سراوان، زباله دان بی سامان

به گزارش اخبار استانهای خبرگزاری صدا وسیما، "روی دست و پاهای شان جوش های قرمزی زده، پوست شان پر است از جای نیش حشرات موذی و مگس که از سر و رویشان بالا می رود ، البته بماند که از آلودگی های موجود نه تنها نفسشان، بلکه زندگی شان تنگ آمده است .

این شرح حال حدود 2 هزار خانوارِ از چهار  روستای حوالی جایگاه دفع و دفن زباله رشت در منطقه سراوان است که هفته گذشته برای دومین بار متوالی در یکسال گذشته، برای جلوگیری از ورود کامیون های حمل زباله به این جایگاه ، 2 شبانه روز تحصن کردند ، تحصنی که مسئولان شهرستانی و شهری از جمله فرماندار و اعضای شورای شهر رشت را به این محل کشاند.

اگرچه مردم منطقه، از هجوم مگس ها بر اثر رانش زباله های دپو شده گلایه می کنند اما مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت این ادعا را رد می کند و می گوید: زباله های دپو شده ای که فرو ریخته ؛ قدیمی است  و این ضایعات، دیگر مگس ها را به سمت خود جذب نمی کنند. 

علیرضا حاجی پور علت اصلی هجوم بی سابقه حشرات موذی را، گرمای کم سابقه پاییز امسال که شرایط تکثیر این حشرات را مهیا کرده می داند و در پاسخ به این سوال که چرا پاییز پارسال هم مردم از هجوم مگس ها گلایه داشتند می گوید: پارسال، همه 13 هکتار وسعت این جایگاه ، لبریز از کوه های 15 متری زباله بود که علاوه بر مگس، بوی تعفن را هم در فضا پخش می کرد.

وی بابیان اینکه از پاییز پارسال تا امسال با ریختن خاک رس روی70 درصد زباله های دپو شده، پشته خاکی ایجاد شده است گفت: محصور کردن محوطه، پوشاندن زباله های دفن شده با مخلوط شن، ماسه و سنگریزه، حفر24حلقه چاه 20 متری برای خروج گازهای ناشی از فرآیند تخمیر،هدایت  شیرابه ها به سمت یک خروجی و جلوگیری از مخلوط شدن آن با آبهای سطحی از دیگر اقداماتی است که برای ساماندهی این جایگاه انجام داده ایم.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت در تشریح این موضوع که چرا با وجود اقدامات انجام شده، این معضل رفع  نشده است گفت: روزانه حدود هزار تن زباله به سراوان منتقل می شود که درصورت مساعد بودن هوا، فرایند آماده سازی آن برای دفن، حدود یک هفته طول می کشد که در این مدت با توجه به تازه بودن زباله، مگس ها به دور آن  جمع می  شوند. 

آقای حاجی پور با اشاره به اینکه این شیوه دفن زباله، تقریبا در دنیا منسوخ شده است گفت:حجم زباله های ورودی به نسبت امکانات دفن، زیاد است و تنها راه اصولی رفع  این مشکل،  افزایش حجم تولید کمپوست از زباله و ساخت  نیروگاه زباله سوز در رشت است.

وی  می گوید: البته ما در شرایط عادی، برای از بین بردن حشرات موذی منطقه هر روز 300 لیتر و در شرایط بحرانی مثل روزهای اخیر،800لیتر سمپاشی می کنیم  اما نباید فراموش کرد که سم پاشی زیاد  باعث می شود این حشرات موذی، گروهی به روستاهای دیگر هجوم ببرند.

درحالیکه مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت، کارخانه کمپوست را یکی از راه حل های پیش روی این مشکل می داند و می گوید قرار است کارخانه کمپوست دیگری با ظرفیت 500 تن ایجاد شود، اما فراموش نمی کنیم کارخانه کمپوست رشت  از 15 سال پیش با ظرفیت اسمی 500 تن ساخته شد، اما در این سالها فقط و فقط،  روزانه حدود 300 تن زباله به این کارخانه فرستاده   می  شود  که تازه، حدود نیمی از آن، بدلیل اینکه قابلیت تبدیل به کود آلی را ندارد، دوباره، به مرکز دفن زباله سراوان برمی گردد. 

