خودکفایی در صنعت نیروگاهی

هلدینگ مپنا که شامل 41 شرکت فعال در عرصه های مختلف صنعت برق است در سال های اخیر در زمینه ساخت نیروگاه های داخل و خارج از کشور بسیار فعال بوده و در سال جاری نیز با زیمنس قراردادی مبنی بر انتقال تکنولوژی ساخت نیروگاه های با کلاس F امضا کرده است.

مدیر عامل این شرکت معتقد است مپنا با تامین سرمایه، تامین تجهیزات، تولید تجهیزات، احداث نیروگاه، بهره برداری از نیروگاه و ارایه خدمات پس از بهره برداری به تمام نیروگاه های کشور در ارایه خدمات اقتصاد مقاومتی فعال است.

عباس علی آبادی می گوید : راه حل جامع برای تامین نیاز برق که مهمترین کالا برای مقاومت کشور در اقتصاد درتمام صحنه ها به دوش مپناست.

به عنوان مثال در نیروگاه هزارمگاواتی پرند که سازنده و مالک آن به عنوان بخش خصوصی شرکت مپناست ، می توانیم توان ساخت تجهیزات نیروگاهی ایران را مشاهده کنیم.

این نیروگاه در حال تبدیل شدن به یک نیروگاه سیکل ترکیبی است که به این ترتیب ظرفیت نیروگاه به 1500 مگاوات خواهد رسید.

ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی توربین ها به کمک بویلر می چرخد ،از سال 1382 با انتقال فناوری ساخت بویلر در ایران شروع شد.

معاون تولید شرکت مهندسی و ساخت بویلر و تجهیزات مپنا می گوید : این شرکت در زمینه طراحی تامین ساخت و نصب و راه اندازی انواع بویلرهای بازیافت حرارتی و واترتیوپ ها ، تجهیزات جانبی نیروگاهی نفت، گاز، پتروشیمی و دیگر صنایع در بازارهای داخلی و خارجی فعالیت می کند.

بویلرهای بازیافت حرارتی در پایین دست توربین های گاز قرار می گیرد و از حرارت و گرمایی که گاز خروجی تدوین گازی تولید می کند، استفاده و نیروگاه گازی را اقتصادی می کند.

این نوع بویلرها در نیروگاه های سیکل ترکیبی و هرجایی که نصب می شود از حرارت تولیدشده با استفاده از توربین بخار به چرخش در می ید و برق تولید می شود.

این نوع بویلرها حتی در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و فولاد نیز کاربرد دارد.

علی کربلایی می گوید: از سال 82 با یک شرکت کره جنوبی برای تولید بویلر و انتقال تکنولوژی آن به ایران قرارداد بسته شد و به تدریج مراحل ساخت بویلر در ایران بومی شد و تاکنون 100 بویلر ساخته ، نصب و بهره برداری شده است و در بخش صنعت نیز 33 بویلر واترتیوپ به مدال آوردیم که همه اینها در گذشته از کشورهایی اروپایی و ژاپن تهیه شده است.

به طور نمونه بویلرهایی که در بخش بخار نیروگاه پرند درحال نصب شده ساخت داخل است.

در نیروگاه های گازی فعال حرارتی حدود 540 تا 550 درجه ای خارج می شود و اگر از آن استفاده نشود به هدر می رود به همین دلیل در کنار آن نیروگاه های سیکل ترکیبی نصب می شود تا از این حرارت خروجی با کمک بویلر مجددا برای تولی برق بدون مصرف سوخت استفاده شود.

بهروز کمانگر مدیر پروژه ساخت نیروگاه پرند می گوید: در نیروگاه سیکل ترکیبی از حرارت خروجی نیروگاه گازی به وسیله بویلر ، آب را به غبار تبدیل می کنند و با استفاده از این انرژی و بخار بویلرها به حرکت درمی آیند و توربین بخار می چرخد و برق تولید می شود.

توربین ها وظیفه چرخاندن ژنراتورها برای تولید برق را به عهده دارند.

مهندسان ایرانی که پیش از این توربین های کلاس E را ساخته اند حالا با ارتقای این توربین ها قصد دارند راندمان تولید برق را افزایش دهند.

طرح IGV+ طرح خلاقانه ای بود که پارسال مپنا آن را تجاری کرد و موجب شده است توان تولید توربین های کلاس E با این طرح 3 تا 5 مگاوات افزایش یابد.

کارشناس مهندسی توربین توگا می گوید: حدود 180 واحد از توربین های کلاس E در نیروگاه های کشور وجود دارد که با اجرای این طرح در توربین ها می توان 1000 مگاوات ظرفیت نیروگاه های فعلی کشور را اضافه کرد.

برای ساخت هزار مگاوات نیروگاه حدود 2 هزار و 400 میلیارد تومان سرمایه نیاز است در حالی که از اردیبهشت پارسال تا تیر امسال بر روی گروهی از توربین های کلاس E کشور این طرح را پیدا کردیم یعنی 500 مگاوات راندمان نیروگاه های گازی افزایش یافت که در واقع 375 مگاوات ظرفیت عملی نیروگاهی افزوده شده است.

اسحاق عباسی معتقد است برای احداث یک نیروگاه هزار مگاواتی حداقل به 24 ماه زمان نیاز داریم درحالیکه برای اجرای طرح IGVپلاس حداقل 3 ماه زمان است.

