشأ این آلودگی کجاست و با آن مبارزه کنیم، صنعت ناقص ما باعث شده است هوای تنفسی کم شود؛ ما می توانیم از طریق کنترل ماشین ها، موتورها، نیروگاه ها و کارخانه ها آلودگی را کم یا رفع کنیم. وی ادامه داد: در حال حاضر این مشکل تنها برای ما نیست و شهرهای بزرگ دنیا با آن دست و پنجه نرم می کنند، به نوعی خیابان ها به پارکینگ تبدیل شده است. آقای روحانی افزود: یکی از تصمیمات مهم دولت دوازدهم که بودجه ای هم به آن اختصاص داده شده رفع آلودگی هواست، هر طرح و پژوهشی که بتواند آلودگی را کم کند و هوای سالم به مردم برساند، با ریزگردها مبارزه کند و در زمینه آب به ما کمک کند، مورد توجه واقع می شود.
وی گفت: یکی از پژوهش هایی که امروز جایزه گرفت، درباره این بود که چگونه آبی را که همراه با نفت استخراج می شود نمک زدایی کنیم و بازگردانیم، ما در زمینه آب مشکلاتی داریم و با وجود بارندگی های اخیر، حدود 50 درصد کمتر از پارسال آب داریم، علم، دانش و فناوری باید در این زمینه ها به ما کمک کند. رئیس جمهور افزود: ما مشکل زلزله داریم، باید ببینیم آیا با استفاده از دانش می شود زمان وقوع زلزله را پیش بینی کرد و در وهله دوم می توان سکونتگاه ها را طوری ساخت که کمترین آسیب را داشته باشیم.
دانشگاه های ما باید کارآفرین باشند رئیس جمهور گفت: علم باید ما را به خلاقیت، تحقیق و نوآوری برساند و دانشگاه های ما باید کارآفرین باشند. آقای روحانی در سی و یکمین جشنواره بین المللی خوارزمی افزود: شرایط ما به گونه ای است که دانشگاه های ما باید کارآفرین باشند البته پژوهش محور نیز باشند، اما نهایت هدف امروز ما با توجه به مشکلاتی که در جامعه داریم و مسأله بیکاری باید دانشگاه ها کارآفرین باشند. وی گفت: اینکه به چه دانشگاهی امتیاز بدهیم ممکن است هر کسی از دیدگاه خود امتیاز دهد، اما من به عنوان مسئول اجرایی کشور اگر به من واگذار کنند به آن دانشگاهی امتیاز می دهم که همه فارغ التحصیلان آن دانشگاه بعد از دو سال بیکار نباشند و این می شود امتیاز آن دانشگاه.
رئیس جمهور ادامه داد: اگر یک دانشکده ما دانشجویانی را فارغ التحصیل کرد که پس از 4 سال بیکار ماندند معلوم است این دانشگاه و دانشکده و درس ایراد دارد، طراحی، جذب دانشجو و تقسیم بندی ما ایراد دارد و به نظر من برنامه و بودجه در سال آینده باید بر مبنای کارآفرینی به دانشگاه ها بودجه اختصاص دهد. آقای روحانی گفت: یک دانشگاهی که همه دانشجویانش در بازار کار هستند نه جذب شوند بلکه قبل از فارغ التحصیلی جذب بازار کار شوند، حتی در سال سوم دوره کارشناسی هستند و هنوز مهندس نشده اند جذب شوند، خوشبختانه در دوره وزیر آموزش و پرورش قبلی برخی از دبیرستان های ما در سال های آخر دانش آموز جذب بازار کار می شد و این خیلی مهم است و این برای ما اصل است.
وی افزود: 4 میلیون دانشجو را تربیت کنیم، بعد خدایی ناکرده بیرون بیایند و یک میلیون شاغل شوند و سه میلیون دیگر کسانی شوند که دنبال کار هستند و سال ها بیکارند. زمانی مبنا این بود که طرف درس بخواند، لیسانس، فوق لیسانس و دکتری بگیرد، بعد کجا برود استخدام شود، اما امروز این موضوع دیگر وجود ندارد و امروز باید بازار کار بزرگی را ایجاد کنیم و استخدام دولتی حد بسیار محدودی دارد، همین الان هم ما تراکم داریم و دستگاه اجرایی ما چابک نیست و معیار دانشگاه ها باید کارآفرینی باشد. آقای روحانی ادامه داد: معیار پژوهش ما باید صنعتی شدن محصول و به دست آوردن بازار باشداگر پژوهش بتواند در نهایت بازار را به دست آورد در صنعت، کشاورزی در خدمات این پژوهش مفید خواهد بود یا برخی پژوهش های ویژه در مرز دانش که مسائل خاص خود را دارد و باید با آینده نگری به مسائل نگاه کنیم، اما اساسا پژوهش ما باید به تجاری شدن، صنعتی شدن و به تصرف بازار در نهایت بینجامد. رئیس جمهور گفت: دانشگاه های ما باید معیارشان کارآفرینی باشد، این کار برنامه ریزی، تجدید نظر در برنامه ها و تجدید نظر در کنکور دانشگاه ها، تجدید نظردر جذب دانشجو و آمایش می خواهد و اینکه کجا و در چه استانی چه رشته علمی می تواند مفید باشد و چه زمینه ای وجود دارد. وی در پایان خاطرنشان کرد: ما اگر کشتی سازی را به کویر ببریم و بعد معادن کویر را ببریم در کنار دریا، معلوم است اشکال و مشکلی داریم، دانشگاهی که در غرب کشور است، یک جور است و دانشگاهی که در شمال یا جنوب است هر کدام یک جور است، مطمئن هستم آینده بهتری در انتظار دانشگاه ها و پژوهش های ماست و آینده بهتری در فناوری و تولید علم برای جوانان بااستعداد ما خواهد بود، همه ما باید در این زمینه تلاش و کوشش کنیم و دست به دست هم دهیم و اینگونه جشنواره ها هم می تواند مشوق خوبی برای علم، دانش و تحقیقات باشد، از این رو از دست اندرکاران این جشنواره تقدیر و تشکر می کنم.