دور تازه تنش ها در روابط آمریکا و اروپا
ترامپ با توجه به خلاء امنیتی اروپایی‌ها، تعهدات مالی‌شان به آمریکا را پیش کشیده است.
اختلافات این روزهای اروپا و آمریکا به نوعی با حمایت دونالد ترامپ در دوران رقابت انتخاباتی‌اش از برگزیت کلید خورد.
ترامپ در 4 تیر سال 95 (24 ژوئن 2016) تنها یک روز پس از رأی مردم انگلیس به برگزیت (خروج از اتحادیه اروپا) در موضعی ضد اروپایی گفت: «مردم بریتانیا تصمیم گرفتند کشورشان را دوباره پس بگیرند.»
در ادامه این میلیاردر نیویورکی که برخلاف میل رهبران اروپا رئیس جمهور آمریکا شد، سیاست‌هایش دوره تازه‌ای از تنش و شکاف در روابط دو سوی آتلانتیک را رقم زد. از زیر سؤال بردن ارزش ناتو و تجارت آزاد تا ممنوعیت ورود پناهجویان مسلمان.
در این میان اظهارات «آنجلا مرکل» تنها یک روز پس از نشست سران هفت قدرت اقتصاد جهان (جی 7) در ایتالیا خط بطلانی بر دوستی‌های دو قطب آتلانتیک کشید. مرکل محتاط این بار با لحنی تند گفت آمریکا دیگر شریک قابل اعتمادی نیست و اروپا دیگر نمی‌تواند به ایالات متحده تکیه کند.
البته دکترین ترامپ بر این پیش فرض استوار است که قواعد تجاری جهان غیرمنصفانه و به زیان آمریکاست. انتقاد از نحوه تجارت آمریکا با آلمان، هزینه‌های دفاعی ناتو در کنار خروج از توافق نامه اقلیمی پاریس در این راستا قابل ارزیابی است.
بحث هزینه‌های دفاعی ناتو از موضوعات مورد اختلاف ترامپ با رهبران اروپاست. در واقع فاز جدید شکاف آمریکا با اتحادیه اروپا در نخستین سفر اروپایی دونالد ترامپ بیشتر خودنمایی کرد. جایی که ترامپ در نشست سران ناتو در بروکسل بار دیگر به سهم ناچیز متحدان اروپایی خود در تامین مالی ناتو انتقاد کرد، و گفت: «دیگر آمریکا نمی‌تواند بار تعهدات مالی ناتو را به تنهایی به دوش بکشد و دیگر کشورها نیز باید سهم خود را به این سازمان پرداخت کنند.»
تجلی این مناقشه بر سر هزینه‌های دفاعی پیش‌تر در سخنان «مایک پنس»، معاون ترامپ در نشست امنیتی مونیخ نمایان شد:
«برخی از بزرگترین متحدان ما از لحاظ پرداخت سهمشان از هزینه‌های ناتو، در مسیر صحیحی قرار ندارند. وقت آن رسیده که آنها اقدام بیشتری در این زمینه انجام بدهند.»
در این میان نوک حملات ترامپ متوجه آلمان شده است. او در توئیتی به این موضوع اشاره کرده: «ما تراز بدهی سنگینی با آلمان داریم، ضمن اینکه آنها بسیار کمتر از آنچه که باید در مسائل نظامی و ناتو هزینه می‌کنند. این برای آمریکا خیلی بد است و اوضاع تغییر خواهد کرد».
به همین خاطر ترامپ در سفر اخیر آنگلا مرکل به آمریکا خواستار بازپرداخت بدهی سه هزار میلیاردی آلمان به آمریکا به دلیل تامین امنیت آلمان در سال‌های گذشته شد. این درخواست با تهدید پا پس کشیدن آمریکا از تضمین بدون قید و شرط امنیت اروپا همراه بوده است.
با توجه به اینکه قاره اروپا در چارچوب نظامی متکی به شریک امریکایی خود است، سؤالی که اینجا پیش می‌آید این است که اروپا بدون امریکا چه سرنوشتی دارد؟ آیا ترامپ به همکاری در امور دفاعی اتحادیه اروپا متعهد باقی خواهد ماند؟
پاسخ به این دست سؤالات در این نکته نهفته است که ترامپ با توجه به خلاء امنیتی و نظامی اروپایی‌ها و وابستگی آنها به آمریکا، بدهی مالی یا همان تعهدات مالی شان را پیش کشیده است. در همین راستا گفته شده دونالد ترامپ از موازنه منفی آمریکا در روابط تجاری با آلمان خشمگین است و بر تغییر این موازنه به هر شیوه ممکن اصرار دارد. مطابق آمار مبادلات خارجی آلمان و آمریکا تراز تجاری دو کشور 51 میلیارد دلار به نفع اقتصاد آلمان است.
در این باره «گری کوهن»، مشاور اصلی کاخ سفید و مدیر شورای اقتصادی آمریکا به صراحت گفته که ترامپ آن دسته از قواعد تجاری که به کشورهایی مانند آلمان اجازه ایجاد مازاد تجاری با آمریکا می‌دهد را تحمل نخواهد کرد.
در جایی دیگر ترامپ در دیداری با مقامات اروپایی با انتقاد از موازنه تجاری کشورش با آلمان هشدار داد که از ورود خودروهای آلمانی به آمریکا جلوگیری خواهد کرد. دونالد ترامپ در این دیدار گفت: «آلمانی‌ها بد هستند، بسیار بد! به میلیون‌ها خودرویی‌که آنها در آمریکا می‌فروشند نگاه کنید، ما جلوی این موضوع را خواهیم گرفت.»
یکی دیگر از موارد اختلاف اروپایی‌ها با رئیس جمهوری آمریکا به اظهارات ضدبرجامی ترامپ بر می‌گردد. مقامات اروپایی به ویژه اعضای اروپایی گروه 1+5 همواره بر اجرای دقیق برجام به عنوان یک دستاورد مهم بین‌المللی تاکید کرده و نقض آن را از دو سوی توافقنامه غیرقابل قبول دانسته‌اند. رئیس جمهوری آمریکا اگرچه بعد از پیروزی در انتخابات دیگر اشاره‌ای به پاره کردن برجام نکرد، اما همواره از آن به عنوان توافقی غیرمطلوب یاد کرد و ضمن تاکید بر بازنگری در مفاد برجام، تصمیمات مکرری را در نقض این توافق بین‌المللی برداشت.
نکته قابل توجه در اینجا این است که سیاست خصمانه ترامپ در قبال ایران و تهدیدات او درباره برجام می‌تواند به اختلافات در روابط امریکا و اتحادیه اروپا و فاصله‌گیری اروپایی‌ها از ایالات متحده دامن زند. به یک سخن کاهش تبعیت اروپا از آمریکا می‌تواند به سود ایران و برجام تمام شود.
............................
مصطفی عبدلی
، ، ، ، ، ، .