شیوه دیگر رفع  این مشکل، بنا به اظهارات متولیان ساماندهی زباله در استان، ایجاد نیروگاه زباله سوز است. نیروگاهی که از چهار سال پیش قرارداد  ساخت آن منعقد شده ، تا شاید روزی این زباله های سیاه به انرژی برق یکی از پاکترین انرژیهای دنیا تبدیل شوند و فقط حدود 50 تن خاکستر برای دفن، به سراوان انتقال داده شود،اما ظاهرا رسیدن به نیروگاه زباله سوز در رشت به رویایی تبدیل شده است.

شهردار رشت که حدود یک ماه است بر این مسند تکیه زده می گوید: آنگونه که از شواهد و قرائن بر می آید موانعی چون اختلاف نظرهای فنی و کارشناسی درخصوص مدت بهره برداری ، محل ساخت نیروگاه و تامین زمین، طولانی شدن فرآیند دریافت مجوزهای محیط زیست و نیز تامین نشدن اعتبارات از مهم ترین دلایل کلید نخوردن این طرح است.

اما چرا این همه مشکل بر سر راه ساخت نیروگاه زباله سوز رشت وجود دارد درحالی که نیروگاه های زباله سوز ساری و نوشهر که قرارداد ساخت شان تقریبا همزمان با رشت و با همین شرکت منعقد شده ، 72 درصد پیشرفت دارند.

مسعود نصرتی با بیان اینکه طبق قرارداد اولیه برای ساخت این نیروگاه باید حدود30میلیارد تومان پیش پرداخت می شد گفت: تا کنون فقط 10 میلیارد و 920 میلیون تومان، پیش پرداخت، جذب و به شرکت مجری پرداخت شده است.

وی با اشاره به اینکه سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، رفع اختلاف نظرهای فنی این پروژه را شرط اصلی تخصیص اعتبارات بیشتر می داند گفت: حدود یک ماه پیش، نشست ها و مذاکراتی با برخی دستگاه های اجرایی  مربوطه برگزار و در مفاد این قرارداد بازنگری شد  و با مرتفع کردن اختلاف نظرها، توافقنامه اصلاحی تنظیم و به سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور ارسال شده است.

شهردار رشت با اشاره به اینکه برای راه اندازی نیروگاه زباله سوز این شهر به 122 میلیارد تومان  دیگر نیاز است افزود: با اقدامات اولیه، قرار شده است  سازمان شهرداریها و دهیاری های کشور  40 میلیارد تومان اعتبار به این پروژه تخصیص دهد که با وعده داده شده، یک ماه آینده این پول به دست مجری ساخت نیروگاه زباله سوز خواهد رسید و عملیات اجرایی آن آغاز می شود.

مسعود نصرتی البته شاه کلید قفل ساخت این نیروگاه را همدلی بین مسئولان اجرایی می داند و می گوید: اگرچه قرارداد ساخت این نیروگاه 2 سال و نیم است اما با همدلی و پیگیری مستمر می توان به فرآیند تخصیص اعتبار سرعت داد و این طرح را زودتر از موعد هم به سرانجام رساند. 

اما با توجه به خبرهای منتشر شده، شهرداری رشت تا پایان سال 96،  730 میلیارد تومان بدهی و تعهدات برای پروژه های عمرانی دارد، موضوعی که باعث شد رییس شورای شهر رشت که در شورای قبل، ریاست کمیسیون برنامه و بودجه را برعهده داشت به این سوال پاسخ دهد که مگر شورا وظیفه نظارت بر عملکرد شهرداری را ندارد؟ این همه بدهی و تعهد برای چیست؟ درحالیکه ساماندهی زباله در سروان هم اولویت نبوده؟

امیرحسین علوی با اظهار تاسف گفت: اگرچه شورای چهارم در جلسات متعدد به شهردار سابق درخصوص ساماندهی زباله در سروان تذکر جدی داد که البته نتیجه آن هم اجرای طرح ساماندهی لندفیل و بهسازی منطقه دفن زباله در سراوان شد، اما اساسا ایجاد نیروگاه زباله سوز، اولویت شهردار سابق نبود.

