ترامپ سعی دارد ایران را ناقض توافق هسته ای معرفی کند
به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا و سیما، ترامپ در تلاش برای یافتن راهی است تا اعلام کند ایران در حال نقض توافق هسته ای است.
نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، ناامید از این که مشاوران امنیت ملی اش هیچ گزینه ای در این خصوص در اختیارش قرار ندادند که چگونه آمریکا می تواند از توافق هسته ای ایران کنار بکشد، به آنها دستور داد دلیلی منطقی برای اعلام این موضوع پیدا کنند که ایران در حال نقض مفاد توافق هسته ای است.
مقامات آمریکایی قبلا به هم پیمانان خود گفته اند که آنها باید آماده پیوستن به واشنگتن در آغاز مجدد مذاکرات با ایران باشند یا این که انتظار داشته باشند آمریکا احتمالا از توافق هسته ای ایران کنار بکشد، همان گونه که درباره توافق نامه اقلیمی پاریس چنین کاری انجام داد.
به گفته چندین مقام خارجی، آمریکا شروع به مطرح کردن موضوع امکان درخواست دسترسی به مراکز نظامی ایران - که (ادعا می شود) ظن منطقی در ارتباط با وجود برنامه تحقیقات و توسعه هسته ای در آنجا وجود دارد- با بازرسان بین المللی در وین کرده است.
اگر ایرانی ها مانعی بر سر انجام چنین کاری ایجاد کنند -که احتمالا این گونه به نظر می رسد- خودداری آنها سبب خواهد شد واشنگتن اعلام کند تهران در حال نقض توافق هسته ای دو ساله است.
ترامپ تمایل زیادی به صرف نظر از توافق هسته ای ایران دارد. این توافق هرگز یک معاهده نبوده است زیرا باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا، می دانست که مخالفت با این توافق در سنای تحت استیلای جمهوری خواهان به اندازه ای زیاد خواهد بود که او هرگز نمی تواند حمایت دو سوم آنها را برای تصویب آن به دست بیاورد. در عوض، او به یک توافق اجرایی دست یافت، توافقی که رئیس جمهور بعدی آمریکا می توانست صرفا با نادیده گرفتن الزامات توافق هسته ای در تعلیق تحریم ها علیه ایران آن را از بین ببرد.
دستورالعمل دونالد ترامپ با یک سری تبادل نظرهای فشرده در هفته گذشته با رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، همراه بود، پس از آن که ترامپ در ابتدا از تأیید این موضوع، برای دومین بار از زمان به قدرت رسیدنش، خودداری کرد که ایران به مفاد توافق هسته ای پایبند است.
به گفته دو مقام، ترامپ انتظار داشت گزینه هایی در این باره پیش روی او قرار بگیرد که چگونه می تواند از توافق هسته ای کنار بکشد. یکی از این مقامات گفت: «زمانی که چنین گزینه ای در اختیار او قرار نگرفت، او از هم پاشید.»
خود ترامپ اعلام کرد قصد ندارد اجازه دهد این روند بار دیگر اتفاق بیفتد.
او این هفته در مصاحبه با روزنامه وال استریت ژورنال گفت: «ما در حال انجام دادن بررسی های بسیار دقیقی هستیم.» بعدا، او افزود زمانی که ارزیابی نود روزه بعدی در ارتباط با توافق هسته ای فرا برسد -روندی که کنگره آمریکا دو سال پیش مقرر کرد- «فکر می کنم مشخص شود که آنها پایبند نیستند.»
مشاوران او می گویند از نتیجه چنین اقدامی مطمئن نیستند. آنها بررسی هایی را که ترامپ به آنها اشاره کرد، به عنوان تلاشهای منصفانه برای ارزیابی هزینه ها و مزایای پایبندی به توافق- با محدودیت هایی شدیدی که در مورد توانایی ایران در تولید سوخت هسته ای حداقل برای نه سال آتی اعمال می کند- در برابر کنار کشیدن از آن توصیف کردند.
