ویلیام هیگ:نحوه برخورد با توافق هسته ای،محکی برای ترامپ

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما وزیرخارجه پیشین انگلیس معتقد است موضع گیری رئیس جمهوری بعدی آمریکا درباره موضوع توافق هسته ای ایران می تواند نشان دهد که وی چگونه رئیس جمهوری خواهد بود.

 ویلیام هیگ، وزیر خارجه پیشین انگلیس در مقاله ای در تلگراف نوشت، هنگامی که میت رامنی در ژوئیه 2012 با من در دفتر وزارت خارجه تماس گرفت، چیزی درباره اینکه تصمیم دارد در مقام رئیس جمهور آمریکا چه اقدامی انجام دهد نگفت. در مقابل سوالات زیادی درباره روسیه، ایران، اروپا، چین و انگلیس پرسید. رامنی احتمالا می توانست رئیس جمهور خوبی باشد. رئیس دولتی می تواند درباره مسائل امنیتی و سیاست خارجی بهترین تصمیم را بگیرد که بداند از مسائل زیادی در این زمینه مطلع نیست و مشورت های گوناگونی در این رابطه دریافت و آنها را محتاطانه بررسی کند.

جان اف کندی در بحران موشکی کوبا در سال 1962، الگویی از این تصمیم گیری هوشمندانه را ارائه کرد. وی بارها و بارها درباره دیدگاه ها و گزینه های متعدد سوال کرد و در نهایت مانع از آغاز جنگ اتمی شد.

لیندون جانسون، جاشین وی اما راه دیگری رفت از گروهی کوچکی از افراد همفکر مشورت گرفت که نمی خواستند وی را آزرده خاطر کنند و در نهایت وارد جنگ ویتنام شد. شاید هنوز زود باشد بگوییم، دونالد ترامپ از کدام یک از این الگوها  پیروی خواهد کرد اما با توجه به  نشانه های اخیر به نظر می رسد الگوی وی بیشتر شبیه جانسون باشد. گزینه های وی برای ریاست سازمان سیا و مشاور امنیت ملی، به جای آن که مواضع رئیس جمهوری بعدی را تعدیل کنند، آن را تندتر خواهند کرد.

هیلاری معتقد است ترکیب این مشاوران، زمینه ساز خطایی فاحش می شود. اما هنوز امکان دارد که چنین اتفاقی روی ندهد. ترامپ مشغول رایزنی با رامنی برای پست وزارت خارجه آمریکا است. اگر این اتفاق بیافتد، کسی سکان اداره وزارت خارجه آمریکا را برعهده می گیرد که برای شنیدن نظر دیگران آماده است و این قدرت را دارد که به رئیس جمهوری بگوید که اشتباه می کند.

یکی از اولین آزمون هایی که می تواند بیانگر آمادگی ترامپ برای شنیدن نظر دیگران باشد، مسئله توافق هسته ای با ایران است. ترامپ توافق هسته ای ایران را بدترین توافقی می داند که تاکنون آمریکا انجام داده و خواستار لغو آن شده است. افرادی که وی تاکنون انتخاب کرده است نیز از منتقدان این توافق هستند.

سخت است که درباره اهمیت این توافق غلو کرد. وقتی که من در سال 2010 وارد وزارت خارجه شدم، انتظار می رفت ظرف چند سال یا ایران به سلاح اتمی دست یابد یا جهان غرب وارد جنگ با این کشور شود که هر دو گزینه، فاجعه ای برای صلح و ثبات جهان به شمار می رفت. 

ما و سایر کشورها از جمله آمریکا به سختی برای دستیابی به توافق با ایران تلاش کردیم، توافقی که به مدد روی کار آمدن دولتی عملگرا در ایران حاصل شد.

مانند هر توافق دیگری، انتقاد از توافق هسته ای با ایران نیز آسان بود و جمهوری خواهان نیز از هیچ فرصتی برای انتقاد از دولت اوباما به دلیل مماشات با ایران فروگذار نکردند. ترامپ به زودی  رئیس جمهور می شود و باید در این باره تصمیم گیری کند.

هر ارزیابی عینی از واقعیت های موجود باید وی را به این نتیجه گیری برساند:

هیچ ناظر منطقی اعتقاد ندارد که ایران همچنان به دنبال توسعه تسلیحات هسته ای است. ایران در حال خارج کردن اورانیوم غنی شده و فروش آب سنگین و برچیدن سانتریفویژهای خود است.

اگر آمریکا این توافق را لغو کند، بسیار غیرمحتمل است که متحدانش برای اعمال تحریم های دوباره ضد ایران به واشنگتن بپیوندند. از این رو دیگر غیرممکن است که همان فشارها را بر ایران وارد کرد تا به توافق دیگری با این کشور دست یافت.

لغو این توافق همچنین موجب تقویت موضع تندروها در ایران می شود که معتقدند هرگز نباید به غرب اعتماد کرد. مذاکره با غرب بی اعتبار می شود و ایران در موقعیت بسیار سازش ناپذیرتری قرار می گیرد. عقب نشینی از این توافق همچنین موجب ناخشنودی سایر طرف‌های درگیر از جمله روسیه، اتحادیه اروپا و چین می شود. آمریکا از نظر دیپلماتیک منزوی می شود. حتی اسرائیلی ها و سعودی ها که با این قرارداد مخالف بودند، اکنون به نظر می رسد درباره لغو آن محتاط هستند. 

لغو این توافق آمریکا را به مسیر جنگ با ایران باز می گرداند با این تفاوت که این بار آمریکا از حمایت متحدانش برخوردار نیست و ایران نیز به دلیل برخورداری از 100 میلیارد دلاری که از محل تسهیل تحریم ها دریافت کرده اند، در موقعیت بهتری نسبت به قبل قرار دارد.

اگر رئیس جمهوری منتخب آمریکا از سخنان قبلی خود درباره توافق هسته ای با ایران برنگردد، مرتکب خطایی فاحش می شود.

این عقب نشینی به معنای تقابل با حامیان و مشاورانی است که با این تصمیم مخالفند.

ایران آزمونی برای نشان دادن نحوه ریاست جمهوری ترامپ خواهد بود و نشان می دهد که آیا وی رئیس جمهوری در محاصره حلقه افرادی همفکر است یا فردی است که برای شنیدن دیدگاه ها دیگران نیز آماده است.

اگر وی چنین رئیس جمهوری باشد، جهان اندکی نفس آسوده خواهد کشید و در غیر این صورت باید چهار سال خطرناک و دشوار را انتظار داشت.