وی با اشاره به اینکه برای ساخت یک مگاوات نیروگاه یک تا دو میلیارد تومان سرمایه گذاری نیاز است در حالی که تقریبا با 3 درصد هزینه و اصلاح توربین ها 3 تا 5 درصد توان تولید برق افزایش می یابد، گفت: این طرح بومی و دانش بنیان حاصل تلاش 10 سال بخش مهندسی مپنا بوده است.

اجرای طرح اصلاح واحدهای نیروگاه های گازی در مقایسه با سرمایه گذاری ساخت نیروگاه بسیار به صرفه است به گونه ای که برای ساخت یک نیروگاه هزار مگاواتی حداقل 2 هزار میلیارد تومان سرمایه و 24 ماه زمان نیاز است.

مدیر نیروگاه پرند درباره طرح IGVپلاس گفت: زاویه پره IGVپلاس از 37 درجه به 45 درجه تغییر یافته که با این کار دبی هوا زیاد می شود و به دنبال آن مگاوات نیز بدون هزینه زیاد افزایش می یابد.

برای افزایش راندمان و توان تولید توربین های کلاس E شرکت مپنا توربین های جدید اصلاح شده ای به نام Map2B را در برخی نیروگاه ها نصب کرده است.

توربین های Map2B همان توربین های کلاس E با توان و راندمان بالاتر است.

مدیر توسعه محصول شرکت توگا سازنده توربین گروه مپنا می گوید: توان این توربین ها 26 مگاوات است بیشتر و راندمان آن 2 درصد افزایش یافته است که این موضوع برای توربین های گازی بسیار مهم است.

مرتضی نظام آبادی ادامه داد : بدون تغییرات عمده ای که بر روی پوسته ها و ابعاد توربین داشته باشیم با بهسازی که بر روی پره ها انجام شد ، توان توربین افزایش یافته است که این اصلاح توربین کلاس E در فصل گرما خیلی زیاد به صنعت برق کمک می کند.

طرح بهینه سازی پره ها براساس دانش و ظرفیت های داخلی کشور انجام شده است و شرکت های داخلی ان را تولید می کنند و این درحالی است که شرکت های خارجی نمی خواستند این فناوری را در اختیار ما قرار دهند.

با تولید و نصب آن در یک نیروگاه عراق به ارزش قرارداد 2 میلیارد دلاری موجب شده است این طرح یکی از قراردادهای صادراتی و خدمات فنی و فروش تجهیزات کشور ما محسوب می شود.

ژنراتور نیز از اجزای اصلی نیروگاه هاست که وظیفه تولید برق را برعهده دارد و متخصصان ایرانی امروز این قلب تپنده نیروگاه ها را کاملا بومی کرده اند.

در حقیقت با چرخش ژنراتور می توانیم برق تولید کنیم اما قبل از انقلاب همه ژنراتورها در نیروگاه های گازی بخار و برق آبی وارداتی بود و از سال 76 و 77 با مطرح شدن انتقال فناوری قراردادهایی با سازندگان مطرح دنیا بسته شد و از سال 80 در داخل کشور وارد مراحل ساخت شدیم و به مرور ساخت داخل تکمیل شد به گونه ای که توانایی طراحی ژنراتور را نیز پیدا کردیم و هم اکنون به گفته مسئولان مپنا در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا مپنا منحصر بفرد است.

مدیر تکنولوژی تولید پارس ژنراتور در زمینه توان ساخت و طراحی ژنراتور در کشور می گوید: علاوه بر تامین نیاز داخل توان صادرات نیز داریم و طرح هایی در سوریه عراق، عمان و تاجیکستان اجرا کردیم.

در واقع شرکت های دیگر به غیر از مپنا نیز در کشور ژنراتور تولید می کنند اما شرکت های کوچک تری نسبت به مپنا هستند.

مجتبی گلی می گوید: تولید ژنراتور سبب اشتغال زایی در داخل کشور و صادرات خدمات فنی و مهندسی می شود.

جانشین مدیر طرح نیروگاه پرند درباره اهمیت ژنراتور معتقد است گاهی اوقات نیروگاه را با ژنراتور یا توربین نصب شده در آن می شناسند که الان فناوری و ساخت و بهره برداری، ساخت و بهره برداری توربین بخار و ژنراتور کاملا بومی است.

بهزاد قبادی اضافه کرد: 20 سال قبل ساخت و نصب این تجهیزات نیروگاهی را مستشاران خارجی انجام می دادند.

هر نیروگاهی مجهز به سیستم کنترل می شود و تکنولوژی ساخت این سیستم در انحصار زیمنس آلمان است و نخستین بار مهندسان ایرانی نرم افزاری طراحی کردند که قرار است در یک واحد نیروگاه پرند نصب شود ، این نرم افزار، Mapcie است که با آن وابستگی سیستم کنترل نیروگاهی به زیمنس کم می شود.

مدیر راه اندازی بخش بخار نیروگاه پرند می گوید : این نرم افزار قابلیت کارکردن در کنار سیستم کنترلی فعلی را دارد و حتی می تواند به صورت مستقل نیز کار کند.

سید ماجد هلالات گفت: این نرم افزار پیش از نصب در نیروگاه پرند در واحدهای نیروگاهی نجف نیز با موفقیت تست شده است. 

در یک دهه اخیر در زمینه طراحی و ساخت تجهیزات نیروگاهی تا 95 درصد خودکفا شدیم و دانش ساخت 5 درصد دیگر را نیز داریم اما ساخت آن در کشور صرفه اقتصادی ندارد. 

 
این تلاش ها در مسیر اقتصاد مقاومتی هم قرار دارد.