کودکان کم بینا و نابینای اصفهانی با چشمانی بسته نقشی امید بخش بر تار و پود زندگی خویش میزنند تا اثبات کنند معلولیت محدودیت نیست.
نابینایان هم می توانند
ساختمانی استیجاری در خيابان فلاطوری اصفهان؛ محلی شده امید آفرین برای والدینی که روزی گمان می کردند کودکان نابینا و کم بینایشان محدود هستند و ناتوان، مرکزی که زیر نظر اداره کل بهزیستی استان بيش از همه به توانمندی و درمان نابينايان توجه مي کند.
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان اصفهان می گوید: مرکز توان بخشی و درمان کودکان کم بینا و نابینا نخستین مرکز تخصصی در کشور برای درمان این کودکان و توانمندسازی آنهاست.
سیداصغر فیاض با اشاره به اینکه کودکان از شش ماهگی قدرت تشخیص و تحریک بینایی دارند می افزاید: در این مرکز چشم کودکان کم بینا با توجه به نبود تحرک بینایی و عدم تاثیرپذیری چشم از مغزشان تحریک و درمان می شوند.
وی بهترین زمان بهبود برای این کودکان را از ابتدای تولد تا قبل سه سالگی عنوان می کند و می گوید: مراجعان از ابتدای تولد تا 6سالگی در این مرکز درمان می شوند.
فیاض تاکید می کند: اصفهان قرار است به مراکز بهزیستی در 14استان این روش توان بخشی را آموزش دهد.
مرکز توان بخشی و درمان کودکان کم بینا و نابینا از سال1387به عنوان واحد تخصصی برای کودکان نابینای و کم بینای زیر 6سال فعالیتش را در اصفهان آغاز کرده است.
مدیر مرکز توان بخشی، هدف از راه اندازی این مرکز را شناخت علت معلولیت و درمان کم بینایی و افزایش توانمندی نابینایان می داند و می گوید: این نوع درمان توان بخشی در حال حاضر فقط در آلمان و فرانسه انجام می شود.
فاطمه توکل با اشاره به اینکه در این مرکز تاثیر حرکت درمانی بر تحریک شبکیه چشم بررسی می شود می افزاید: اصلاح حرکت جسمی کودکان ارتباط مستقیم با بینایی آنها دارد چون محیط های جدید را کشف می کنند و چشم شروع به رشد کردن می کند.
وی اضافه می کند: 25کارشناس متخصص در حوزه های کاردرمانی، اصلاح حرکتی، تحریکات بینایی، نورسنجی، موسیقی درمانی و گفتار درمانی به کودکان کم بینا و نابینا خدمات ارائه می دهند.
خانم توکل می گوید: سالانه 12کودک کم بینا در این مرکز به مرحله درشت خوانی می رسند و دیگر به خط بریل برای خواندن نیاز ندارند در حالی که آموزش آنها در دوران تحصیل هم متوقف نمی شود و برای آزمون بهبود بینایی و تکامل درمان به این مرکز مراجعه می کنند.
سالانه 75کودک در مرکز توان بخشی و درمان کودکان کم بینا و نابینا رایگان آموزش می بینند که به گفته مدیر این مرکز هزینه آموزش هر کودک ماهانه هشت میلیون و 500هزار ریال است و ماهانه 450میلیون ریال برای مراجعه کنندگان هزینه می شود که حدود نیمی از آن را بهزیستی تامین می کند.
مهمترین مشکل این مرکز را خانم توکل استیجاری بودن آن بیان می کند و می گوید: اجاره این ساختمان سه طبقه هزینه سنگینی را بر این مرکز تحمیل می کند.
صدرای چهارساله که حافظ نیمی از قرآن کریم به دو زبان انگلیسی و فرانسوی است کودک کم بینایی است که شش ماه از نخستین مراجعه اش به این مرکز می گذرد در حالی که روزی همه چیز در مقابلش یک صفحه شیشه ای بیش نبود حالا با حرکات اصلاحی با دنیای رنگ ها آشنا شده است.
صدرا آرزویش این است که روزی دنیا را کامل ببیند و نقاشی رنگی از دنیا برای مادرش بکشد.
محمد مسیح 4ساله هم که نابینای مادرزادی است 6ماهی است در این مرکز حرکات اصلاحی را یاد گرفته، جهت ها راتشخیص می دهد و با موسیقی آشنا شده است.
ایمان آگاهی مربی موسیقی او می گوید: مسیح با توجه به آموزش کوتاه مدتش توانایی زیادی در تشخیص آواها و زیر و بمی صداها دارد،نت ها را می شناسد و با آموزش مداوم می تواند در آینده یک موسیقی دان شود.
خانم ابراهیمی مادر محمدمسیح هم عنوان می کند: از طریق بهزیستی با این مرکز آشنا شده و حالا مسیح با آموزش های ارائه شده در این مرکز همه جهت ها را می شناسد و خودش به تنهایی از عهده کارهایش بر می آید.
