از تحرکات نظامی‌ ترکیه در سوریه غافل نشوید

پس از نشست لوزان هم شاهد رجزخوانی مقامات آمریکایی و اروپایی و هم شاهد تحرکات نظامی ترکیه در سوریه هستیم، گویی در شرایط کنونی آنکارا، نقش بازوی نظامی غرب را در کنار نقش آفرینی سیاسی آمریکا و اروپا ایفاء می‌کند.
از سویی سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه روز یکشنبه بر اهمیت ادامه پیشروی عناصر مسلح مورد حمایت ترکیه در سوریه به طرف شهر الباب سوریه که در کنترل گروه داعش است تاکید کرد. وی همچنین افزود:
«عملیات تحت حمایت ترکیه در سوریه تا زمانی که ما اطمینان پیدا کنیم این منطقه مرزی ترکیه کاملاً امن است، ادامه خواهد یافت.»  وزیر دفاع ترکیه نیز اظهار کرد، در سوریه منطقه‌ای به طول نود کیلومتر و عمق بیست کیلومتر را از وجود داعش پاکسازی کرده‌ایم.
از سوی دیگر، وزیر امور خارجه آمریکا، انگلیس و فرانسه روز یک شنبه در لندن هشدار دادند کشورهای غربی قصد دارند تحریم‌های اقتصادی هدفمند جدیدی را علیه سوریه و روسیه در ارتباط با محاصره حلب اعمال کنند.
وزیر امور خارجه انگلیس گفت به هیچ وجه قصد نداریم از فشار بر اسد و حامیان آن به خصوص روس‌ها و ایرانی‌ها دست برداریم. وزیر امور خارجه آمریکا هم علناً تهدید کرد با سقوط حلب جنگ خاتمه نخواهد یافت چون کشورهای دیگر با حمایت از مخالفان باز هم تروریست ایجاد خواهند کرد!
وزیر خارجه آمریکا گفت: "روس‌ها باید درک کنند و اسد نیز باید درک کند که این کار( سقوط حلب) باعث خاتمه دادن به جنگ نخواهد شد، این جنگ بدون راه‌حل سیاسی نمی‌تواند خاتمه یابد. پس حتی اگر حلب نیز سقوط کند و حتی اگر آنها کاملاً حلب را نابود کنند که درحال نابود کردن آن هستند، باعث تغییر موازنه اساسی در این جنگ نخواهد شد چون دیگر کشورها همچنان به حمایت از مخالفان ادامه خواهند داد و همچنان تروریست‌های بیشتری ایجاد خواهند کرد و سوریه و  منطقه نیز در نهایت  قربانی خواهد بود."
این سخن می‌تواند به صورت تلویحی هشداری درباره حمایت آمریکا از تروریست‌ها در سوریه در صورت محقق نشدن آتش‌بس باشد.
فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه نیز همزمان گفته است قصد ندارد فشار بر روسیه را برسر حمایت مسکو از دولت سوریه در جنگ علیه گروه‌های مسلح مخالف نظام سوریه کاهش دهد.
اما این ادعا‌ها و تحرکات می‌تواند تنها اهداف تبلیغی و دیپلماتیک داشته باشد. ژان مارک اِرو وزیر امور خارجه فرانسه در لندن در حاشیه گفت و های سوریه تصریح کرد: گردهمایی کشورهای بزرگ در لندن اجازه داد تا ما اتحاد و عزم‌مان را نشان بدهیم و به سایرین ضرورت و اولویت توقف بمباران های حلب را خاطر نشان کنیم. هیچ ابهامی نباید باقی بماند. روس‌ها، رژیم بشار اسد و ایرانی‌ها نباید تصور کنند که ما مخالفت‌مان را با آن چه که در حلب می‌گذرد، رها می‌کنیم.
جالب اینکه جان کری هم در بخش دیگری از اظهاراتش گفته است: "برای  روزهای آینده کارهایی باقی مانده است که ممکن است باعث ایجاد امید برای باز شدن باب و احتمال توقف (خصومت‌ها) شود اما کار دشواری است."  بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس هم گفت: به نظر من پیشرفتی که جان کری در لوزان بدست آورده است باید فعالانه دنبال شود، ما باید ببینیم که آیا می‌توانیم کاری کنیم که تروریست‌های النصره در حلب شناسایی شوند؟
شناسایی تروریست‌های النصره مهمترین مطالبه روسیه در گذشته و حال بوده است که تاکنون مقامات غربی از آن طفره می‌رفتند. پیش از این وزیرخارجه ترکیه نیز خواستار خروج افراد مسلح جبهه النصره از حلب شد. در این میان جان کری نیز با اشاره به اینکه باراک اوباما هیچ گزینه‌ای را رد نمی‌کند امکان اقدام نظامی را حداقل دانست و اعلام کرد وظیفه دارد همه راه‌حل های دیپلماتیک را امتحان کند.
وزیر امور خارجه آمریکا که در نشست خبری مشترک با وزیر امور خارجه انگلیس؛  با پرسش خبرنگاری درباره اقدام نکردن آمریکا در سوریه روبرو شده بود گفت: فکر نمی کنم که پارلمان کشورهای اروپایی آماده باشند تا اعلان جنگ کنند. وی افزود: ما به چیزی بیشتر از گفتگوها نیاز داریم اما ما باید در عین حال اطمینان یابیم که آتشِ جنگِ گسترده‌ترِ دیگری را روشن نمی‌کنیم، در حالیکه اگر (چنین جنگ گسترده تری) دربگیرد باعث تقابل فرقه ای در کل منطقه خواهد شد، یا حتی ممکن است باعث تقابل قدرت های بزرگ تر و این نوع از تقابل‌ها شود، که در این صورت هم پیامدهای فاجعه آمیزی خواهد داشت.
با توجه به شدت حملات سرنوشت ساز ارتش سوریه و جنگنده‌های روسیه به تروریست‌ها و شورشیان و تاثیر منفی آن بر «حفظ ظرفیت‌های سیاسی شورشیان سوری در معادلات سیاسی این کشور» به نظر میرسد آمریکا و متحدانش چاره‌ای جز عقب نشینی از مواضع خود در شرایط کنونی ندارند و رجز‌خوانی های آنها تنها اهداف سیاسی و تبلیغی را دنبال می‌کنند، اهدافی مانند: «فعال نشان دادن دیپلماسی خود در زمینه بحران سوریه».
نباید از این واقعیت غفلت ورزید که ادامه پیشروی‌های ارتش سوریه می‌تواند حتی ظرفیت‌های سیاسی شورشیان را برای مشارکت در معادلات سیاسی آینده این کشور به خطر اندازد. این تهدید مهمترین عامل تعجیل طرف‌های غربی برای توافق بر سر آتش بس در شرایط کنونی است.
در عین حال پیشروی‌های نظامی ترکیه در سوریه و تاثیر آن بر تقویت وزن سیاسی شورشیان در آینده سیاسی سوریه نیز یک واقعیت انکار ناپذیر است. هرچند در هفته‌های اخیر و پس از کودتای نافرجام شاهد فاصله گرفتن آنکارا از غرب و نزدیکی این کشور به روسیه و ایران بوده‌ایم ولی بعید است تحرکات نظامی و سیاسی ترکیه خارج از دیپلماسی غرب و ناتو باشد.
 
-----------------------------------
بررسی و تحلیل/ عبدالرضا خلیلی