وقتی نابسامانی در صدور پروانه نمایش و اکران، سینماگران را دلسرد می‌کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، چند وقتی است که کارگردانان سینما با آرامش و خیال راحت فیلم نمی سازند، در ایران از قبل از کلید خوردن یک فیلم تا روی پرده رفتن آن، سه مرحله؛ کسب مجوز از شورای پروانه ساخت، کسب مجوز از شورای پروانه نمایش و اکران وجود دارد، معمولاً در مرحله اول نیمی از فیلمنامه‌ها در شورای پروانه ساخت مجوز می‌گیرند، بقیه هم با خوردن اصلاحیه هایی به گروه اول می پیوندند و در مرحله دوم نسخه ساخته شده فیلم ها پس از دیده شدن توسط اعضای شورای پروانه نمایش در صورت مشکل داشتن، اصلاحیه می‌خورند و در غیر این صورت راهی شورای صنفی نمایش برای دریافت مجوز اکران می شود.

مسئله ای که این روزها ذهن سینماگران را درگیر کرده است، خوردن اصلاحیه‌های متعدد به فیلم هایی است که پروانه ساخت گرفته اند و طبق آن ساخته شده‌اند و حتی خوردن یک سری اصلاحیه به فیلم های روی پرده سینماست.

در سال 93، 430 فیلم درخواست پروانه ساخت دادند، 278 درخواست از سوی کارگردانان حرفه ای و 152 درخواست از سوی کارگردانان فیلم اولی بود، در نهایت 185 پروانه ساخت صادر شد، در سال 94، 57 فیلم از این تعداد به اکران عمومی در گروه های اصلی و 27 فیلم در گروه هنر و تجربه به نمایش درآمد.

اکران فیلم ها در آغاز سال 95 وضعیت نسبتاً خوبی داشت اما طی ماه گذشته اتفاقات نسبتاً عجیبی در شورای صدور پروانه ساخت، شورای صدور پروانه نمایش و شورای صنفی نمایش افتاده است، شاید اعطای مجوز اکران فیلم سینمایی «50 کیلو آلبالو»؛ این جرقه منفی را در این شوراها زد، زمانی که علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اکران فیلم سینمایی «50 کیلو آلبالو» گفت، احتمالاً این فیلم از زیر دست شورای صدور پروانه نمایش رد شده است، عده ای به این فکر افتادند که شاید دقت لازم در صدور پروانه ساخت و پروانه نمایش وجود نداشته باشد، حتی صحبت هایی درباره تغییر اعضای این شوراها به میان آمد اما خیلی زود تکذیب شد.

طی یک ماه گذشته فیلم‌های «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی، «بارکد» به کارگردانی مصطفی کیایی و «ارادتمند نازنین بهاره تینا» به کارگردانی عبدالرضا کاهانی از فیلم هایی هستند که دچار اصلاحیه های متعدد شدند، حتی فیلم کاهانی با وجود داشتن پروانه ساخت نتوانست پروانه نمایش اخذ کند و اعضای شورای پروانه نمایش گفته اند که این فیلم به هیچ وجه قابل اصلاح نیست.

چنین اتفاقاتی در بین سینماگران بازخوردهای متعدد داشته است، تا جایی که مصطفی کیایی کارگردان فیلم سینمایی «بارکد» گفته که از این همه تزلزل خسته شده است و فعلاً قصد فیلم سازی ندارد. 

در شرایط کنونی چند سؤال پیش می آید، اول اینکه مگر فیلمنامه فیلم های سینمایی در شورای پروانه ساخت به دقت بررسی و اصلاحیه های لازم به عوامل فیلم ابلاغ نمی شود که در مرحله صدور پروانه نمایش جلوی اکران فیلم هایی که از روی آن فیلمنامه ساخته شده است، گرفته شود؟ 

دوم اینکه مگر هزینه های تولید فیلم های سینمایی نادیده گرفته می شود؟ آیا هزینه های سنگینی که برای ساخت یک فیلم شده است و سپس جلوی اکران آن گرفته می شود آیا این هزینه ها به تهیه کننده فیلم برگشت داده می شود؟

از سویی دیگر می توان گفت سینما یکی از تأثیرگذارترین، رسانه های تصویری کشور است و نباید اجازه دهیم هر فیلمی به روی پرده نمایش برود.

