ايران به تعهدات هسته‌اي خود عمل کرده است

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما از وين، آژانس بين المللي انرژي اتمي در تازه ترين گزارش خود که شامگاه امروز پنجشنبه در وين منتشر شد بار ديگر اعلام کرد که جمهوري اسلامي ايران کاملا به تعهدات خود در برجام پايبند بوده است.

بر اساس روال کار آژانس بين المللي انرژي اتمي، گزارش مديرکل 10روز تا يک هفته پيش از برگزاري نشست فصلي شوراي حکام آماده مي شود و براي مطالعه در اختيار اعضاي شوراي حکام و کشورهاي عضو آژانس قرار مي گيرد.

متن اين گزارش پنج صفحه اي به اين شرح است:

راستي آزمائي و نظارت در جمهوري اسلامي ايران در پرتو قطعنامه 2231  (2015) شوراي امنيت؛

گزارش مديرکل آژانس بين المللي انرژي اتمي:

الف . مقدمه 

1. اين گزارش مديرکل به شوراي حکام و به موازات آن به شوراي امنيت سازمان ملل در خصوص اجراي تعهدات مرتبط هسته اي جمهوري اسلامي ايران ذيل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستي آزمائي و نظارت در ايران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شوراي امنيت مي باشد. اين (گزارش) همچنين اطلاعاتي در خصوص موضوعات مالي، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کميسيون مشترک ايجاد شده توسط برجام، ارائه مي دهد.

ب . سابقه

2. در تاريخ 14 ژوئيه 2015، چين، فرانسه، آلمان، فدراسيون روسيه، انگليس، ايالات متحده آمريکا، بهمراه نماينده عالي اتحاديه اروپا براي امور خارجي و سياست امنيتي (E3/EU+3) و ايران در مورد برجام توافق کردند. در تاريخ 20 ژوئيه 2015 شوراي امنيت قطعنامه 2231 (2015) را به تصويب رساند که در آن از جمله از مديرکل درخواست نمود که "راستي آزمائي و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته اي ايران براي کل دوره تعهدات يادشده در چارچوب برجام را برعهده گيرد" ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت 2015، شوراي حکام به مديرکل اجازه داد تا راستي آزمائي و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته اي ايران همانگونه که در برجام پيش بيني شده را انجام داده و بر همين اساس براي کل دوره تعهدات يادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شوراي امنيت سازمان ملل، منوط به در اختيار داشتن منابع مالي و منطبق با رويه هاي پادماني استاندارد آژانس، گزارش ارائه نمايد. شوراي حکام همچنين اجازه داد که آژانس با کميسيون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحيه يک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نمايد.

3. در دسامبر 2016 و ژانويه 2017 مديرکل نه (9) سند1 ، که از سوي همه اعضاي کميسيون مشترک تهيه و به تاييد رسيده و متضمن روشنگري هائي براي اجراي اقدامات مرتبط هسته اي ايران مندرج در برجام براي دوره زماني آن بود را با کشورهاي عضو در ميان گذاشت.

4. هزينه سالانه تخميني آژانس براي اجراي پروتکل الحاقي ايران و براي راستي آزمايي و نظارت تعهدات مرتبط هسته اي ايران به شرح مندرج در برجام مبلغ 2/9 ميليون يورو در سال مي باشد. براي سال 2018 منابع مالي فرابودجه اي براي مبلغ 1/5 ميليون يورو از 2/9 ميليون يورو لازم است تا تاريخ 19 فوريه 2018، مبلغ 8/5 ميليون يورو منابع مالي فرابودجه اي براي تامين هزينه فعاليتهاي مرتبط با برجام براي سال 2018 و بعد آن در دسترس است.  

ج . فعاليتهاي راستي آزمايي و نظارت بر برجام

5. از تاريخ 16 ژانويه 2016 (روز اجراي برجام) آژانس اجراي تعهدات مرتبط هسته اي ايران ذيل برجام4  را منطبق با رويه هاي پادماني استناندارد آژانس و به شيوه اي بيطرفانه و عيني راستي آزمايي و نظارت نموده است5 ،6 . آژانس از زمان انتشار گزارش فصلي قبلي مديرکل، بشرح ذيل گزارش مي دهد.