برخی اذعان می کنند که هزینه دیپلماتیک کنار کشیدن از توافق هسته ای بالا خواهد بود. دیگر طرف های توافق هسته ای -انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه- با رویکرد ترامپ در مخالفت با توافق هسته ای اشتراک نظر ندارند. اگر آمریکا از حمایت از توافق هسته ای کنار بکشد، در ارتباط با این موضوع منزوی خواهد شد، همانند اتفاقی که در ارتباط با توافق نامه تغییرات آب و هوایی رخ داده است.
اما به نظر می رسد که رئیس جمهور آمریکا تصمیم خود را گرفته است. او درباره تیلرسون گفت: «ببینید، من احترام زیادی برای رکس و کارمندانش قائل هستم.» او همچنین گفت: «آسان تر است که بگوییم آنها پایبند هستند. بسیار آسان تر است. اما این اشتباه است. آنها پایبند نیستند.»
حتی منتقدان دیرینه توافق هسته ای در کنگره آمریکا درباره خردمندانه بودن ایده کنار کشیدن از توافق هسته ای تردید دارند. باب کورکر، سناتور جمهوری خواه از ایالت تنسی و رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، این هفته در مصاحبه با دیوید ایگناتوس، خبرنگار واشنگتن پست، با قاطعیت گفت، اکنون زمان کنار کشیدن از روندی نیست که به شدت در حال موثر واقع شدن است.
کورکر با اشاره به جیم ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، و ژنرال اچ آر مک مستر، مشاور امنیت ملی، گفت: «چیزی که من به رئیس جمهور می گویم همان چیزی است که تیلرسون، ماتیس و مک مستر می گویند و آن این است که شما تنها یک بار می توانید توافق هسته ای را از بین ببرید.» او افزود در حال حاضر، «اوضاع به گونه ای نیست که گویی یک سلاح هسته ای آماده ساخته شدن است.»
او گفت زمانی که فوریتی در این زمینه وجود ندارد، می توان رویکردی دقیق تر اتخاذ کرد. او درباره توافق هسته ای گفت: «با سخت گیری آن را اجرایی کنید» و خواستار دسترسی به «تأسیسات مختلف در ایران شوید. اگر آنها به ما اجازه چنین کاری را ندهند، در آن صورت اوضاع تفاوت خواهد کرد.»
او افزود: «شما می خواهید ناکامی توافق هسته ای را بر دوش ایران بیندازید، نمی خواهید آمریکا مسئول این ناکامی باشد، زیرا ما می خواهیم هم پیمانان ما در کنارمان باشند.»
او گفت، تیلرسون در نهایت خواستار مذاکره مجدد بر سر توافق هسته ای خواهد شد، روندی که سبب بازداشتن دائمی ایران از غنی سازی اورانیوم می شود، امتیازی که تصور تن دادن ایران به آن حتی دشوار است.
برخی از رویکردهای کورکر در ارتباط با «اجرای سخت گیرانه» توافق هسته ای لزوما همان راهبردی است که مقامات امنیت ملی طی روزهای اخیر از آن سخن گفته اند. آنها این موضوع را رد می کنند که در حال تحریک ایران هستند. آنها در عوض می گویند، در حال آزمودن مزایای توافق هسته ای هستند تا بتوانند در این باره به ترامپ گزارش دهند که آیا تفسیر ایران از مفاد توافق هسته ای و تعهدات جداگانه آن در قبال آژانس بین المللی انرژی اتمی راه را برای ورود بازرسان بین المللی به هر مکانی در این کشور هموار می کند یا خیر.
این موضوع احتمالا زمینه را برای برخی مسائل هموار خواهد کرد.
