بحران شبه جزيره کره وارد بعد جديدي شده که يکي از نشانه هاي آن افزايش نگراني هاي امنيتي چين است .
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما ؛ همزمان با سفر "مون جائه اين " رئيس جمهوري کره جنوبي به چين ،"وانگ يي " وزير امور خارجه اين کشور ضمن ابراز نگراني از وضعيت امنيتي شبه جزيره کره از آمريکا خواست پيشنهاد پکن مبني بر دو تعليق را بپذيرد.وي که در همايش اوضاع بين المللي و سياست خارجي چين در سال 2017 در پکن سخن مي گفت خويشتنداري و رويکرد سياسي آمريکا را تنها راه حل بحران شبه جزيره کره دانست و تاکيد کرد شبه جزيره کره با وخاومت اوضاع روبرو است .
براساس پيشنهاد دو تعليق چين ،آمريکا و کره شمالي همزمان برنامه هاي نظامي و امنيتي خود را متوقف کنند .براين اساس آمريکا رزمايشهاي مشترک خود را با کره جنوبي وژاپن دو متحد منطقه ايش و همزمان کره شمالي نيز برنامه هاي آزمايش هاي موشکي وهسته ايش را در همين مرحله متوقف نمايند . هر چند کره شمالي به اين پيشنهاد چين واکنش نشان نداده است اما با توجه به اينکه چين متحد منطقه اي پيونگ يانگ محسوب مي شود ظن قوي اين است که پکن با کره شمالي در اين خصوص هماهنگ کرده باشد.
اما آمريکا نه تنها پيشنهاد چين را براي دو تعليق نپذيرفته بلکه دور تازه اي از رزمايش هاي خود را با کره جنوبي و ژاپن آغاز کرده است .
اين بدان معنا است که واشنگتن به هيچ عنوان تمايلي براي حل بحران شبه جزيره کره ندارد و مي کوشد وضعيت اين منطقه را در ابهام و برزخ نگه دارد تا اهداف خود را محقق کند که عبارتند از:
1-تقويت موقعيت و قدرت نظاميش در شبه جزيره کره و آبهاي پيراموني چين به بهانه مقابله با برنامه هاي هسته اي و موشکي کره شمالي
2-دامن زدن به کره شمالي هراسي و چين هراسي براي توجيه ادامه حضور نظاميش در منطقه
3-ايجاد فضا و موقعيت مناسب براي ژاپن جهت داشتن ارتش قدرتمند و مشارکت در برنامه هاي نظامي آمريکا در منطقه وسطح بين المللي
4-تشديد محاصره چين و محدود کردن آن در مرزهايش با حضور نظامي در درياي چين جنوبي و چين شرقي
ابعاد نگراني پکن
در اين حال اظهارنگراني وزير امور خارجه چين در مورد بحراني شدن اوضاع امنيتي شبه جزيره کره از چند جهت قابل توجه است :
الف - اول آنکه واقعا چين نگران اوضاع امنيتي شبه جزيره کره متاثر از برگزاري رزمايشهاي پي در پي آمريکا با کره جنوبي و ژاپن است .
سابقه حضور نظامي آمريکا در منطقه توام با جنايات و کشتار مردم منطقه بخصوص ژاپن با پرتاب بمبهاي اتمي به هيروشيما و ناکازاکي است که همچنان آثار آنها به عنوان سندي روشن از جنايات آمريکا مطرح است .بنابراين تکرار جنايات اين کشور در کره شمالي و يا هر کشور ديگري غير محتمل نيست .
"کريستين اپي" استاد تاريخ آمريکا در دانشگاه ماساچوست مي گويد :
"آيا بالاخره روزي سر خواهد رسيد که يکي از روساي جمهور آمريکا به خاطر اين فجايع رسما از مردم ژاپن عذرخواهي کند؟آيا آمريکا بالاخره روزي از پرتاب بمب هاي اتمي موسوم به "پسرکوچک" و "مرد چاق" بر سر مردم ژاپن احساس ندامت خواهد کرد ؟آيا خواهد فهميد که اين بمب ها در کمتر از يک لحظه هزاران قرباني را به بخار تبديل کرد . ده ها هزار نفر ديگر را سوزاند و زمين لرزه ها و طوفان هاي آتشيني ايجاد کرد که قدرت غير قابل تصور داشت و تا مايل ها آن سوتر محدوده پرتاب خود را ويران کرد"
ب - دوم آنکه چين به نظر مي رسد نگران واکنش غير قابل پيش بيني کره شمالي به اين رزمايشها در صورت بروز هر گونه اتفاقي است که ممکن است کنترل نشده در منطقه روي دهد.
