هم جواری ولایت ننگرهار افغانستان با پاکستان باعث شده تا به دلیل تردد آسان در مرز مشترک که کنترل چندانی بر آن نیست به شدت مورد توجه گروه تروریستی داعش قرار بگیرد.
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما ؛ براساس گزارشهای خبری منتشر شده ارتش افغانستان در روزهای اخیر حملات خود را ضد گروه تروریستی داعش در شهرستان خوگیانی ولایت ننگرها شدت بخشیده است .به گفته مقامات دولت افغانستان تا پاک سازی کامل این ولایت از عناصر داعش این عملیات ادامه خواهد داشت .
ولایت ننگرهار در شرق افغانستان واقع شده است . مرکز این ولایت جلال آباد است . بیشتر جمعیت ولایت ننگرهار پشتون هستند که به دو بخش غلجایی و دورانی تقسیم می شوند .
مهمترین موقعیت راهبردی این ولایت به خاطر واقع شدن در امتداد راه ترانزیتی کابل -پیشاور مرکز ایالت خیبرپختونخواه پاکستان است .به عبارت بهتر جلال آباد به عنوان مرکز ولایت ننگرهار کاملا اقتصادی و تجاری است و با سایر مناطق ولایت و حومه آن که مناطقی صعب العبور و کوهستانی هستند متفاوت است .
ولایت ننگرهار به چند دلیل مورد توجه گروههای افراط گرا و تروریستی از جمله داعش قرار دارد:
1-همجمواری ولایت ننگرهار افغانستان با پاکستان باعث شده است به دلیل تردد آسان در مرز مشترک که کنترل چندانی نیز بر آن نیست به شدت مورد توجه گروه تروریستی داعش قرار بگیرد. از آنجا که برخی از محافل در پاکستان داعش را مولود سازمانهای اطلاعاتی آن کشور می دانند براین اعتقادند که انتخاب ولایت ننگرهار از سوی گروه تروریستی داعش به عنوان پایگاه خود به دلیل ارتباط سهل و اسان ان با پاکستان است تا این کشوربه راحتی بتواند داعش را حمایت کند.علاوه براین چنانچه گروه تروریستی داعش بخواهد خلافت خراسان خود را در افغانستان و در ولایت ننگرهار اعلام کرد همسایگی با پاکستان می تواند مانع از انزوای آن در خاک افغانستان شود .
2-مناطق حومه ولایت ننگرهار مناطقی صعب العبور هستند که برای پنهان شدن مناسب است .علاوه براین کوههای ترابورا در حومه ولایت ننگرهار یکی از امن ترین پناهگاهها در افغانستان تلقی میشود و در سالهای اخیر این منطقه به عنوان تجمع عناصر افراط گرا و تروریستی بوده است .
3-شهرستان خوگیانی ولایت ننگرهار گفته می شود از نظر فرهنگی و مذهبی با اعتقادات کشورهای حاشیه خلیج فارس سازگاری دارد و به همین دلیل داعش تصور می کند می تواند در این شهرستان برای خود پایگاهی ایجاد کند.به همین دلیل عمده عملیات ارتش افغانستان در شهرستان خوگیانی صورت می گیرد .
اجماع نظر قطعی وجود ندارد !
اما در مورد اینکه گروه تروریستی داعش در افغانستان حضور دارد یا نه ؟ چند نکته قابل توجه است:
اول آنکه هنوز در افغانستان در مورد اینکه گروه تروریستی داعش حضور دارد یا نه؟ اجماع نظر قطعی وجود ندارد و برخی از محافل ،کسانی را که پرچم این گروه تروریستی را در افغانستان به دست می گیرند همان افراد گروه طالبان می دانند که از این گروه جدا شده اند.
دوم آنکه گروهی دیگر در افغانستان عناصر مرتبط با گروه تروریستی داعش را اعضای این گروه می دانند که پس از شکست کامل در عراق و سوریه به افغانستان منتقل شده و در ولایت ننگرهار و برخی مناطق این کشور مستقر شده اند.اما این افراد اعراب نیستند بلکه از اتباع افغانستان ،هند ،پاکستان و آسیای مرکزی هستند که اکنون با حمایتهای آمریکا در حال سازماندهی مجد در ولایت ننگرهار افغانستان هستند .