ج ـ 1ـ  فعاليت‌هاي مربوط به آب سنگين و بازفرآوري

6. ايران ساخت رآکتور تحقيقاتي آب سنگين اراک (رآکتور IR-40) موجود را طبق طراحي اوليه آن پيگيري نکرده است.8،9 ايران قرص‌هاي اورانيوم طبيعي، ميله‌هاي سوخت يا مجموعه‌هاي سوخت طراحي شده به صورت ويژه براي راکتور IR-40 طبق طراحي اوليه را توليد يا آزمايش نکرده و همه قرص‌هاي سوخت اورانيوم طبيعي و مجموعه هاي سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقي مانده است (بندهاي 3 و 10).10 

7. ايران به اطلاع رساني به آژانس در خصوص موجودي آب سنگين در ايران و توليد آب سنگين در کارخانه توليد آب سنگين(HWPP)11 ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر ميزان ذخاير آب سنگين ايران و مقدار آب سنگين توليد شده در HWPP نظارت نمايد (بند 15). در تاريخ 11 فوريه 2018، آژانس راستي آزمائي نمود که اين کارخانه در حال فعاليت است و اينکه ذخيره آب سنگين ايران 9/117 متريک تن مي باشد. در طول دوره گزارش دهي  ايران بيش از 130 متريک تن آب سنگين نداشته است (بند 14).

8. ايران فعاليت‌هاي مربوط به بازفرآوري را در رآکتور تحقيقاتي تهران (TRR) و تأسيسات توليد ايزوتوپ موليبدن، يد و زنون(MIX) و يا در هر تأسيسات اعلام شده ديگر به آژانس، انجام نداده است (بندهاي 18 و 21).12

ج ـ 2ـ  فعاليت‌هاي مربوط به غني سازي و سوخت

9. در کارخانه غني سازي سوخت (FEP) در نطنز بيش از 5060 سانتريفيوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار به شکل محاسبه شده در واحدهاي عملياتي در زمان توافق پيرامون برجام (بند 27) به صورت نصب شده باقي نمانده اند. ايران تعداد 20 سانتريفيوژ IR1 را از ميان سانتريفيوژهاي در حال نگهداري در انبار13 به منظور جايگزيني با سانتريفيوژهاي آسيب ديده يا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29.1). 

10. ايران به غني سازي UF6 در FEP ادامه داده است.14 ايران غني سازي بالاتر از 67/3 درصد از اورانيوم 235 را انجام نداده است (بند 28). 

11. در بازه زماني گزارش، کل موجودي ذخيره شده اورانيوم غني سازي شده ايران از ميزان 300 کيلوگرم UF6 غني شده تا ميزان 67/3 درصد اورانيوم 235 (يا معادل آن در اشکال مختلف شيميايي) فراتر نرفته است (بند 56). ميزان 300 کيلوگرم UF6 معادل با 8/202 کيلوگرم اورانيوم مي باشد.15

12. تا تاريخ 12 فوريه 2018، ميزان اورانيوم غني شده تا 3.67 درصد اورانيوم 235 ايران 5/109 کيلوگرم بوده است16، بر اساس برجام و مصوبات کميسيون مشترک.17

13. در کارخانه غني سازي سوخت فردو (FFEP) تعداد 1044 سانتريفيوژ IR-1 در يک بال (واحد 2) از تأسيسات مزبور قرار داده شده اند (بند 46). در تاريخ 18 فوريه 2018 آژانس راستي آزمايي نمود که تعداد 1020 سانتريفيوژ IR-1 در شش آبشار نصب هستند. در همان تاريخ آژانس راستي آزمايي نمود که پنج سانتريفيوژ IR-1 در قالب طراحي موقعيت هاي 16 سانتريفيوژ IR-1 نصب شده بودند18 و يک سانتريفيوژ IR-1 در يک موقعيت جداگانه نصب شده بود،19 به منظور انجام «تحقيق مقدماتي و فعاليتهاي تحقيق و توسعه در ارتباط با توليد ايزوتوپ هاي پايدار».20 21 ايران در بازه زماني گزارش هيچ گونه غني سازي اورانيوم يا فعاليت هاي تحقيق و توسعه مرتبط در اين کارخانه انجام نداده و هيچ گونه مواد هسته اي در کارخانه وجود نداشته است (بند 45).

14. همه سانتريفيوژهاي انبار شده به همراه متعلقات آنها در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقي مانده اند (بندهاي 29، 47، 48 و 70).22 آژانس دسترسي منظم به ساختمان هاي مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نيمه صنعتي غني سازي (PFEP) را ادامه داده و دسترسي روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسي معمول به FFEP، از جمله دسترسي روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)

15. ايران فعاليت هاي غني سازي اش را در راستاي برنامه بلند مدت  غني سازي و تحقيق و توسعه غني سازي خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاريخ 16 ژانويه 2016 انجام داده است (بند 52). 

16. در تاريخ 6 فوريه 2018 آژانس راستي آزمايي کرد که کليه ميله هاي سوخت پرتودهي شده در TRR در ايران از ميزان پرتودهي بالاتر از 1 رم بر ساعت (در يک متر در هوا) برخوردار هستند. 