ایران مدت ها اعلام کرده است که ورود به حساس ترین مکان های نظامی اش ممنوع است. این موضوع در سال دو هزار و پانزده مطرح شد، زمانی که بازرسان بین المللی خواستار بازرسی از پارچین شدند، که یک پایگاه نظامی در نزدیکی تهران است، جایی که (ادعا می شود) در آن، شواهدی در ارتباط با فعالیت های هسته ای در گذشته یافت شده بود. مصالحه ای در این باره صورت گرفت که بر اساس آن، ایران خودش و تحت نظارت بازرسان آژانس از محیط نمونه برداری کند. بازرسان نشانه های کمی یافتند، اما منتقدان توافق هسته ای موضوع چگونگی انجام دادن این بازرسی را شاهدی دال بر این موضوع می دانند که ایرانی ها می توانند فعالیت ها در ارتباط با غنی سازی اورانیوم یا دیگر فن آوری ها در تأسیسات ممنوعه نظامی را پنهان کنند.
مشخص نیست آیا نهادهای اطلاعاتی آمریکا شواهدی مرتبط با نقض احتمالی در اختیار دارند که فراتر از ظن و گمان باشد یا خیر. چندین مقام بلندپایه اطلاعاتی آمریکا هشدار داده اند، هدایت کردن این آژانس بین المللی به سوی بازرسی از مکان های خاصی که هیچ اقدام خلافی در آنها پیدا نشود، با مخاطراتی همراه است. آنها می گویند چنین نتیجه ای یادآور تلاش های ناکام برای یافتن تسلیحات کشتار جمعی در عراق در سال دو هزار و سه است.
یکی از شکایت های ترامپ در ارتباط با توافق هسته ای سال دو هزار و پانزده، این است که این توافق تنها شامل فعالیت های هسته ای است و شامل موضوعات مرتبط با حمایت از تروریسم، یا آزمایشات موشکی یا فعالیت های ایران در سوریه و عراق نمی شود. وزارت امور خارجه آمریکا در این باره شاکی است که انجام دادن آزمایش موشکی ایران در روز پنجشنبه ناقض روح توافق هسته ای است.
این آزمایش موشکی نخستین آزمایش ایران از زمان به قدرت رسیدن ترامپ بود. اما انجام دادن چنین آزمایشاتی که در اصل به راکت های ماهواره بر مربوط می شود، ممنوع نیست.
موشکی که شلیک شد، به سیمرغ مشهور است که کارشناسان اعلام کردند نسخه ای از ماهواره بر اونها Unha کره شمالی است. تلویزیون ایران گزارش داد، این راکت قابلیت حمل ماهواره هایی به وزن دویست و پنجاه کیلوگرم را به مدار پانصد کیلومتری زمین دارد.
نادر کریمی جونی -که یک روزنامه نگار نزدیک به دولت حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، است - گفت شلیک روز پنجشنبه واکنشی به رأی مجلس نمایندگان آمریکا در تصویب دور جدیدی از تحریم ها علیه ایران بود. سنای آمریکا نیز پنجشنبه شب این لایحه را تصویب کرد.
جونی گفت: «ایران در حالا ارتقاء قابلیت های موشکی خود است تا بتواند میزان دقت و برد آن را افزایش دهد.» او افزود: «ایران از طرح های موشکی اش دست بر نخواهد داشت.»
در اقدامی که نشانه جدال بر سر سیاست مرتبط با ایران محسوب می شود، کاخ سفید تأیید کرد که دِرِک هاروی، رئیس بخش خاورمیانه (غرب آسیا) در شورای امنیت ملی، روز پنجشنبه از سمتش برکنار شد. هیچ توضیحی در این باره ارائه نشده است، اما هاروی به سبب سخت گیرانه بودن در ارتباط با نقش ایران در منطقه مشهور است و او توسط مایکل فلین، مشاور سابق امنیت ملی، به این سمت منصوب شده بود. به شدت عقیده بر این است که هاروی با ژنرال مک مستر، مشاور کنونی امنیت ملی، در ارتباط با سیاست های مرتبط با خاورمیانه اختلاف نظر داشت.