سوم برخی محافل منطقه ای و بین المللی از جمله روسیه حمایتهای آمریکا و ناتو از افراد مرتبط با داعش در افغانستان را عامل شکل گیری این گروه تروریستی در این کشور می دانند. اخیرا مقامات کرملین از ناتو خواستند در مورد پروازهای شبانه هواپیما ها و بالگردهای این سازمان و آمریکا در مناطق مختلف افغانستان بویژه ولایت ننگرهار توضیح دهند.این محافل براین اعتقادند که این پرواز ها کار نقل و انتقال عناصر گروههای تروریستی و تجهیز و تقویت نظامی آنها را برعهده دارد.
در این حال غلام جیلانی رئیس مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان ،آمریکا را متهم کرد که به شکل آشکار از گروه تروریستی داعش حمایت می کند و شعار مقابله با تروریسم آمریکا را پوشالی دانست . علاوه براین ،محمد محقق معاون عبدا... عبدا... رئیس شورای اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان نیز کشورهای غربی را به حمایت از تروریسم در این کشور متهم کرد . عبدالرحمن رحمانی نماینده ولایت بلخ افغانستان هم سفارت برخی کشورها در کابل را عامل حمایت از گروههای تروریستی بخصوص داعش دانست .
چهارم آنکه محافل دیگر در افغانستان گروه تروریستی داعش را ساخته پاکستان برای پس از طالبان در افغانستان می دانند و براین اعتقادند چنانچه پاکستان ناگزیر باشد گروه طالبان را پای میز مذاکره در افغانستان بنشاند و این گروه با پیوستن به روند صلح افغانستان سلاح خود را کنار بگذارد گروه تروریستی داعش به عنوان ابزار جایگزین طالبان و ابزار دست پاکستان در افغانستان عمل نماید .
پنجم به شایعاتی برمی گردد که اخیرا از سوی برخی نمایندگان پارلمان افغانستان و رهبران جناحهای سیاسی در این کشورمطرح شد مبنی براین که برخی جریانات دولتی دراین کشور از داعش حمایت می کنند . هر چند محمد اشرف غنی رئیس جمهوری و عبدا... عبدا... رئیس شورای اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان این اتهامات را رد می کنند اما به هر حال این ظن قوی در این کشور وجود دارد که برخی محافل دولتی گروه تروریستی داعش را برای مقابله با طالبان ایجاد کرده اند.
چرا بحث داعش داغ شد ؟
اکنون این سوال مهم مطرح است که بحث داعش با چه هدف و عنوانی در افغانستان مطرح می شود ؟
1-بسیاری از محافل گروه تروریستی داعش را که در سوریه و عراق از بین رفتند همچنان ابزار دست آمریکا برای گسترش تروریسم و افراط گرایی در آسیای مرکزی و تا مرزهای چین می دانند.بنابراین آمریکا به هر شکل ممکن می کوشد تا داعش را مجددا در افغانستان سازمان دهی نماید .
2-بسیاری از محافل براین اعتقادند که آمریکا از ولایت ننگرها افغانستان به عنوان پایگاه آموزشی گروه تروریستی داعش استفاده می کنند .پایگاههای آمریکا مستقر در افغانستان به گونه ای کار نقل و انتقالات و تسلیح افراد مرتبط با داعش را در افغانستان برعهده دارند.
3-در ایجاد و تقویت گروه تروریستی داعش نباید نقش عربستان را نادیده گرفت .این کشور با سرمایه گذاری بر جریانهای افراط و تروریستی و آمریکا با آموزش و تسلیح آنها در واقع همچنان در خط تقویت جریانهای تروریستی و افراط گرا در منطقه بخصوص افغانستان حرکت می کنند.بنا به اعلام علمای ولایت جوزجان در شمال افغانستان جریاناتی در بالغ بر 45 مدرسه دینی اقدام به تدریس دروس وهابیت می کنند.
