هشدار؛
آرامستان ظهیرالدوله در حال نابودی است
آرامستان ظهیرالدوله بین امامزاده قاسم و تجریش در شمال تهران که علاوه بر علیخان ظهیرالدوله دهها تن از هنرمندان، شاعران و چهرههای سرشناس ایران در آن مدفونند، درحال نابودی است.
به گزارش خبرنگار
خبرگزاری صدا و سیما؛ محوطه آرامستان ظهیرالدوله پوشیده از درختهای سبز و خرم و درهم تنیده است و سنگ بیشتر گورها در حال تخریب است.
از سال ۱۳۶۶ تاکنون پیرزنی متولی حفظ و نگهداری این آرامستان و خانقاه است.
آخرین متولی از سوی انجمن اخوت، درویش رضا بود که پس از درگذشت او همسرش عهدهدار این مسؤولیت شد.
بازدید از این مکان فقط پنجشنبهها از ساعت ۱۰ تا ۱۲ برای بانوان و از ساعت ۱۳ تا ۱۶ برای آقایان امکان پذیر است.
آرامستان ظهیرالدوله با دارا بودن ویژگیهای منحصر و ممتاز، متأسفانه به یک آرامستان مخروبه و گمنام تبدیل شده است.
این آرامستان با وضع کنونی به رسیدگی و توجه فوری نیاز دارد در غیر این صورت نه تنها ظرفیت پذیرش گردشگران زیادی را در آینده نخواهد داشت بلکه احتمال نابودی آن میرود.
آرامستان ظهیرالدوله با وسعت ۴ هزار و ۳۰۰ مترمربع در سال ۱۳۷۷ به عنوان یک اثر ملی توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ثبت شد.
از سال ۱۳۴۰ به بعد، دفن اموات در این آرامستان ممنوع و تا سال ۱۳۵۰ دفن فقط با اجازهنامة مخصوص انجام میشد. آخرین فرد مشهور دفن شده در این آرامستان فروغ خواجه نوری ملقب به همایونفر (ندیمه اشرف پهلوی) در سال ۱۳۵۶ بود.
نبود متولی مشخص برای این آرامستان تاریخی باعث تخریب مقبرههای و سردرگمی علاقهمندان و مراجعه کنندگان به آن شده است. سازمان میراث فرهنگی به رغم اینکه این آرامستان را به عنوان یک میراث فرهنگی ثبت کرده است ولی هیچ نظارتی برای حفظ و نگهداری آن انجام نمیدهد. از طرفی همسر درویش رضا، پیرزنی است که از سال ۱۳۶۶ خود را متولی این آرامستان میداند.
سازمان هایی مدعی مدیریت بر این آرامستان هستند که علاوه بر آنها، ورثه اموات دفن شده در این آرامستان نیز که از طایفة هزار فامیل هستند ادعا میکنندکه این آرامستان ملک شخصی است و برای بازدیدکنندگان محدودیّتهایی قائل میشوند.
آرامستان ظهیرالدوله به طور ناگهانی و به بهانههای واهی از زمستان ۱۳۹۰ تا شهریور ۱۳۹۱ تعطیل و اجازه بازدید به مردم ندادند و برای این کار هیچ دلیلی عنوان نشد.
از شهریور سال ۱۳۹۱ تا به امروز فقط روزهای پنجشنبه پذیرای مراجعه کنندگان و علاقهمندان است. بانوان از ساعت ۱۰ تا ۱۲ ظهر و آقایان از ساعت ۱۳ تا ۱۶ بعد از ظهر میتوانند از آرامستان بازدید کنند.
مدیریت نامشخص و متولی قانونی پرقدرت که بتواند این اثر تاریخی بیمانند را برای جذب هرچه بیشتر گردشگر مدیریت کند، مهمترین چالش این آرامستان است؛ بنابراین با وجود این ضعف سازمانها، افراد و خانوادههای بانفوذ در نگهداری و مدیریت این آرامستان دخالت دارند.
دخالت این افراد و سازمانهای غیرمسؤول باعث ناشناخته ماندن و به مرور زمان تغییر آرام و بیسر و صدای این آرامستان به یک برج مسکونی میشود. به طوری که برخی از اهالی قدیمی میگویند برج کناری آرامستان بر روی قسمتی از آرامستان ظهیرالدوله بنا شده است.
از سوی دیگر نیمی از محدوده آرامستان که مقبره بزرگانی، چون ابوالحسن صبا استاد بزرگ موسیقی ایران در آن قرار دارد به طور کامل از محوطه اصلی آرامستان جدا شده است و سرایدار اجازه ورود هیچ بازدیدکنندهای را به بهانه ملک شخصی نمیدهد.
ظاهراً این سرایدار از این فضا برای انبار مواد غذایی و سفارش کارهای بازرگانی بهره میبرد.
هم چنین تعداد علاقهمندان و بازدیدکنندگان از این آرامستان در طی هفته، ماه و سال به علت نبود مدیریت دقیق، مشخص نیست ولی چیزی که در جایجای این آرامستان بسیار چشمگیر است، تخریب سنگ قبرهایی است که هر کدام روایتی را در خود نهان دارند.
برخی شخصیتهای سیاسی، فرهنگی و هنری مانند علی ظهیرالدوله ۱۳۰۱ - ایرج میرزا ۱۳۰۴ - درویشخان ۱۳۰۵ - حبیب سماعی ۱۳۲۵ - محمدتقی بهار ۱۳۳۰ - غلامرضا رشید یاسمی ۱۳۳۰ - حسین هنگآفرین ۱۳۳۱ - حسین طاهرزاده ۱۳۳۴ - ابوالحسن صبا ۱۳۳۶ - داریوش رفیعی ۱۳۳۸ - قمرالملوک وزیری ۱۳۴۴ - مرتضی محجوبی ۱۳۴۴ - روحالله خالقی ۱۳۴۴ - حسین یاحقی ۱۳۴۷ - رهی معیری ۱۳۴۷ - حسن تقیزاده ۱۳۴۸ - حسین تهرانی ۱۳۵۲ - فضائل تدین ۱۳۵۵ - نورعلی برومند ۱۳۵۵ در آرامستان ظهیرالدوله مدفون هستند.