17. ايران هيچکدام از تأسيسات اعلام شده را به منظور تبديل صفحات سوخت يا ضايعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسيسات جديد بدين منظور به آژانس اطلاعي نداده است (بند 58).

ج ـ 3ـ  تحقيق و توسعه، توليد و موجودي سانتريفيوژ

18. هيچ اورانيوم غني شده اي از طريق فعاليتهاي تحقيق و توسعه انباشت نگرديده، و غني سازي تحقيق و توسعه ايران انجام شده با يا بدون اورانيوم و با استفاده از سانتريفيوزها در چارچوب محدوديتهاي تعريف شده در برجام بوده است (بندهاي 42-32).

19. ايران اظهارنامه هاي مربوط به توليد و موجودي لوله هاي روتور سانتريفيوژ و بيلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستي آزمايي اقلام در موجودي را به آژانس داده است ( بند 1/80 ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتي و مراقبتي را انجام داده و راستي آزمايي نموده که تجهيزات اعلام شده براي توليد لوله هاي روتور و بيلوزها براي توليد سانتريفيوژ فقط براي فعاليتهاي مشخص شده در برجام استفاده شده اند( بند 2/80 ). ايران هيچگونه سانتريفيوژ IR-1 را براي جايگزيني با آنهايي که خراب شده و يا از کار افتاده اند توليد نکرده است.( بند 62)

20. همه لوله هاي روتور اعلام شده، بيلوزها و مجموعه هاي روتور شامل لوله روتورها و بيلوزهايي که از روز اجرا توليد شده اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند. (بند 70) ايران با استفاده از فيبر کربن لوله هاي روتور توليد کرده که توسط آژانس نمونه برداري و آزمايش شده و تمامي آنها تحت اقدامات نظارتي و مراقبتي آژانس بوده است.23 24 

د . اقدامات شفاف سازي

21. ايران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و مومهاي الکترونيکي آنلاين در زمينه غني سازي استفاده نمايد تا بدينوسيله وضعيت آنها در اماکن هسته اي به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوري خودکار ثبت سوابق اندازه گيري توسط ادوات اندازه گيري نصب شده آژانس تسهيل گردد (بند 67.1). ايران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور رواديد درازمدت براي بازرسان  منصوب آژانس اقدام نموده و براي آژانس در اماکن هسته اي، محل کار مناسب فراهم نموده و استفاده از محل کار در مکان هاي نزديک سايتهاي هسته اي در ايران را تسهيل کرده است (بند 67.2) 

22. ايران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طريق اقدامات مورد توافق با ايران، از جمله از طريق اقدامات مراقبتي و نظارتي - بر تمامي کنسانتره سنگ اورانيوم (UOC) توليد شده در ايران يا کسب شده از ديگر منابع و منتقل شده به تاسيسات تبديل اورانيوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت نمايد. همچنين، ايران تمامي اطلاعات ضروري براي قادر نمودن آژانس جهت راستي آزمايي توليد کنسانتره سنگ اورانيوم (UOC) و موجودي انبار UOC توليد شده در ايران يا کسب شده از هر منبع ديگري را ارايه نموده است (بند 69).

و. ديگر اطلاعات مرتبط

23. ايران اجراي موقت پروتکل الحاقي موافقتنامه پادمانها بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقي، تا زمان لازم الاجرا شدن آن را ادامه مي دهد. آژانس به ارزيابي اظهارنامه هاي ايران ذيل پروتکل الحاقي ادامه داده است و تحت پروتکل الحاقي دسترسي هاي تکميلي به همه سايتها و اماکن مورد نياز براي بازديد در ايران داشته است.

24. ايران طي نامه مورخ 6 ژانويه 2018 به آژانس اطلاع داد «پيرو کد اصلاحي 1/3 از ترتيبات فرعي موافقتنامه پادمانهاي جمهوري اسلامي ايران (INFCIRC/214) ... در خصوص ساخت پيشران هسته اي دريايي در آينده تصميم گرفته است». آژانس طي نامه مورخ 26 ژانويه 2018 از ايران خواستار روشن سازي و توضيحات بيشتر بر اساس پروتکل الحاقي در خصوص طرح هاي مربوط به توسعه چرخه سوخت هسته اي، شامل فعاليتهاي تحقيق و توسعه براي پيشران هسته اي دريايي گرديد. در همان نامه، آژانس توصيه نمود که چنانچه ايران تصميم به ساخت تاسيسات جديد مورد استفاده براي پيشران هسته اي دريايي گرفته است، مقتضي است بر اساس کد اصلاحي 1/3 از ترتيبات فرعي (بخش عمومي) از موافقتنامه پادمانها، اطلاعات طراحي اوليه مربوط به اين تاسيسات را به آژانس ارايه نمايد. ايران هنوز به نامه آژانس پاسخ نداده است. 

