باید برای اقدامات بعدی آمریکا بر ضد ایران - حتی اگر به برجام هم لطمه نزند - چاره اندیشی کرد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا بالاخره در شامگاه جمعه دیدگاه خود را درباره پایبندی ایران به برجام اعلام کرد و در نهایت نیز تصریح کرد در پی اعمال تحریمهای جامع خارج از توافق هستهای است.
وی گفت: "من از متحدانمان میخواهم تا به ما ملحق شوند و اقدامات جدی برای مقابله با رفتارهای مستمر خطرناک و بیثبات کننده ایران اقداماتی صورت بدهند. از جمله این کارها؛ اعمال تحریمهای جامع «خارج از توافق هستهای» است که برنامه موشکهای بالستیک ایران و حمایت آن از آنچه آنرا «تروریسم و همه فعالیتهای ویرانگر ایران» خواند هدف قرار بدهد که تعداد آن بسیار است." اما این اظهارات سبب نشد سخنان ترامپ با انتقادات گسترده روبرو نشود.
به عنوان مثال، ائتلاف خلع سلاح هسته ای در بیانیه ای سیاست امریکا درباره برجام را خرابکاری و سوء استفاده فاجعه بار رئیس جمهور امریکا از قدرت دانست. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت، توافق هسته ای توافقی دوجانبه نیست و به هیچ کشوری تعلق ندارد و هیچ کشوری نمی تواند به تنهایی آن را متوقف کند. جو بایدن معاون رییس جمهور سابق آمریکا در توییتی نوشت به خطر انداختن یکجانبه توافق ایران، این کشور را منزوی نخواهد کرد. آمریکا منزوی خواهد شد. جان کری وزیر امور خارجه سابق آمریکا راهبرد دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور در برابر ایران را رد کرد و تایید نکردن توافق هسته ای ایران را خطرناک دانست. فیلیپ گیرالدی مامور سابق سازمان جاسوسی آمریکا "سیا" در واکنش به سخنان شب گذشته دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا درباره ایران به خبرگزاری اسپوتنیک گفت ترامپ درباره دولت و ملت ایران برداشت اشتباهی دارد.
وزارت امور خارجه روسیه با انتشار بیانیه ای تاکید کرد، تلاش برای استفاده از چنین روشی برای حل مشکلات سیاست خارجی که می تواند منافع امنیتی سایر کشورها را به خطر اندازد، محکوم به شکست است.
روزنامه نیویورک تایمز تصریح کرد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با موضعی که در خصوص توافق هسته ای ایران گرفته است، متحدان واشنگتن را از آن دور می سازد و پیروزی را به ایران پیشکش می کند. وال استریت ژورنال نوشت: دونالد ترامپ روز جمعه اعلام کرد توافق هسته ای ایران را تایید نمی کند اما از آن هم خارج نمی شود، سیاستی که بیشتر به یک سرهم بندی سیاسی شباهت دارد. بنابر گزارش ایندیپندنت نیز راهبرد ستیزه جویانه تر رئیس جمهور آمریکا در قبال ایران احتمالا موجب پیچیده تر شدن روابط آمریکا با متحدان اروپایی اش خواهد شد.
پایگاه اینترنتی روزنامه فرانسوی زبان لوتان در مقالهای نوشت: دونالد ترامپ با سخنان به شدت پرخاشگرانه روز جمعه خود، یک پیروزی اخلاقی را به ایران هدیه کرد و اعتبار قدرت اول جهان را از بین برد. بر اساس این گزارش دونالد ترامپ که تصمیم گرفته است خود را از دیپلماسی تقریبا غیرممکن رکس تیلرسون محروم کند، روز جمعه اعتبار قدرت اول جهان را هم از بین برد. .. از این پس پیونگ یانگ یک عذر طلایی در اختیار داد تا با دولت آمریکا که قادر نیست بر سر حرف خود بایستد، مذاکره نکند.
شبکه سی سی تی وی نیز تأکید کرد: مخالفت رییس جمهور آمریکا با توافق هسته ای ایران که سایر اعضای جامعه بین المللی از آن حمایت می کنند، باعث انزوای آمریکا در صحنه بین المللی شده است.
یک کارشناس نیز در گفتگو با شبکه تلویزیونی انگلیسی زبان چین تصریح کرد: راهبرد جدید رئیس جمهور کنونی آمریکا علیه ایران در قبال ایران و ایرانیان مملو از تناقضات مختلف است.
مئیر جاودانفر کارشناس مسائل ایران در کنفرانس هرتزلیا نیز به جروزالم پست گفت به رغم اقدام ترامپ در تایید نکردن پایبندی ایران به توافق هسته ای، وی هیچ اهرم قدرتی علیه ایران ندارد چرا که از حمایت جهانی برای بازگرداندن تحریم های جدی و سختگیرانه برخوردار نیست.
در این میان ظاهرا تنها رژیم اسرائیل و عربستان سعودی از مواضع تقابل جویانه ترامپ در برابر ایران استقبال کردند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفت ترامپ فرصتی برای اصلاح این توافق بد به وجود آورد. خبرگزاری دولتی عربستان نیز اعلام کرد لغو تحریم ها ضد ایران به این کشور اجازه توسعه برنامه موشکی و بی ثبات کردن منطقه را داده است.
با این حال ممکن است همه اظهار نظرها و انتقادات بر ضد ترامپ هدفی جز تعدیل واکنش ایران به اظهارات و راهبرد ترامپ نداشته باشد. بنا بر برخی گزارش ها سخنان ترامپ به سرعت عملی شد و وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد در همه طرح ها و فعالیت های امنیتی، بازنگری فراگیری خواهد داشت تا از راهبرد ترامپ حمایت کند. وزارت خزانه داری آمریکا هم سپاه پاسداران ایران را در فهرست تروریسم قرار داد و ترامپ هم دستور داد تحریم هایی بر آن اعمال شود. البته جهان همچنان منتظر اعلام تصمیم رئیس جمهور آمریکا در برابر توافقنامه هسته ای ایران است.
رئیس جمهور فرانسه امروز در گفتگو با همتای ایرانی اش تاکید کرد پاریس در توافقنامه هسته ای باقی خواهد ماند اما مسایل زیاد و مهمی وجود دارد که باید به آنها پرداخت. امانوئل مکرون از موشک های بالستیک و رفتارهای ایران در تهدید امنیت منطقه سخن گفت.
الیانا راز لیتینن سناتور ایالت فلوریدا در توییتی نوشت اینکه رییس جمهور آمریکا برجام را تایید نکرد اهرم و زمان برای برطرف کردن ضعف های برجام و فشار به متحدان برای اتخاذ مواضع شدیدتر در قبال تهران را به آمریکا می دهد.
بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلیس نیز گفت: ما با شرکا و دوستان خودمان به ویژه دوستان امریکایی رایزنی ها را آغاز خواهیم کرد تا این اطمینان حاصل شود که اقدامات جدید علیه ایران در اجرای برجام اخلال ایجاد وآن را نقض نکند .
بنابراین نباید به انتقادات از ترامپ دل خوش کرد و باید برای اقدامات بعدی آمریکا بر ضد ایران - حتی اگر به برجام هم لطمه نزند - چاره اندیشی کرد. بخصوص اینکه ظاهرا قرار است هر سه ماه یک بار شاهد چنین جنجال آفرینی بر ضد برجام باشیم؛ جنجالآفرینی هایی که قطعا تبعات رسانهای، سیاسی و اقتصادی برای کشور دارد.
--------------------------------------------------
عبدالرضا خلیلی