ج - سومين دليل ابراز نگراني چين از وخامت اوضاع امنيتي شبه جزيره کره به نوعي اعتراض به حضور نظامي آمريکا در منطقه و دامن زدن به بحران در درياي چين جنوبي است .به گونه اي که گفته مي شود چين اعلام کرده است اگر آمريکا در مورد درياي چين جنوبي سياستهايش را تعديل نمايد منطقه شاهد توسعه بيش از پيش روابط ميان پکن و واشنگتن خواهد شد
د- چهارمين دليل نگراني چين از وخامت اوضاع امنيتي شبه جزيره کره استقرار بيش از پيش ادوات نظامي پيشرفته آمريکا در کشورهاي پيراموني چين از جمله در کره جنوبي است.استقرار سامانه موشکي تاد آمريکا در کره جنوبي تاثير منفي بر روابط پکن و سئول گذاشته است .به گونه اي که تحريمهايي را چين برضد کره جنوبي اعمال کرده است .در آستانه سفر رئيس جمهوري کره جنوبي به پکن احزاب در اين کشور از "مون جائه اين" خواستند که به هيچ عنوان در برابر فشارهاي چين در مورد موشکهاي تاد کوتاه نيايد .اين بدان معنا است که امريکا به طور حساب شده نه تنها امنيت منطقه شبه جزيره کره را به مخاطره انداخته بلکه موجب تنش و فضاي سرد در روابط پکن و سئول شده است .
و- پنجمين نگراني چين از اوضاع امنيتي منطقه شبه جزيره کره ،فاصله گرفتن احتمالي کره شمالي از چين و رويکرد آن به سمت روسيه است .زيرا نگرن آن است که دولت پيونگ يانگ به اين نتيجه برسد که دولت پکن ممکن است در ازا امنيت درياي چين جنوبي بر سر برنامه هاي هسته اي و موشکي کره شمالي معامله کند.درخواست دولت کره شمالي از سازمان ملل براي اعزام نماينده اي به پيونگ يانگ که بعد از شش سال صورت گرفت نوعي بيانگر نگراني پيونگ يانگ از تحولات منطقه اي است و مي کوشد به عنوان يک واحد سياسي مستقل در همان حال که اوضاع امنيتي منطقه را از طريق سازمان ملل پي گيري مي کند به گونه اي با روسيه نيز روابط خود را گسترش دهد. کره شمالي براين باور است اگر چه تهديدات آمريکا موجب نزديکي روسيه با چين شده است اما مجددا به مخالفت با هم برخواهند خاست و رويکرد پيونگ يانگ به سمت مسکو مي تواند چين را در مورد تحولات منطقه اي بيش از پيش حساس کند.
ل- ششمين نگراني چين از اوضاع منطقه شبه جزيره کره خارج شدن مديريت بحران از دست پکن است .چين تاکنون موفق شده است ضمن مديريت رفتار دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا در قبال شرق آسيا و همچنين شبه جزيره کره ،مانع از تشديد بحران و يا بروز جنگ احتمالي شود .اما آمريکا با دامن زدن به بحران شرايط منطقه را به سمتي سوق مي دهد که چين ميان پي گيري منافع ملي خود از جمله در درياي چين جنوبي و مساله کره شمالي به عنوان ابزار پکن در برابر آمريکا يکي را انتخاب کند و يا اينکه در دو و يا چندين جبهه رودرروي واشنگتن قرار بگيرد .وضعيتي که کاملا تامين کننده منافع آمريکا در شرق آسيا و شبه جزيره کره است .
در پي اعتراضهاي چين به رفتار تحريک آميز نظامي آمريکا در منطقه شبه جزيره کره و درياي چين جنوبي ، وزير امور خارجه آمريکا در حرکتي عوامفريبانه اعلام کرد که واشنگتن آماده گفتگوي بدون قيد و شرط با پيونگ يانگ است .
بلافاصله پس از آن کره جنوبي نيز اعلام کرد که آماده گفتگوي بدون قيد و شرط با کره شمالي برسر مسايل موشکي و هسته ايش است .هر چند برخي محافل در آمريکا اعلام کردند که هنوز شرايط و فضا براي گفتگو با کره شمالي آماده نيست اما کاملا مشخص بود که واشنگتن در ژستي صلح طلبانه درصدد است وانمود کند که آماده گفتگو با کره شمالي است و اين کشور است که با آن مخالفت مي کند .تکرار اين موضع آمريکا از سوي کره جنوبي در آستانه سفر رئيس جمهوري اين کشور به چين نيز قابل تامل و توجه است .ترديدي نيست سياستي که آمريکا در قبال کره شمالي در پيش گرفته است به هيچ عنوان برمبناي گفتگو با پيونگ يانگ تعريف نشده است و اين در حالي است که کره شمالي موضوع هسته اي شبه جزيره کره را موضوعي دو جانبه با آمريکا مي داند .چين نيز با تاييد اين موضع پيونگ يانگ بارها از آمريکا خواسته است براي پايان دادن به بحران ،مذاکره را در دستور کار خود قرار دهد.در اين حال سياست آمريکا در قبال کره شمالي بيش از آنکه متوجه اين کشور باشد متوجه چين است و اين کشور نيز به خوبي آنرا مي داند و به همين دليل درصدد است خود را در حاشيه بحران هسته اي و موشکي شبه جزيره کره قرار دهد.