در اين خصوص " مولوی یار محمد ؛ از اعضای شورای علمای جوزجان “ اخيرا اعلام کرد :
"اعضای این مدارس به طور برنامه ریزی شده جوانان و نوجوانانی را که اگاهی دینی کمی دارند به وهابیت دعوت می کنند و این گونه جریانات در مدارس دولتی و دانشگاهها نیز دیده می شوند "
از س.ي ديگر "داوود مرادیان " رئیس مرکز استراتژیک وزارت امور خارجه افغانستان هم اعلام کرد:
" این گونه مدارس در راستای گسترش شبکه های وهابیت و سلفی گری در افغانستان عمل می کنند که ایدئولوژی رسمی عربستان است"
4-گروه تروریستی داعش همچنان به ایفای نقش خود برای ایجاد نفاق و چند دستگی در میان مسلمانان با شیعه کشی و کشتار اهل سنت ادامه خواهد داد.آمریکا از اتحاد مسلمانان همواره نگران است ومهمترین پیامد آن را تاثیر بر موجودیت وحیات رژیم صهیونیستی می داند به همین دلیل آمریکا با استفاده از اهرم های مختلف همواره کوشیده است میان مسلمانان نفاق و درگیری ایجاد نماید . در حال حاضر گروه تروریستی داعش با کشتار مسلمانان در مناطق مختلف جهان از جمله در افغانستان و پاکستان به بهترین نحو در حال اجرای این ماموریت آمریکا است .
5-در حال حاضر داعش به عنوان یک گروه جنایت کار تنها گروهی است که می تواند در میان مسلمانان وکشورهای اسلامی رعب و وحشت ایجاد کند.برافراشتن پرچم داعش در هر نقطه ای به منزله کشتار وجنایات هولناکی است که آمریکا و ایادیش از آن سود می برند.از اینرو تقویت تروریستها در مناطق مرزی افغانستان به گونه ای دامن زدن به هراس در منطقه نیز است .
محيط داخلي
در بخش داخلی افغانستان نیز به گونه ای جبهه بندی هایی در حال شکل گیری است . با توجه به نزدیک شدن زمان انتخابات ریاست جمهوری دسته بندی های سیاسی و امنیتی در افغانستان نیز جهت گیری های خود را مشخص می کند که در این خصوص چند مساله قابل توجه است:
الف-محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان می کوشد با حذف جناح وابسته به عبدا... عبدا... از صحنه سیاسی این کشور به گونه ای موقعیت جناح پشتونها را تقویت کند .حذف ژنرال دوستم به عنوان معاون اول رئیس جمهوری و تحت فشار قرار دادن آن برای خروج از کشور باعث شد تا مناطق شمالی افغانستان تا فاریاب و جوزجان به شدت آسیب پذیر شوند و طالبان و گروههای نزديک به داعش جرات حضور در مناطق شمالی را داشته باشند.
علاوه براین ،حذف عطامحمد نور از ولایت بلخ و تضعیف محقق و خلیلی باعث شده تا خلا قدرت در مناطق مختلف افغانستان ایجاد شود که گروههای تروریستی و افراط گرا درصدد پر کردن این خلا ها هستند.
ب-برخوردهای حذفی در حاکمیت افغانستان موجب تضعیف دولت وحت ملی شده و بر توانایی ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان نیز تاثیر گذاشته است .در حالی که افغانستان برای مقابله با تروریسم و افراط گرایی بیش از هر زمان دیگر نیازمند وحدت است جریانهایی در ساختار حاکمیتی افغانستان می کوشند با ضربه زدن به وحدت ملی، افغانستان را مجددا وارد دوره ای از درگیری های داخلی کنند.
ج-حزب اسلامی حکمتیار که براساس توافقنامه صلح با دولت افغانستان برنامه های بلند پروازانه ای را برای آینده سیاسی این کشور پی گیری می کند مسئول برخی جناح بندی ها و رویکردهای امنیتی در افغانستان شناخته می شود .