وی با اعتقاد بر این موضوع که شورا تمام تلاشش را در ایفای وظایفش داشته است ، گریزی هم به اختلافات شدید بین شورا و شهردار سابق زد و افزود: شورای چهارم شهر رشت ، چهار بار شهردار سابق این شهر را پای میز  سئوال و استیضاح کشاند تا درخصوص ساماندهی زباله در سراوان و مسایل دیگری چون عدم پرداخت حقوق پرسنل و انحرافات بودجه سخن بگوید.

نماینده عالی دولت در شهرستان رشت هم که معتقد است موانع ساخت این نیروگاه آنقدر بزرگ نبوده، که مسئولان نتوانند از پس آن بر بیایند گفت: بعد   از گذشت چهار سال از انعقاد قرارداد، مسئولان امر تازه از یک ماه پیش سراغ گرفتن تاییدیه زیست محیطی و رفع موانع ساخت این زباله سوز بر آمدند که این امر نشان از جزم نبودن عزم متولیان امر دارد.

فرماندار رشت  بابیان اینکه از نظر افکار عمومی هم قابل قبول نیست که از سال 92 تاکنون حدود 30میلیارد تومان پیش پرداخت ساخت این نیروگاه جذب نشده گفت : بهتر است مسئولان امر به جای حرف زدن، برای جذب اعتبارات وسرعت بخشیدن این طرح همت بیشتری داشته باشند.

سیروس شفقی که در تحصن اخیر اهالی سراوان، در بین آنها حاضر شده و قول هایی برای رفع  مشکلات آنان داده  است می گوید: همانطور که در گذشته  برای تامین آب آشامیدنی سالم و امکانات بهداشتی اهالی این منطقه وظایفی برعهده مسئولان اجرایی شهرستان  قرار گرفته ، این بار هم شرکت آب و فاضلاب روستایی موظف شده است با هفت کیلومتر لوله گذاری و تزریق آب از چاه های فیلمن به شبکه آب روستاهای اطرف سراوان، کیفیت آب این منطقه را بالا ببرد و به شهرداری هم ابلاغ شده است علاوه بر سرعت بخشیدن به ساماندهی شیرابه ها و سمپاشی جایگاه به تناسب حجم زباله، سهمیه شن و ماسه برای پوشاندن زباله ها را فقط  در همین بخش استفاده کند.

به گفته وی در رایزنی با مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت  از آنان هم خواسته شده است به اندازه کافی شن و ماسه در اختیار مسئولان ساماندهی و دفع زباله در سراوان قرار دهند تا تجمع مگس ها روی زباله ها کمتر شود.

فرماندار شهرستان رشت می گوید: شوخی ندارد و این بار، بر عملکرد دستگاه ها  نظارت جدی خواهد  داشت  و در صورت عدم اجرای مسئولیت،  قانونی با آنان برخورد قاطع می کند.

کوتاه سخن اینکه: به نظر می رسد این اقدامات اگرچه آبی بر روی آتش ناراحتی حدود 2 هزار خانوار ساکن چهار  روستای حاشیه منطقه سراوان باشد اما فقط به عنوان یک مُسکـن عمل کرده و درمان قطعی معضل سراوان نیست.

حالا که به گفته مسئولان، افزایش ظرفیت تولید کودآلی یا کمپوست از زباله در صورت تامین به موقع زمین، مجوزها و اعتبارات، حدود 2 سال و نیم طول می کشد و اجرای نیروگاه زباله سوز هم پس از کش و قوس های فراوان و البته همدلی مسئولان تازه اول کار است باید دید مسئولان امر دست کم چقدر در اجرای مصوباتی که برای کاهش بار آلودگی و معضلات زیست محیطی سراوان ابلاغ شده است موفق عمل خواهند کرد.

با همه این تفاسیر ریش سفیدان این منطقه که حدود 30 سال است پیامدهای مخرب دفن زباله در این منطقه را تحمل می کنند و هربار گوش به وعده مسئولان می سپارند، رفع  این معضل را یک رویا می دانند و قصه غصه بی سر و سامانی زباله دان سراوان را برای نوه های شان تعریف می کنند.