پژوهش خبری صدا وسیما: هر دین و آیینی نمادها و نشانه‌‌هایی دارد؛ اسلام که آخرین دین آسمانی‌ ما مسلمان‌هاست. از میان نمادها و شعایر ظاهری و مکانی، به جایگاه مسجد و احکام آن بسیار اهمیت داده است. از نخستین سده‌ ظهور دین مبین اسلام، «مساجد» به عنوان شاخص‌ترین و بارزترین نهادهای اسلامیت تجلی یافتند‌. در حقیقت آموزش عملی بنیان‌گذار مکتب متعالی اسلام برای رهروان راهش این‌ بوده‌ است که در طراحی و شهرسازی حکومت اسلامی «مسجد نخستین مکان احداثی» باشد و در مرکزیت شهر قرار گیرد. چنانچه حضرت رسول(ص) در نخستین اقدام ورود به یثرب، پس از تغییر نام آن به مدینه، مسجدی را در مرکز شهر بنا نهاد.

 تعریف مسجد

واژه مسجد، به‌معنای سجده‌گاه، در لغت از ریشه « سجد» مأخوذ است، و در اصطلاح به مکانی گفته می‌شود که در ملکیت کسی نباشد و تنها برای الله باشد و به نماز و عبادت مسلمانان اختصاص داده شود.

 واژه مسجد در قرآن

واژه‎ی مسجد، جمعاً 28 بار در قرآن کریم ذکر شده که در22 مورد به صورت مفرد و در 6 مورد به صورت جمع آمده است. در این آیات، به اهمیت و جایگاه رفیع مسجد در اسلام، پاره ای از احکام مسجد و مسجد الحرام و احکام خاص آن، مسجد الاقصی و مسجد اصحاب کهف، اشاراتی شده است. البته، آیه های دیگر نیز در قرآن درباره‎ مسجد و اهمیت آن آمده است که هر چند لفظ مسجد در آنها نیامده است، ولی بنابر مفهوم این آیات و گفته‎ تمامی مفسران، می توان در مورد مساجد، این آیات را نیز ذکر کر د.

 چه تعداد مسجد در کشور داریم؟

طبق آمارهای سازمان تبلیغات اسلامی و ستاد اقامه نماز 72 هزار مسجد در کشور وجود دارد و این به معنی سرانه یک مسجد به اعضا هر 1041 نفر است، آماری که نسبت به بسیاری از کشورهای اسلامی پایین تر است. مساجد کشور در طول 37 سال گذشته که از پیروزی انقلاب می گذرد حدود 8/2 برابر شده است و از 25 هزار مسجد در سال 1357 به 72 هزار مسجد رسیده است ولی این عدد به اعتقاد کارشناسان با افزایش جمعیت و باتوجه به اهداف انقلاب اسلامی چندان متناسب نبوده است. این عدم تناسب زمانی بیشتر خود نشان می کند که تعداد مساجد در ایران را با چند کشور مسلمان مورد مقایسه قرار دهیم.

 توزیع مساجد درمناطق مختلف کشور چگونه است؟

هم‌اکنون دو هزار و هفتصد نماز خانه، مسجد؛ جایگاه و سکوی نماز در خطوط ریلی، جاده‌ایی و بندری کشور دائر است که برای اقامه نماز مسافران طراحی و آماده‌سازی شده‌اند. مسافران می‌توانند مشکلات خود را در خصوص مساجد، نماز خانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی مجتمع‌های بین راهی به سامانه 30007070 اطلاع دهند.

 وضع موجود مساجد کشوربا نگاهی به آمار

حجت الاسلام تقی قرائتی مدیر موسسه مسجد با اشاره به اینکه ایران به ساخت و احداث ۲۵۰ هزار مسجد نیاز دارد، گفته است: با توجه به موقعیت جغرافیایی و جمعیتی درکشور ما باید به ازای هر۲۵۰ نفر یک مسجد وجود داشته باشد ولی در حال حاضر به ازای هر سه هزار نفر یک مسجد فعال وجود دارد.

امروز تعداد کانون‌های فرهنگی مساجد به مرز 21 هزار و 709 باب رسیده که از دورترین نقطه تا نزدیک‌ترین نقاط شهری در استان‌ها فعالیت دارند. همچنین 12 هزار و 137 باب کتابخانه باز و مخزن دار در جوار مساجد تشکیل شده است .

وضع مساجد اهل تسنن از نگاه آمار

آن‌طور که آمارها نشان می‌دهد برای پنج میلیون نفر از مسلمانان اهل سنت ایران حدود ده هزار مسجد وجود دارد. این بدان معناست که به‌ازای هر500 نفر از اهل سنت یک مسجد وجود دارد.

در حال حاضر اهل تسنن در تهران حداقل ٩ مسجد فعال دارند که عبارتند از: 1ـ مسجد صادقیه، واقع در فلکه‌ دوم صادقیه ٢- مسجد تهران ‌پارس، واقع در خیابان دلاوران ٣- مسجد شهر قدس، واقع در کیلومتر٢٠ جاده‌ی قدیم ٤- مسجد خلیج فارس، واقع در بزرگراه فتح ٥- مسجد النبی، واقع در شهرک دانش ٦- مسجد هفت‌جوب، واقع در جاده‌ی ملارد ٧- مسجد وحیدیه، واقع در شهریار ٨- مسجد نسیم‌ شهر، واقع در اکبرآباد ٩- مسجد رضی‌آباد، واقع در سه ‌راه شهریار .

 مساجد در آینه آمار

طبق برنامه‌ای که دولت دارد قرار است تعداد مساجد در افق 1404 به رقم 92 هزار مسجد برسد با این فرض که جمعیت کشور درآن هنگام 92 میلیون نفر است.

تقی قرائتی برادر حجت‌الاسلام محسن قرائتی و رئیس موسسه مسجد می­گوید: 250 هزار مسجد دیگر در ایران نیاز است. اگر مسائلی همچون انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی را هم به کاربری مسجد اضافه کنیم باید درصدی را به آن رقم 250 هزار مسجد هم بیفزاییم.

یکی از مشکلات مساجد کنونی نبود امام جماعت است. برخی آمارها نشان می‌دهد 30 هزار مسجد در سراسر کشور وجود دارند که امام جماعت ندارند.

در تهران به عنوان پایتخت کشور و ام‌القرای جهان اسلام؛ آمارها نشان می‌دهد حدود 2000 مسجد در تهران وجود دارد. بیشترین دسترسی به مساجد در نواحی واقع در مرکز و مرکزی جنوب و شرق شهر تهران و بویژه مناطق 4، 8،10، 11، 12، 13، 14،17 و20 است؛ ولی در نواحی حاشیه‌ای شرقی، غربی و جنوب غربی دسترسی به مساجد چندان مناسب نیست.

 بیشترین تعداد مساجد در ایران؛ متعلق به کدام شهر؟

برخی منابع از شهر سنندج به عنوان شهر مساجد ایران یاد می‌کنند. شهری که 141 مسجد دارد. تعداد مساجد استان کردستان هم 2800 مسجد است. بالا بودن تعداد مساجد در این استان به این دلیل است که اهل سنت و شیعیان درکنار هم زندگی می‌کنند و هر یک مساجد مخصوص به خود را دارند. (تعداد مساجد نسبت به جمعیت سنجیده شده است).

پژوهش خبری//