قومی تلقی کردن جنگهای داخلی این کشور که با اعتراض گسترده داخلی در افغانستان روبرو شد به همراه تکیه آن به محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان باعث شده است تا نگرانیها از اینده تحولات افغانستان شدت بگیرد.در چنن فضایی گروه های تروریستی و افراط گرا از فضای مناسبی برای قدرت نمایی و تلاش برای کسب جغرافیا برخوردارند .
د-در ایجاد و تقویت گروه های تروریستی و افراط گرا در افغانستان بخصوص در ولایت ننگرهار نباید نقش رژیم آل سعود را نادیده گرفت .این کشور از ده ها سال پیش با ایجاد مدارس مذهبی در پاکستان که بیش از 20 هزار مدرسه است کارتربیت عناصر افراط گرا و فرقه گرا را رسما آغاز کرد. وهابیت عامل و ایدئولوگ این گروهها تلقی می شود و آل سعود نیز پشتوانه مالی آنها را برعهده دارد.
در اين باره "نوام چامسکی" نظریه پرداز برجسته آمریکایی مي گويد :
"عربستان عامل کمکهای مالی به گروههای تروریستی است و ایدئولوژی وهابیت نیز از دلایل کانون افراط گرا بودن آن دولت است .مساجد ،روحانیون ،مدارس و حوزه های دینی دیدگاههای افراطی وهابیون را در تمام مناطق تحت نفوذ عربستان گسترش می دهند."
در همین راستا عربستان درحال ساخت دانشگاه اسلامی در ولایت ننگرهار با هزینه ای بالغ بر 500 میلیون دلار است . به دلیل فشار های آمریکا بر پاکستان برای کنترل مدارس مذهبی ،وهابیون و رژیم آل سعود در حال توسعه مدارس و موسسات مذهبی خود در افغانستان نیز هستند و به دلیل همجواری ولایت ننگرهار با پاکستان ساخت بزرگترین دانشگاه اسلامی عربستان در این ولایت قابل توجه و تامل است .به همین دلیل بسیاری از علما و محافل سیاسی در افغانستان در مورد پیامدهای احداث این دانشگاه در ننگرهار هشدار داده اند.اکنون برای محافل غربی نیز کاملا آشکار شده است که عامل و حامی و ایدئولوگ گروههای تروریستی بخصوص داعش عربستان و وهابیون هستند
در اين خصوص پروفسور" سوزانه شرودر" رئیس مرکز تحقیقات اسلامی فرانکفورت آلمان نيز با اشاره به آثار مخرب سياست سعودي ها ، مي گويد :
"عربستان به صدور ایدئولوژی وهابیت مشغول است و در بخش های کلی ،این همان ایدئولوژی گروه تروریستی داعش است "
اما آمریکا به دلیل همکاری با رژیم آل سعود نه تنها آن را نادیده می گیرد بلکه به شکل حساب شده در صدد مدیریت آن است تا همچنان گروههای افراط گرای مذهبی به عنوان بازوی عملیاتی آنها در مناطق مختلف عمل نماید .
جمع بندي
در واقع، عربستان و حامیان تروریستها درصددند با تثبیت موقعیت تروریستها در ولایت ننگرهار افغانستان این کشور را به پایگاه تروریستها در منطقه تبدیل کنند و در همان حال با دامن زدن به جنگهای فرقه گرایانه ، به گونه ای افغانستان را وارد جنگهای مذهبی کنند که در این کشور سابقه ندارد.
به همین دلیل بسیاری از محافل در افغانستان براین اعتقادند افراط گرایی در جامعه این کشور جایی ندارد و تمام گروههای مذهبی و قومی آنرا رد می کنند.
از اینرو تلاشهای آمریکا و عربستان برای تحمیل تروریسم به افغانستان و تبدیل این کشور به پایگاهی برای تروریستها ناکام خواهد ماند.زندگی مسالمت آمیز میان اهل سنت و شیعه و سایر اقوام و مذاهب در طول تاریخ افغانستان این نظر را تایید می کند که مردم این کشور به شدت با تسلط بیگانگان بر کشورشان مخالفند و با آن مقابله می کنند.
======================================
نويسنده : مجيد وقاري - کارشناس سياست در آسيا .
.