گزارش مکتوب...واردات برنج با نادیده گرفتن توان داخلی

به گزارش خبرگزاری صداو سیما ، برنج یکی از اقلام مهم سفره ایرانی محسوب می شود و جایگاه ویژه ای نزد خانوارهای ایرانی دارد. سرانه مصرف برنج هر ایرانی 36 کیلو در سال برآورد شده است که اگر این رقم در جمعیت 80 میلیونی ایران ضرب شود رقمی معادل دو میلیون و 900 هزار تن خواهد شد، این در حالی است که تولید داخلی، براساس اخبار منتشره رقمی معادل دو میلیون و 100 هزار تن است که با توجه به این اعداد، سالانه حدود 800 هزار تن کسر تولید داریم و برای جبران آن نیاز به واردات است، اما فقط در نیمه اول امسال، بنا به آمار منتشر شده از سوی مسئولان،  رقمی بیش از 1 میلیون و 200 هزار تن برنج وارد کشور شده است؛ یعنی تنها در نیمی از سال بیش از 400 هزار تن برنج اضافه وارد شده و با این وجود همچنان محدودیت واردات برنج از چهار ماه به سه ماه رسیده است.

در چنین شرایطی می توان گفت که نظارت جدی بر واردات این کالای استراتژیک وجود ندارد و همین موضوع موجب می شود برنج داخلی روی دست کشاورز مانده و با کاهش قیمت مواجه شود که این روند نیز تبعات خطرناکی به همراه خواهد داشت. اگر واردات برنج با هدف حمایت از مصرف کننده صورت می گیرد باید به این نکته توجه داشته باشیم دسترسی به برنجی که کیلویی یک هزار تا در نهایت دو هزار تومان ارزان تر است، حمایت محسوب نمی شود.

از سوی دیگر فائو اعلام کرده است که تا سال 2025 یعنی هشت سال دیگر، هیچ کشوری برنج مازاد برای صادرات نداشته و تمام کشورها ملزم به استفاده از تولیدات خود خواهند بود و اکنون نیز تنها هفت درصد برنج تولیدی دنیا ، وارد چرخه تجارت خارجی می شود و از همین حالا ما در کشور و استانهای شمالی با محوریت مازندران که قطب اول تولید این محصول استراتژیک در کشور هستند  باید برای هشت سال آینده برنامه ریزی کرده و نگران باشیم. برنج ایرانی به قیمت واقعی آن به فروش می رسد و حدود 20 درصد از برنج مورد استفاده مردم، دورریز می شود.

اما حالا  برنج دومین محصول استراتژیک دنیا و کشورمان ایران این روزها با اظهارات روزانه مسئولان دچار شوک در بازار اقتصادی خود آنهم پس از برداشت محصولات شالیزاری شده است.

آذرماه ؛ شوکی به شالیکاران شمالی وارد شده با دو خبر تکان دهنده: ورود واردات برنج و مقاومت محققان برنج شمال کشور به ویژه مازندران و اقدام سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در واکنش به اظهارات وزیر جهاد کشاورزی درباره واردات برنج و ارسال نامه به دفتر رهبری همراه بود و این مقاومت ها در سال اقتصاد مقاومتی ،تولید و عمل نشان داد که باید برای تامین امنیت غذایی به دستاوردهای داخلی اهمیت دهیم.

اما در کشور ما چه عده ای به عنوان مافیای واردات در حال فعالیت هستند؟ سوالی که کشاورزان مازندرانی آن را از مسئولان پرسشگری می کند؟

 شاید در برخی مقاطع دولتمردان برای اینکه از اعتراضات مردمی بکاهند به بهانه کاهش قیمت، اجازه واردات می دهند، اما این موضوع ،کشور را در آینده با مشکلات متعددی مواجه می کند، اکنون تعرفه گمرکی واردات برنج 30 درصد کاهش یافته، در حالی که با تصمیم گیری های مناسب دولتی، این امکان وجود دارد که در این زمینه شرایط بهتری حاکم شود.

مدیرعامل مرکز بین المللی تجارت برنج می گوید: اگر علاوه بر ایجاد قیمت مناسب برای مصرف کننده، رونق تولید را نیز در نظر بگیریم، این موارد همه به سیاست گذاری های دولت مربوط شده و امکان برنامه ریزی برای آنها وجود دارد.

یزدان پناه افزود: قبول دارم که خرید برنج ایرانی سخت شده، اما قیمت برنج، تابع طیفی از موارد است؛ به عنوان مثال بسته بندی آن، درصد شکسته و نوع پخت آن و مواردی از این دست ،همه در قیمت تاثیرگذار هستند و برهمین اساس ممکن است برنجی مانند طارم، قیمت هایی بین 12 تا 14 هزارتومان داشته باشد، حال به این هزینه ها، دو درصد هزینه حمل و نقل، سه درصد سود عمده فروش و 10 درصد سود خرده فروشان نیز اضافه می شود، اما آنچه در عمل شاهد هستیم آن است که ممکن است نمونه 12 هزار تومانی به نام 14 هزار تومانی به فروش برسد که این مشکلات به دلیل نبود نظارت بر بازار بوده و نیاز است برای مواجهه با آن، حمایت های بیشتری از مصرف کنندگان صورت گیرد.

