ثبت کتاب «عرفات‌العاشفین و عرصات العارفین» در فهرست حافظه جهانی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت علوم، کمیته منطقه‌ای آسیا ـ اقیانوسیه برنامه حافظه جهانی MOWCAP که در سال 1998 با هدف نگهداری از مجموعه‌های آرشیو و کتابخانه‌ای ارزشمند منطقه، تسهیل تبادل اطلاعات میان شبکه‌های متخصصین و افزایش منابع لازم در جهت حفاظت و اشاعه دسترسی به میراث مستند در منطقه آسیا و اقیانوسیه تشکیل شده بود، هفتمین اجلاس خود را در شهر Hue ویتنام برگزار کرد.

در این اجلاس 16 اثر پیشنهادی توسط کشورهای منطقه بررسی و بر اساس معیارهای ثبت از جمله اهمیت جهانی، غیرقابل جایگزین و بی‌نظیر بودن آثار، 14 اثر را جهت ثبت انتخاب کرد و بدین ترتیب تعداد آثار ثبت شده در سطح منطقه آسیا ـ اقیانوسیه به 46 اثر رسید. 

در این اجلاس کتاب معرفی شده از سوی ایران با عنوان "عرفات‌‌العاشفین و عرصات‌العارفین "در فهرست منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه ثبت شد.

جمهوری اسلامی ایران با تشکیل کمیته ملی حافظه جهانی در سال1384 و شرکت در کمیته منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه از بدو تأسیس سعی بر شناساندن میراث مستند ارزشمند ایران و ثبت آنان در حافظه جهانی بوده و تاکنون 9 اثر از ایران شامل شاهنامه بایسنقری، وقف نامه ربع رشیدی، مجموعه اسناد تشکیلات اداری دوره صفوی در آستان قدس رضوی، التفهیم لاوائل صناعه التنجیم، پنج گنج (خمسه) نظامی، مجموعه نقشه‌های تاریخی ایران در دوره قاجار، ذخیره خوارزمشاهی، مسالک‌الممالک (مشترک با آلمان) و کلیات سعدی در حافظه جهانی به ثبت رسیده است. 

با ثبت اخیر تعداد آثار ثبت شده ایران در فهرست منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه نیز به 5 اثر رسید. 

پیش از این، چهار اثر از ایران در فهرست آسیا و اقیانوسیه برنامه حافظه جهانی یونسکو شامل المسالک و‌الممالک، وندیداد، فیلم مستند جان مرجان و اسناد تصویری کربلا  ثبت شده بود که کلیه اطلاعات این آثار در سایت کمیسیون ملی یونسکو - ایران موجود است.

این اجلاس علاوه بر ثبت آثار، اقدام به برگزاری کارگاهی کرد که در آن به معرفی و ارائه دستورالعمل جهت اجرایی کردن توصیه‌نامه اخیر یونسکو با عنوان توصیه یونسکو ـ حفاظت و دسترسی به میراث مستند از جمله میراث دیجیتال که در سال 2015 به تصویب سی و هشتمین و آخرین اجلاس کنفرانس عمومی رسید، پرداخته شد.

کتاب « عرفات‌‌العاشفین و عرصات‌العارفین» برنده جایزه جهانی کتاب سال ایران شده است یکی از بزرگترین و مهم ترین تذکره‌های فارسی است که در سالهای 1022-1024 هجری قمری از سوی تقی‌الدین محمد اوحدی حسینی دقاقی بلیانی (973-1040) شاعر، ادیب و نویسنده نام‌آور دوره صفوی به رشته تحریر درآمده است و هدف از تألیف این کتاب بر اساس آنچه در مقدمه کتاب آمده است جاودان کردن نام گویندگان و شعرای فارسی زبان است.

این کتاب شامل مقدمه‌ای مفصل در کلیات حاوی شرح احوال مفصل مؤلف و حوادث سفر وی به هند و 28 «عرصه»  است و هر «عرصه» در سه غرفه متقدمین، متوسطین و متأخرین به شرح حال نزدیک به 3500 تن از شعرا به همراه گزیده‌ای از آثار آنان پرداخته است.

این اثر کم نظیر از نظر جامعیت و تفضیل، با شِم انتقادی به تاریخ ادبی آن دوران پرداخته و فراتر از فواید ادبی و اهمیت آن در تراجم احوال شعرا، چهره واقعی ادب و آداب و رسوم، شیوه زندگی و اجتماعیات عصر صفوی در ایران و هند را ترسیم کرده و بارها مورد استفاده وسیع تذکره نویسان قدیم و محققان معاصر قرار گرفته است.

نسخه خطی معرفی شده جهت ثبت در کتابخانه ملی ملک به خط نستعلیق متوسط در 608 برگ و کاغذ ترمه در حدود سده یازدهم هجری و چند سالی پس از اتمام تألیف عرفات کتابت شده است و دارای فهرست تفصیلی است.