پيونگ يانگ و مواضع واشنگتن
در حال حاضر مي توان سياست آمريکا در قبال کره شمالي را در موارد زيرمورد توجه قرار داد :
1-محاصره دريايي و نظامي کره شمالي با استقرار ادوات نظامي و ناوهاي جنگي
2-تشديد تحريم هاي کره شمالي و وادار کردن چين به اجراي آن
3-تحريک کره شمالي براي ادامه آزمايشها موشکي و احيانا هسته اي تا عرصه را بيش از پيش براي پيونگ يانگ تنگ کند
4-تحريک کشورهاي همسايه کره شمالي همچون کره جنوبي و ژاپن ضد پيونگ يانگ و تقويت توان نظامي آنها با کره شمالي هراسي
5-ايجاد ويارگيري منطقه اي و بين المللي با استراليا و هند و با حضور کره جنوبي و ژاپن
6-تشديد جنگ رواني در منطقه و دامن زدن به التهابات امنيتي تا چين را بيش از پيش درگير بحران کره شمالي نمايد
7-تلاش براي همراه کردن سازمان پيمان اتلانتيک شمالي ناتو و اتحاديه اروپا در بحران کره شمالي با واشنگتن
8-رودر رو قرار دادن کشورهاي منطقه با چين با استقرار سامانه موشکي "تاد "به بهانه مقابله با حمله احتمالي موشکي کره شمالي
چين نيزبا توجه به آگاهي از اين سياستها و برنامه هاي آمريکا مي کوشد در وهله اول رفتار کره شمالي را مديريت نمايد و در وهله دوم رفتار آمريکا را در قالب قوانين بين المللي مديريت کند .
در مجموع عوامل کنترلي سياست تهاجمي آمريکا از سوي چين عبارتند از :
1-افکار عمومي در کشورهاي کره جنوبي و ژاپن و همراهي کامل افکار عمومي در چين و کره شمالي با سياستهاي و برنامه هاي ضد آمريکايي پکن و پيونگ يانگ .اگر چه آمريکا با دامن زدن به چين و کره شمالي هراسي ادامه سياستهاي تهاجمي و نظامي خود را در منطقه توجيه مي کند اما افکار عمومي در ژاپن و کره جنوبي به شدت با سياستهاي جنگ افروزانه آمريکا مخالفند .
2-فقدان عمق استرتژيک ژاپن و کره جنوبي در برابر ضربه اول احتمالي کره شمالي . شهرها و پايتختهاي ژاپن و کره جنوبي در تيرس موشکهاي معمولي کره شمالي قرار دارند و در صورت جنگ افروزي آمريکا پيونگ يانگ قادر است مراکز حساس و مهم از جمله پايگاههاي آمريکا را در کره جنوبي و ژاپن هدف قرار دهد.سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه اخيرا ضمن هشدار در مورد پيامدهاي سياستهاي جنگ افروزانه آمريکا اعلام کرد در صورت هر گونه جنگ احتمالي ژاپن و کره جنوبي نابود خواهند شد .
3-در صورت حمله احتمالي آمريکا به کره شمالي احتمال ورود چين به درگيري در حمايت از کره شمالي دور از ذهن نيست و با توجه به سطح غير قابل مقايسه توان نظامي چين با ژاپن و کره جنوبي ،احتمال کارساز بودن ضربات اول به بنيه نظامي آمريکا در منطقه دور از ذهن نيست و در همان حال ورود احتمالي روسيه به جنگ در حمايت از کره شمالي و چين مي تواند به ابعاد وسيعي از جنگ در منطقه منجر شود که در صورت عدم کنترل و مديريت آن ممکن است ابعاد جهاني نيز پيدا کند .
جمع بندي
با اين حال کره شمالي به خوبي مي داند هر چند ممکن است در ضربه اول موفق به وارد آوردن خسارت سنگين به آمريکا ،کره جنوبي و ژاپن شود اما در ضربات بعدي ممکن است متحمل خسارات سنگيني شود که غير قابل جبران باشد.
از اينرو پيونگ يانگ نيز تا مرحله اي از آزمايشهاي موشکي و هسته ايش را به پيش ميبرد که آمريکا را متقاعد به از سر گيري مذاکرات نمايد.
برخي براين اعتقادند بالا گرفتن تهديدات نظامي از سوي طرفين مناقشه شبه جزيره کره مي تواند به معناي بستر سازي براي از سرگيري مذاکره باشد .
هر چند با توجه به اهدافي که آمريکا در منطقه پي گيري مي کند نه تنها تمايلي براي گفتگو ندارد بلکه مانع از شکل گيري فضاي گفتگو و مذاکره نيز مي شود.
=================
نويسنده - مجيد وقاري - کارشناس مسايل آسيا .
.