بررسی چشم انداز وعدههای انتخاباتی ترامپ
ظاهرا (اگر نه همه اما) بخشی از شعارهای انتخاباتی ترامپ درحد شعار باقی خواهد ماند.
پیش از این قابل پیش بینی بود که لااقل بخشی از شعارهای انتخاباتی - البته آن بخش که بیشترین تاثیر را در استقبال مردم آمریکا از وی داشته است - هدفی جز جذب آراء اقشار سرخورده آمریکا ندارد و پس از انتخابات، دونالد ترامپ نیز مانند باراک اوباما چاره ای جزء تن دادن به خواسته های نظام سیاسی امریکا که در عزم نهادها و سازمان تصمیم ساز و تصمیم گیر این کشور تبلور یافته است ندارد.
تغییر رویه ترامپ پس از پیروزی در انتخابات خود گواه این مطلب است. این تغییر رویه در حدی بود که گونتر اوتینگر کمیسر اروپایی روز پنجشنبه با «عاقلانه» خواندن نخستین سخنرانی وی پس از پیروزی در انتخابات اعلام کرد اروپا باید به دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا فرصت ادامه همکاری در توافق مشارکت دو سوی اقیانوس اطلس را بدهد.
شبکه تلویزیونی فرانس دو نیز دیروز گفت: به نظر می رسد رفتار ترامپ نسبت به زمان تبلیغات انتخاباتی تغییر کرده است. این شبکه تلویزیونی همچنین به نشانه هایی اشاره کرد که به زعم خود نمی توان به آنها شک کرد: به طور مثال مطلع شدیم که حساب های توئیتر (نزدیک به ترامپ) از هم اکنون تغییر کرده و لحن تهاجمی ناپدید شده است و اکنون لحن بی طرف تری وجود دارد. همچنین دو پیشنهاد نیز از پایگاه اینترنتی دونالد ترامپ حذف شده است: یعنی درخواست ممنوعیت ورود مسلمان به آمریکا و پیشنهاد مشهور درباره توافق پاریس بر سر تغییرات اقلیمی. بنابراین به نظر می رسد دونالد ترامپ فصلی جدید را آغاز کرده است.
نویسنده مقاله ای در الشرق الاوسط با عنوان «از دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا نترسید» هم دیروز نوشت: هشت سال پیش زمانی که باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد مطالب بسیاری در خرسندی از این انتخاب نوشته شد و من در آن زمان نوشتم در خوش بینی افراط نکنید. اکنون یک روز از انتخاب ترامپ نگذشته است که سیلی از قضاوتهای بدبینانه منتشر می شود و اکنون هم می گویم در بدبینی زیاده روی نکنید. وی افزود: به ترامپ رئیس جمهور منتخب نگاه نکنید بلکه به آمریکا به عنوان کشور نهادها نگاه کنید. بسیاری از مواضع و تصمیمات براساس داده های جدید از سوی دولت آمریکا گرفته می شود. رئیس جمهور منتخب باید براساس منافع کشورش تصمیم بگیرد و آنگاه فرق بین وی و باراک اوباما را درک خواهیم کرد.
البته تغییر رویه ترامپ بدان معنا نیست که همه وعدههای وی عملی نمیشود برخی وعدههای ترامپ پیش از این در کاخ سفید به بحث و گفتگو گذاشته شده است و حتی دولت اوباما در این زمینه گامهایی هم برداشته است، که میتواند به برخی شعارهای انتخاباتی ترامپ- مثلا در زمینه ناتو (پیمان آتلانتیک شمالی)- پیوند بخورد.
از زمان تأسیس ناتو در سال 1949 سیاستهای هر دو حزب آمریکا مبتنی بر حفظ روابط خوب و تلاش برای اعتمادسازی با متحدان این کشور در ناتو بوده است. اما ترامپ بهطور ضمنی نشان داده است بدش نمیآید متحدان تاریخی آمریکا را در اروپا و آسیا کنار بگذارد. وی این سوال را مطرح کرده است که آیا آمریکا باید به دادن تضمینهای امنیتی به کشورهایی که به تعهدات خود به آمریکا پایبند نبودهاند، ادامه دهد و تهدید کرده است اگر متحدان آمریکا نتوانند برای حفاظت واشنگتن هزینه بیشتری بپردازند، نیروهای نظامی آمریکا را از این کشورها خارج خواهد کرد.
موضوع لزوم مشارکت بیشتر متحدان اروپایی و آسیایی در تامین امکانات، نیروی نظامی و هزینههای حفظ امنیت در اروپا و آسیا و جهان پیش از این در دولت اوباما مطرح شده است. اوباما پیش از این صراحتا اعلام کرده است که واشنگتن دیگر تصمیم ندارد در بحرانهایی که مستقیما منافع آمریکا را تهدید نمیکند مداخله کند. بنابراین متحدان آمریکا خود باید در این زمینه مشارکت داشته باشند. تصمیم آلمان، ژاپن، عربستان و ... درباره تقویت نیروی نظامی خود از این منظر ارزیابی میگردد.
اکنون وعده انتخاباتی ترامپ درباره ناتو میتواند در ادامه این سیاست دولت اوباما - البته بصورت پر رنگ تر - ادامه یابد.
حتی اظهارات ترامپ درباره همکاری با روسیه و چین نیز میتواند در چارچوب منافع کنونی آمریکا ارزیابی گردد. ترامپ در یکی از آخرین سخنرانی های انتخاباتی خود گفت در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، روابط بهتری با روسیه و چین برقرار خواهد کرد.
وی با اشاره به روابط واشنگتن و مسکو که بر سر برخی موضوعات از جمله بحران اوکراین و سوریه تیره شده، اظهار داشت: کاهش تنش با مسکو از موضع قدرت امکان پذیر است. وی همچنین افزود ارتباط های خوبی با ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه و این کشور خواهیم داشت.
تنش در مناسبات غرب با روسیه و چین در زمینه بحران اوکراین و سوریه و دریای چین به حدی رسیده است که برخی صاحب نظران درباره محتمل شدن آغاز جنگ سرد یا حتی جنگ جهانی سوم هشدار داده اند. انتخابات و وعدههای انتخاباتی ترامپ در زمینه مناسبات با روسیه و چین میتواند فرصت را برای کاهش تنش در مناسبات غرب با چین و روسیه فراهم آورد.
در پایان شایان ذکر است نباید از این واقعیت غفلت کرد که انتخاباتها سال 2000 (که به پیروزی راست مسیحی به کاندیداتوری جرج بوش پسر منجر شد) سال 2008 (که به پیروزی اوباما با شعار انتخاباتی تغییر منجر شد) و سال 2016 (که به پیروزی ترامپ با شعارهای ساختار شکنانهاش منجر شد) همه و همه بیانگر شدت یافتن احساس سرخوردگیها و ناکامیهای اقشار و طبقات اجتماعی از نظام سیاسی آمریکا است به همین علت احتمالا اصلاحات سیاسی و اقتصادی در این دوره از ریاست جمهوری در دستور کار مقامات آمریکایی قرار خواهد گرفت و اگر در دستور کار قرار نگیرد معلوم نیست مردم باز هم انتظارات و مطالبات خود را از طریق فرایند سیاسی انتخابات عرضه کنند.
--------------------------------------
بررسی و تحلیل/ عبدالرضا خلیلی