یکی از لوازم توسعه یافتگی اقتصاد هر کشوری قبل از هر چیز، توجه به بازار مصرف داخلی است. بسیاری از کشورهایی که امروزه در زمره اقتصادهای بزرگ دنیا قرار گرفته اند از جمله چین نیز از این سیاست پیروی کرده اند.
ایران نیز اگر بخواهد در مسیر رشد و توسعه اقتصادی حرکت کند و موانع و مشکلات اقتصادی را که با آن دست به گریبان است، پشت سر بگذارد، باید از ظرفیت بازار مصرفی 80 میلیون نفری خود استفاده کند. بازار مصرفی گسترده ایران، فرصت های فراوانی برای تولیدکننده ایجاد می کند و این موضوع ضرورت حمایت از تولیدکننده را بیش از پیش آشکار می سازد. یکی از بازارهای مصرفی تأثیرگذار بر اقتصاد کشور بازار لوازم خانگی است که توجه به ظرفیت موجود در این صنعت می تواند رونق اقتصادی و تقویت تولید داخلی را به دنبال داشته باشد.
سهم تولید داخلی در بازار لوازم خانگی
یکی از مهم ترین بازارهای تأثیرگذار داخلی، بازار لوازم خانگی است که بیشترین حجم بازار مصرفی را به خود اختصاص داده است و بخشی از آن متعلق به آمار 800 هزار ازدواج در سال است. به طوری که، گردش مالی بازار لوازم خانگی ایران سالانه 20 هزار میلیارد تومان است که از این مقدار 5 هزار میلیارد تومان معادل 25 درصد سهم اجناس تولید داخل و 15 هزار میلیارد تومان معادل 75 درصد سهم اجناس خارجی است (نمودار شماره 1) و سالانه حدود 6 هزار میلیارد تومان سود را نصیب شرکت های تولیدکننده لوازم خانگی خارجی می کند.
به عبارتی، حدود 30 تا 40 درصد سود بازار لوازم خانگی نصیب شرکت های خارجی می شود و کمتر از 10 درصد سود نیز متعلق به تولید کنندگان داخلی است. این در حالی است که، در صنعت لوازم خانگی یک و نیم برابر بیش از ظرفیت تولید سرمایه گذاری شده است و این صنعت ظرفیت رقابت با بازار خارجی را نیز دارد.
نقش تبلیغات در اقناع فکری مصرف کنندگان
اگرچه برخی عقیده دارند که کیفیت باعث تصاحب بازار توسط کالای خارجی شده است، اما واقعیت امر آن است که آنچه بازار مصرفی لوازم خانگی خارجی را در کشور افزایش داده، تبلیغات گسترده شرکت های خارجی است که توانسته مشتریان را اقناع کند. به طوریکه، تنها دو شرکت خارجی(ال جی و سامسونگ) در سال حدود 760 هزار میلیارد تومان برای تبلیغ کالاهای خود هزینه می کنند، در حالیکه، سهم تبلیغات کل اجناس داخلی کمتر از 8 درصد این مبلغ(حدود 60 هزار میلیارد تومان) است.(نمودار شماره 2)
شاید بتوان گفت آنچه که باعث شده کالاهای خارجی بتوانند بازار لوازم خانگی ایران را تصاحب کنند، ضعف تبلیغات توسط شرکت های تولیدکننده داخلی برای معرفی محصولاتشان بوده است. از طرفی، سهم رسانه هایی که نقشی موثر در ایجاد فضای تبلیغاتی مناسب دارند را نیز نباید نادیده گرفت؛ به طوریکه، رسانه های تصویری و مکتوب حجم عمدهای از فضاهای تبلیغاتی در اختیار خود را به کالاهای خارجی اختصاص داده اند. حتی در تبلیغات شهری نیز حضور کالاهای خارجی پررنگتر از کالاهای داخلی است.
بنابراین، تا زمانی که فضای تبلیغاتی در اختیار شرکت های خارجی باشد نمی توان از ظرفیت بازار مصرفی 80 میلیون نفری برای حمایت از تولید داخل، تغییر ذائقه مشتریان و سوق دادن آنها به استفاده از کالای داخلی بهره گرفت و لازمه ایجاد فضای مناسب تبلیغات برای تولیدکننده داخلی همکاری و هماهنگی بیشتر میان دستگاه های تبلیغاتی و تولیدکنندگان است.
اشتغال و واردات کالاهای خارجی
واردات، بیش از هر چیز محیط کسب و کار را تحت تأثیر قرار می دهد؛ کشور ما که اکثریت آن را جمعیت جوان و جویای کار تشکیل می دهد، برای بهبود فضای کسب و کار نیازمند تقویت صنعت و افزایش واحدهای تولیدی است. براساس آمار وزارت کار برای ایجاد هر شغل پایدار در کشور بین 70 تا 150 میلیون تومان سرمایه‌گذاری لازم است و اگر به صنعت لوازم خانگی توجه نشود و همچنان بازار در اختیار کالاهای خارجی باشد، با توجه به سود شرکت های خارجی از بازار لوازم خانگی، می‌توان گفت سالانه حدود 150 هزار فرصت شغلی در کشور از بین میرود.[1] (نمودار شماره 3)
نکته آخر
اگر می خواهیم تحولی در اقتصاد ایجاد شود، فرصت های شغلی در جامعه ظهور و بروز یابند و بستر رشد و توسعه اقتصادی فراهم شود، باید توجه ویژه به بازار مصرفی 80 میلیون نفری، حمایت ویژه از تولیدکننده و همچنین بهره گیری از ابزار تبلیغات به صورت جدی در دستور کار سیاستگذاران اقتصادی قرار گیرد. دست یافتن به این مهم نیز با همکاری و هماهنگی بیشتر میان دستگاه های دولتی و تولید کنندگان، رفع اختلافات میان اصناف و تولیدکنندگان و همکاری بیش از پیش رسانه ها با تولیدکنندگان میسر خواهد شد.