25. راستي آزمايي و نظارت آژانس بر ساير تعهدات مرتبط هسته اي ايران ذيل برجام، شامل تعهداتي که در بخش هاي D، E، S و T ضميمه يک برجام تصريح شده، ادامه دارد. 

26. طي مقطع زماني اين گزارش، آژانس در جلسات گروه کاري خريد کميسيون مشترک شرکت نکرده است. (برجام، ضميمه چهار - کميسيسون مشترک، بند 6.4.6).

ه. خلاصه: 

27. آژانس به راستي آزمائي عدم انحراف مواد هسته اي اعلام شده در تاسيسات هسته اي و مکان هاي خارج از تاسيسات که بطور معمول مورد استفاده قرار مي گيرند (LOFs) و از سوي ايران در چارچوب موافقت نامه پادمان ها اعلام شده، ادامه مي دهد. ارزيابي ها در خصوص نبود فعاليتها و مواد هسته اي اعلام نشده براي ايران کماکان ادامه دارد. 

28. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستي آزمائي اجراي تعهدات مرتبط هسته اي از سوي ايران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

29. مديرکل به گزارش دهي به طور مقتضي ادامه خواهد داد.

واکنش نماینده ایران به گزارش آمانو 

رضا نجفي در واکنش به انتشار گزارش جديد یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ايران گفت: گزارش جديد آژانس که دهمين گزارش از روز اجراي برجام و نهمين گزارش فصلي به شوراي حکام درباره راستي آزمايي اجراي برجام به شمار مي رود، بار ديگر تاييد مي کند که اقدامات و فعاليتهاي هسته اي ايران کاملا منطبق با برجام است.

وي ادامه همه فعاليت هاي هسته اي ايران اعم از ادامه غني سازي 67/ 3 درصدي با 30 آبشار و تعداد 5060 سانتريفيوژهاي نسل اول در سايت نظنز، تداوم استقرار 6 آبشار سانتريفيوژ IR-1 (به تعداد 1020 سانتريفيوژ) در يک سالن سايت فردو که کاملا آماده کار هستند و تعداد ديگري سانتريفيوز جداگانه مستقر شده در اين سايت به هدف استفاده در تحقيق و توسعه براي توليد راديو ايزتوپهاي پايدار، تدوام انجام فعاليتهاي تحقيق و توسعه با سانتريفيوژهاي پيشرفته و نسل جديد (مطابق بندهاي 32 تا 42 ضميمه يک برجام يعني ادامه کار با سانتريفيوژهاي IR-2m, IR-4, IR-5, IR-6, IR-6s, IR-7 and IR-8) و همچنين ادامه توليد قطعات سانتريفيوژهاي نسل جديد با فيبرکربن، استمرار توليد آب سنگين در کارخانه توليد آب سنگين اراک رسيدن ذخيره آب سنگين به 117/9 تُن)، ادامه انجام تمهيدات براي مدرن سازي راکتور آب سنگين تحقيقاتي خنداب (که البته با طرفهاي ديگر پيگيري مي شود)، فعاليت راکتور تحقيقاتي تهران و ساير بخشها بر اساس برنامه دراز مدت اعلام شده ايران را از مواردي برشمرد که در گزارش به آنها اشاره شده است.

نماينده دائم ايران در آژانس بين المللي انرژي اتمي افزود: در اين زمينه به نامه جديد سازمان انرژي اتمي ايران که بر اساس آن جمهوري اسلامي ايران تصميم گرفته شده در خصوص پيشران هسته اي کار کند، اشاره شده است. وی ادامه داد: متن گزارش همانند گزارشهاي گذشته است و تغييرات آن شامل درج تحولات فني از جمله بالا رفتن ميزان ذخيره آب سنگين، ميزان افزايش ذخيره اورانيوم غني شده 3 و 67 درصدي، جايگزيني برخي سانتريفيوژها و مواردي شبيه آن است.

نجفی گفت: همچنان انتظار ايران و همه کشورهاي عضو آژانس اين است که دبيرخانه آژانس به کار حرفه اي و بيطرفانه خود بر اساس استانداردهاي پادماني به راستي آزمايي اجراي برجام ادامه دهد و همانطور که تاکنون نظارت بر اجراي پروتکل الحاقي در ايران را همانند بقيه صد و بيست کشوري که آن را اجرا مي کنند دنبال مي کرده، به کار خود ادامه دهد.