شب گذشته سعد حریری وارد بیروت شد تا در مراسم عید استقلال لبنان شرکت کند؛ محافل سیاسی لبنان در مدت اقامت وی درصدد رمزگشایی از جعبه سیاه استعفای نابهنگام وی در ریاض هستند.
سعد حریری بعد از هجده روز سرگردانی درحالی وارد بیروت شد که خانواده وی همچنان در ریاض اقامت دارند همراهانی که در ریاض به پاشنه آشیل حریری و اهرم فشار سعودی ها بر حریری تبدیل شدند.
حالا چشم ها به حریری است، آیا او قادر به افشای اسرار پشت پرده استعفای نابهنگامش در ریاض خواهد بود؟
واقعیت این است که هراس از ترور شدن آنچنان بر جان روح و روان حریری مستولی شده که هم اکنون به یاران نزدیک خود هم بی اعتماد شده است چراکه در بزنگاه ها به راحتی از او عبور می کنند. لذا بعید به نظر می رسد از مواضعی که در متن استعفانامه خود قرائت کرد عدول کند .
سعودی ها به اندازه کافی از ابزار لازم برای ترور حریری در بیروت برخوردارند تا هم حریری را ترور کنند و هم با متهم کردن حزب الله از منافع سیاسی آن بهره مند شوند.
ذکر خاطره قتل ماجدالماجد عامل انفجار سفارت ایران در بیمارستان بعد از عیادت کنسول سفارت عربستان در بیروت بیش از پیش حریری را هراسان کرده است.
اما چه شد که ریاض حاضربه پذیرش خروج حریری از عربستان شد؟
برای پاسخ به این پرسش باید کمی به عقب برگردیم، وقتی که بن سلمان به وسلیه نیروهای شرکت "بلاک واتر" به بازداشت دسته جمعی شاهزادگان میلیاردر سعودی اقدام کرد اقدامی تخیلی که تهیه کنندگان هالیوودی هم ساخت فیلم آن را به دلیل تخیلی بودن غیرممکن می دانند.
این اقدام بن سلمان در تصفیه خاندان آل سعود با هدف نزدیک شدن به تخت پادشاهی بود،اقدامی که هرچند با حمایت کاخ سفید همراه بود اما با گذشت زمان و درز اخبار از شکنجه و آزار روحی و روانی بازداشت شدگان کم کم کشورهای مختلف را وادار به موضع گیری کرد و صداهای مخالف حتی در درون هیأت حاکمه امریکا نیز بلند شد .
ضمن اینکه ربایش سعد حریری به عنوان نخست وزیر یک کشور ازجانب ریاض و شکست تلاش ریاض برای طبیعی جلوه دادن اقامت اجباری وی در ریاض، مقامات سعودی را وادار کرد تا حریری را با شرایطی که ذکر شد راهی فرانسه کنند، حریری بعد از پاریس به قاهره رفت و بعد از دیدار با السیسی رئیس جمهو مصر راهی بیروت شد تا در مراسم عید استقلال کشورش شرکت کند.
حالا سوال این است که چشم انداز آتی لبنان چیست؟
در شرایط کنونی تلاش های عربستان برای شعله ور کردن آتش فتنه طایفه ای در لبنان در سایه وحدت لبنانی ها و مواضع حکیمانه دبیر کل حزب الله و رئیس جمهور لبنان ناکام مانده است اما این به مفهوم عادی شدن شرایط نیست.
حریری در حالی از مقام خود در ریاض استعفا کرد که گروه های سیاسی با توافق بر سر قانون انتخابات خود را برای برگزاری انتخابات پارلمانی آماده می کردند انتخاباتی که جریان غربگرای 14 مارس شانس چندانی برای پیروزی ندارد.
در چنین شرایطی تنها گزینه پیش رو برای فرار از شکست برگزار نشدن انتخابات است وهمین شرایط برگزاری انتخابات را با ابهام فراوان مواجه کرده است.
هدف بعدی سعودی ها که علنا آن را اعلام کرده اند حذف حزب الله از کابینه لبنان است و این به مفهوم اعمال فشار بر گروه های سیاسی همسو برای تشکیل یک کابینه تکنوکرات است، امری که با توجه به واقعیت میدانی غیرممکن است، چراکه این کابینه احتمالا نخواهد توانست رای اعتماد پارلمان را کسب کند.
نکته بعدی فرد مورد نظر برای احراز پست نخست وزیری است ،امروز این سوال مطرح است که آیا سعد حریری بار دیگر برای احراز این پست نامزد خواهدشد یا خیر؟ برخی تحلیلگران امکان ورود مجدد حریری به کابینه را ضعیف می دانند، و بر این باورند که فردی معتدل می تواند کابینه جدید را تشکیل دهد؛ البته اگر فشار سعودی بر گروه های سیاسی اجازه دهد،اگر یک حادثه تروریستی اوضاع را در لبنان منفجر نکند، اگر صهیونیست ها دست به اقدامی جنون آمیز نزنند، و صدها اما و اگر دیگر که نشان از پیچیدگی های دشوار صحنه شطرنج سیاسی لبنان است...
محمدرضا طلاجوران
خبرنگار سابق خبرگزاری صداوسیما در بیروت