به دنبال همین مسئله مهم با یکی از کارگردانان سینما هم صحبت شدیم. مسعود آب پرور در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در این باره گفت: در هر زمینه ای اگر موافقت اولیه با توقیف همراه باشد، نوعی مغایرت ایجاد می کند و سبب دلسردی برای اهالی آن کار می شود.

وی افزود: از سوی دیگر موقعیت سینما جزو موقعیت های حساس است و همه خود را در این زمینه متخصص می دانند و فکر می کنند می توانند تشخیص دهند که چه فیلمی خوب و چه فیلمی بد است و مدام در کار نظارت ارشاد دخالت می کنند، همین مسئله سبب می شود وضعیت متشنجی در سینما به وجود بیاید و سینماگران برای انجام کارهایشان قدری دلسرد شوند.

آب پرور گفت: امیدوارم در حوزه فرهنگ، قوانین و ضوابط محکمی به وجود بیاید، متأسفانه در حوزه فرهنگ آشفتگی هایی وجود دارد که بخشی از آن از مراکز تصمیم گیرنده متعدد نشأت می گیرد که امیدوارم این مسئله حل شود.

عده ای از سینماگران شورای صنفی نمایش را یکی از نهادهایی می دانند که می تواند در این زمینه مؤثر باشد.

غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در این باره گفت: وظیفه شورای صنفی نمایش تنها تعیین نوبت اکران فیلم ها و تاریخ آغاز و پایان نمایش محصولات دارای مجوز اکران است و شورای نمایش هیچ نقشی در این موضوع ندارد و سازمان سینمایی است که اکران شدن یا نشدن، خوردن اصلاحیه یا بدون اصلاحیه به نمایش درآمدن یک فیلم را تعیین می کند.

به دنبال همین موضوع سراغ حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی رفتیم و از او درباره این تعداد اصلاحیه ای که در حال حاضر در سینمای ما وجود دارد و انتقاد تعدادی از اهالی سینما را دنبال داشته است، پرسیدیم؛ ایوبی گفت: اگر دقت کنید، در سال های گذشته تعداد تولیدات سینمای ایران حدود 50  اثر بود در صورتی که در حال حاضر این تعداد دو برابر شده، طبیعی است که ضریب خطا نیز دو برابر شود.

وی افزود: سینماگران ما باید بدانند الزامی ندارد هر فیلمی که ساخته می شود مجوز اکران بگیرد، هدف ما نجات فیلم هایی است که قابلیت اکران دارند.

ایوبی گفت: تعداد فیلم هایی که اصلاحیه می‌خورند نسبت به کل تولیدات سینمای ایران، تعداد بسیار کمی است و این مسئله طبیعی به حساب می آید.

این یک واقعیت است که سینما نیاز به فیلم های مختلف در ژانرهای مختلف دارد تا بتواند به سلیقه تمام مخاطبانش پاسخ دهد، یک سری از ژانرها مثل کمدی در کشورمان نیاز به تعریف چارچوب هایی دارند که باید تعریف شود، تجربه نشان داده است بیشتر فیلم هایی که دچار ممیزی یا اصلاحیه می شوند، فیلم های کمدی یا تلخ اجتماعی هستند و شاید تعریف یک سری از چارچوب ها و قوانین از سوی سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای فیلم سازان بتواند تعداد فیلم هایی را که اصلاحیه می خورند کاهش دهد و به نوعی سبب بهبود اوضاع اقتصادی سینما و ایجاد انگیزه در سینماگران ما شود و رخوت و دلسردی حاصل از اکران نشدن یا ناقص اکران شدن فیلم هایشان را از بین ببرد.