سارای 5ساله هم که کم بیناست هشت ماه پیش هنگام مراجعه اش به این مرکز بسیار گوشه گیر و منزوی بوده اما حالا مهارت های ارتباطی را فرا گرفته و با جراحی پیوند قرنیه و تحریکات نوری از نابینایی شدید به نابینایی کم رسیده است.
سارا به طرح های هنری علاقه مند است و مربی اش معتقد است او روزی هنرمندی موفق در صنایع دستی می شود.
زهرا مطمئن کارشناس گفتار درمانی مرکز، بیشترین مشکلات کودکان کم بینا و نابینا را تکرار کلمات و ترس از گفت وگو می داند و می گوید: در این مرکز طرح های درمانی برای ترسیم اشیا و موضوعات برای کودکان کم بینا و نابینا اجرا می شود تا بتوانند درک انتزاعی از محیط داشته باشند.
کارشناس ارشد حرکت درمانی هم که چهار سالی است در این مرکز مشغول به کار است می گوید: تمرینات اصلاحی، تقویت وکشش عضلات، انجام تمرینات طبق مراحل رشد حرکتی و آشنایی با مهارت های ورزشی طبق استعدادها در این مرکز به کودکان ارائه می شود.
مریم ابراهیمی می افزاید: در اتاق بازی تنش ها، استرس و اضطراب مددجویان شناخته شده و برای درمان آنها خدمات ارائه می شود.
اختلال بینایی شامل کوری کامل، دید بسیار کم یا حتی کوررنگی است؛ این اختلال ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد.
کمبینایی زمانی اتفاق می افتد که کودک نتواند همه چیزهای اطرافش را به درستی ببیند. دید کم، نابینایی کامل، دید تار داشته باشد یا دید جانبی را از دست داده باشد و ممکن است قادر به دیدن برخی رنگ ها نباشد که به آن کوررنگی میگویند و اگر کودکی تا 6متری خود را نببیند یا میدان دید او کمتر از 20درجه باشد نابینا محسوب میشود.
مدیرکل دفتر توانمندسازی معلولین سازمان بهزیستی کشور 80درصد اختلالات بینایی را قابل پیشگیری می داند و می گوید: ارائه خدمات مشاور ژنتیک قبل و بعد از ازدواج و مراجعه مستمر سالمندان و کودکان به مراکز درمانی در جلوگیری از اختلالات بینایی کمک بسیاری می کند.
افروز صفاری فرد با اشاره به اینکه حدود 280میلیون نفر درجهان اختلال بینایی دارند، می افزاید: در سازمان بهزیستی از یک میلیون و 400هزار نفر معلول زیر پوشش، حدود 140هزار نفر اختلالات بینایی دارند.
به گفته فیاض معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی اصفهان،در این استان 7500فرد نابینا و کم بینا زندگی می کنند که 51درصدشان مرد هستند.
مسوول دفتر پیشگیری از معلولیت های اداره کل بهزیستی استان اصفهان می گوید: امسال نزدیک به 14هزار کودک در استان سه تا 6سال مورد معاینه چشم پزشکی قرار گرفتند که 5هزار و 488نفر آنها مشکوک به اختلالات بینایی بودند که در معاینات تخصصی تر دو هزار و 21نفر با بیماری های چشمی شناسایی شدند.
دکتر علی اصغر کلانتری می افزاید: از این تعداد هزارو 723نفر مبتلا به اختلال تنبلی چشم بودند، 286نفر عیوب انکساری و 12نفر انحراف چشم داشتند.
به گفته وی اداره کل بهزیستی استان اصفهان تمام هزینه درمان های تخصصی کامل کودکان دارای اختلالات بینایی از خانواده های بی بضاعت را تقبل می کند.
درمان اختلال تنبلی چشم اگر سریع و به موقع انجام نشود اثربخشی لازم را ندارد و سن طلایی برای درمان آن بین 3تا6 سال است. بنابراین، خانواده ها باید کودکان خود را در این سنین تحت معاینه قرار دهند تا در صورت لزوم با مداخلات پزشکی و توانبخشی درمان شده و در سنین بالاتر دچار مشکلات نابینایی و یا کم بینایی نشوند.
وجود مراکزی چون مرکز توان بخشی و درمان کودکان کم بینا و نابینا در اصفهان که قرار است در سایر استان ها هم راه اندازی شود کمک بزرگی به این کودکان می کند تا با ارائه خدمات توانبخشی و درمانی توانمند شوند و با شناسایی استعدادها و توانایی هایی که دارند آینده ای روشن برای خود رقم بزنند البته راه اندازی و توسعه فعالیت های این مراکز وابسته به کمک خیران است.
نگارنده: مرضیه قاسمی