وی ادامه داد: سال قبل حدود 10 تا 12 درصد از تولید ما اضافه آمد؛ البته ما در همان زمان هم نسبت به واردات هشدارهایی داده بودیم، اما اکنون با توجه به وضعیت موجود در کارخانه ها ممکن است روند خرید برنج امسال سخت تر شده باشد و با توجه به اینکه کشاورزان به پول محصول خود نیاز دارند، گاه ممکن است این کالا را با قیمتی ارزان تر بفروشند؛ بدین ترتیب شاید قیمت برنج حدود پنج تا شش درصد هم کاهش یافته باشد و اگر فکری برای واردات نشود شرایط برای تولیدکنندگان سخت تر خواهد شد.

مدیرعامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران خاطرنشان کرد: مافیای واردات برنج هزینه های میلیاردی برای ساخت سریال صرف می کند تا بگوید برنج ایرانی مرغوب نیست، در حالی که برخی برنج های خارجی آغشته به فلزات سنگین هستند که به هیچ عنوان دفع نشده و سم آرسنیک موجود در آنها در نهایت منجر به بیماری هایی چون آلزایمر و سرطان می شود.

اما در شرایطی که کشاورزی کشور در هفته ای که گذشت متاثر از خبر توقف ثبت سفارش واردات بوده است آیین رونمایی از برنج طارم روشن. دستاوردی برجسته در تولید رقم محلی برنج طارم در هجدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری استان با حضور استاندار مازندران و پدر شهید هسته ای دکتر احمدی روشن رونمایی شد.

رقمی که به گفته محققان تحقیقاتی این برنج بیش از 20 سال زمان برای تولید کیفی اش صرف شده است.

محققان برجسته ایرانی که با فعالیت 3 دهه در حوزه برنج کشور دستاوردهای علمی خود را به خاورمیانه و آسیای شرقی، معدن برنج دنیا ارائه کرده اند می گویند:با وجود باز شدن دروازه های وارداتی برنج که امید محققان را کمرنگ کرده است تولید برنج روشن با عملکردی حدود دو برابر عملکرد فعلی برنج طارم محلی کشت شده در شالیزارها امیدهای بیشتری را در کشت و کار این محصول امنیتی ایجاد خواهد کرد.

بر اساس آمارها ؛ مازندران در میان استان های برنج خیز 40 درصد تولید کشور را از آن خود کرده است و نیاز واقعی واردات برنج به کشور در چشم اندازی کوتاه مدت با فراگیرشدن کشت این محصول جدید نه تنها تامین می شود که از هم اکنون دولتی ها باید چشم اندازهای صادراتی را تدوین و تبیین کنند.

استاندار مازندران در مراسم رونمایی از رقم برنج طارم روشن در ساری گفت: رقم برنج طارم روشن کار ارزشمندی است که موجب قطع وابستگی به خارج از کشور می‌شود.

محمد اسلامی با بیان اینکه در تولید بذر همچنان وابستگی وجود دارد، تصریح کرد: مازندران باید مهد خوداتکایی تولید بذر باشد.

وی با اشاره به خبر قطع واردات برنج تصریح کرد:دولت براساس سیاست تنظیم بازار ، اقدام به واردات می کند اما لازم است آنچه که خود داریم از بیگانه طلب نکنیم.

رحیم احمدی روشن پدر شهید احمدی روشن نیز در این آئین، با بیان اینکه تولید و خودکفایی؛ جنگ در برابر استکبار جهانی است، افزود: بدون خودکفایی و تولید نمی توان گفت که مایحتاج خود را می‌شود تامین کرد.

وی تاکید کرد: آغاز خودکفایی به معنی تولید برنج، گندم و محصولات ایرانی است و امیدواریم طارم روشن موجب خودکفایی کشور از واردات این محصول شود.

رئیس پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری دانشگاه علوم کشاورزی  ومنابع طبیعی ساری  هم گفت: طارم روشن از لحاظ کیفیت ( عطر ، بو و پخت) همانند طارم بومی است.

دکتر نعمت زاده خاطر نشان کرد: عملکرد برنج طارم روشن بیش از دو برابر نوع بومی و برای هر هکتار 7 تا 7 و نیم تن خواهد بود.

وی  بر اهمیت تحقیق و تولید تاکید کرد و گفت:امروز محقق باید در زمین کشاورزی دست به فعالیت های تحقیقاتی برای رهایی از وابستگی کشور از واردات محصولات استراتژیک بزند.

نعمت زاده افزود:با اقدامات دولت و باز شدن دروازه های واردات برنج کشور با چه انگیزه ای، توان تولید ارقام بهتر محصول محقق ایرانی قادر خواهد بود کار کند.

او تصریح کرد:رقم روشن در واقع ارج نهادن به تلاش و همت والای شهید هسته ای کشورمان است که روش های جدید جهش ژنی را با فناوری نوین جهان پایه ریزی کردند.

با این تفاسیر برنج محصولی است که تاثیر بسیاری در زیست مردم مازندران از نظر درآمد و معیشت  دارد و  تا چند سال آینده امکان واردات آن با دستاوردهای علمی  هم باقی نخواهد ماند؛ علاوه بر این کیفیت و سلامت برنج ایرانی قابل قیاس نیست. بر همین اساس لازم است برای حمایت از تولید این کالای استراتژیک برنامه ریزی های مناسب کوتاه مدت و بلند مدت با نگاه بر اقتصاد مقاومتی و سیاست درون نگر تبیین شده در برنامه ششم توسعه، انجام شود.