کارشناس ادبیات و حافظ شناس راز ماندگاری غزلیات حافظ را ناظر بر مفهوم رندی در این اشعار دانست و گفت: رند؛ همان شخصیت حضرت حافظ است که در اشعار او جلوه کرده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سیما عباسی با حضور در استودیوی برنامه «صورت ماه» رادیو گفت و گو، افزود: برخی اندیشمندان، بزرگان و شعرای ما چهره‌ای جهانی هستند و حافظ نیز بی شک دارای چهره‌ای جهانی است که در طول زمان حرف‌هایی برای گفتن دارد و با توجه به شرایط روزگار بسیاری آموزه‌ها را از این بزرگان دریافت می‌کنیم.
وی یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها در حوزه حافظ شناسی را توفیق این شاعر بزرگ برشمرد و گفت: خواص و عوام معتقد به بی نظیری شعر حافظ هستند و در میان تمام مخاطبان به این ویژگی خوانده می‌شود و یکی از اصلی‌ترین راز‌های ماندگاری حافظ، جهان نگری وی است که در هم تنیده با مقوله‌ی رندی است.
عباسی در رابطه با مفهوم رند در شعر حافظ افزود: رند به گونه‌ای شخصیت حضرت حافظ است که در اشعار ایشان جلوه کرده است و گویی با خودِ واقعی حافظ مواجه هستیم، این اندیشه پایدار و تجلی یافته در دل است و یکی از عوامل در راستای مقبولیت دیوان حافظ است.
در ادامه مریم مرادی، کارشناس ادب فارسی و حافظ شناس یکی از وجوه امتیاز شعر حضرت حافظ را، علاوه بر همدمی و همنشینی با انسان، طنز پنهان موجود در غزلیات دانست و گفت: در عصر حافظ شرایط دشوار سیاسی و اجتماعی ایجاب می‌کرد که حافظ به چند پهلوگویی روی آورد تا از طریق طنز این مهم را تبیین کند.
وی افزود: هیچ شیوه هنری در برخورد با این تناقضات جز طنز وجود ندارد؛ از طرفی این طنازی نوعی مقابله با ریاکاری‌های عصر او است.
همچنین احمد محمدی، پژوهشگر ادبیات فارسی گفت: حافظ در کنار لطف سخن، درد‌های اجتماعی، سیاسی و شرعی را از یاد نمی‌برد و وقتی به عرفان می‌پردازد، با مولانا پهلو می‌زند و گاه تا حدی به انسان نزدیک می‌شود که گویی انسانی کامل است.
وی از تجمیع تناقضات و لطایف در شعر فارسی سخن گفت و افزود: وقتی حافظ در وادی هنر و ادبیات صحبت می‌کند، در اوج کلام والا و متعالی قرار دارد، ولی آنچه حافظ را جاودانه کرده است، جمع اضداد به صورتی ملایم و استادانه در شعر او است.
محمدی شعر حافظ را به آئینه‌ای در مقابل اجتماع تشبیه و تبیین کرد: حافظ همه خواست ها، آرزو‌ها و آرمان‌ها را یکجا جمع کرده است و همه این مفاهیم در اوج قرار دارد، یک فرد عامی خواسته خود را در شعر حافظ می‌بیند؛ در حوزه طریقت تنها یک صوفیِ کنج نشین نیست، ولی در حوزه سیر و سلوک نیز در پوسته نمی‌ماند.
در بخشی دیگر از میزگرد رادیویی «صورت ماه» حسینعلی رحیمی سخن گفتن از حافظ را ساده و در عین حال دشوار خواند و افزود: حافظ جزو شاعرانی است که مردم کشورمان و فارسی زبانان دنیا انس بسیاری با شعر ایشان دارند و سخن گفتن درباره کسی که ذهن مخاطب خالی از داوری درباره اوست، بسیار ساده‌تر از سخن گفتن از شاعری است که همگان درباره او داوری دارند!
این استاد ادبیات و حافظ شناس گفت: بزرگ‌ترین ادیبان و سخن سنجان درباره حافظ تحقیق و مطالعه کرده اند و کمتر زاویه‌ای از زندگی شعری و زبانی حافظ است که مورد توجه نقادان زبردست قرار نگرفته باشد.
رحیمی افزود: شعر حافظ مانند پارچه‌ای مخملین است که از هر زاویه‌ای بدان نگریسته شود، به گونه‌ای خاص دیده شده و منجر می‌شود با خوانش شعر‌هایی با رنگ و بوی عرفانی و عاشقانه و تجمیع آن ها، بسیاری شاعران و تحلیلگران شعری دچار چالش شوند.
در ادامه صدیقه موسوی، کارشناس ادبیات با اشاره به تفاوت ماهوی شخصیت حافظ و مولانا گفت: زبان شعری این دو شاعر بزرگ متفاوت است؛ حافظ حتی اگر سر به آسمان دارد، اما پای او در زمین است؛ در حالیکه مولانا در جهان ملکوت سیر می‌کند و از منِ آسمانی سخن می‌گوید.
وی افزود: حافظ از یک من سخن می‌گوید که بخشی از آن زمینی و بخشی دیگر آسمانی است؛ بخشی از این من سیاسی، مادی یا اجتماعی است و یکی از عللی که حافظ را آئینه انسان می‌دانند، مبنی بر شباهت وی به تک تک انسان هاست.