مجری: آمریکا خودش را قدرت غالب در جهان میداند. ما درک میکنیم که آمریکا چه نگاهی به دنیا دارد. آیا این اقدام (وندی شرمن) بخشی از بازی دیپلماتیک در مورد بازی با کلمات نیست؟
ظریف: خیر! اگر آنها میتوانستند با کلمات بازی کنند (یعنی اگر امکان بازی با کلمات وجود داشت)، از برجام استفاده میکردند و از برجام خارج نمیشدند. آنها (اگر میتوانستند با کلمات بازی کنند) اکنون به برجام بازمی گشتند نه اینکه اصرار کنند میخواهند برجام را تغییر دهند. تفکر هژمونیک (سلطه طلبانه) آنها همین است. تفکر هژمونیک آنها میگوید «آنچه که مال من است، مال من است»، ولی «آنچه که متعلق به شما است قابل مذاکره است»!
این تفکر هژمونیک کارساز نخواهد بود. اگر آنها میتوانستند (و امکانش فراهم بود) که از کلمه بندیهای داخل متن برجام استفاده کنند، بولتون از آن استفاده میکرد، چون بولتون - برخلاف وندی شرمن - دو سال سابقه کار در سازمان ملل متحد داشت. وی (جان بولتون) میدانست که در متن برجام چه چیزی هست؟ من بسیار متاسفم که به وندی شرمن بگویم با وجود همه توهینهایی که شما کردید، شما معنی کلمه Lift را متوجه نشدید، نه اینکه من متوجه نشده باشم!
مجری: شما گفتید که اگر آنها بازی با کلمات بلد بودند از برجام خارج نمیشدند. آیا اینگونه نیست که آنها میخواهند فراتر از (برجام) بروند؟
ظریف: آنها قادر نخواهند بود. تمام و ختم کلام!
مجری: آیا شما درباره برجام مذاکره مجدد میکنید؟
ظریف: مطلقا خیر!
مجری: شما میخواهید که «اول آمریکا» به برجام بازگردد؟
ظریف: نه نه! اول نه!
«اول و آخر»! (یعنی اول وارد برجام شود و برای آخرین بار هم وارد شود) هیچ مذاکره مجددی در کار نخواهد بود. تمام و ختم کلام! نه قبل از ورود آنها به برجام و نه بعد از ورود آنها به برجام (مذاکره مجدد در کار نخواهد بود). این یک توافقنامه محکم است که مورد حمایت قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت. پایان ماجرا را بگویم.
مجری: همه تحریمها باید برداشته شوند؟
ظریف: در برجام و در قطعنامه ۲۲۳۱ درباره اجرای تدابیر در «جدول زمانی مورد توافق» صحبت شده است. این قطعنامهی ما نیست قطعنامهی آنها است. آنها این قطعنامه را ارائه کردند و به آن رای دادند. ایران نسبت به این قطعنامه مردد بود، چون ما هرگز آن تحریمها را به رسمیت نشناختیم. پس یک جدول زمانی وجود دارد. بخشی از این جدول زمانی مربوط به برداشتن همه محدودیتها در زمینه خرید و فروش سخت افزارهای نظامی ایران بود. در اکتبر ۲۰۲۰، این محدودیتها خاتمه یافت.
ظریف افزود: واقعیت این است که پس از خروج آمریکا از برجام، آنها (اروپایی ها) دو بار تعهد دادند. آنها ۱۱ تعهد را در سطح وزرا دادند، آنها تعهداتی در زمینه عادی سازی فروش نفت ایران، بازگرداندن پول ایران، کشتیرانی، بیمه و سرمایه گذاری دادند. آنها (اروپایی ها) چنین تعهداتی سپردند و این تعهدات را پس از خروج آمریکا از برجام داده بودند! من تاکید میکنم که «پس از خروج آمریکا از برجام، تعهد دادند!». آنها (اروپایی ها) در حالی تعهد دادند که کاملا مطلع بودند و میدانستند که سیاست آمریکا ایجاد مانع برای آنها است، ولی چنین تعهداتی را دادند.
ظریف همچنین تاکید کرد: آنها (اروپایی ها) یا با «سوء نیت» تعهد دادند - یعنی با علم به اینکه نمیتوانند به تعهدات خود عمل کنند- تعهد دادند که در این صورت واقعا مایه بی اعتباری اتحادیه اروپا است! یا اینکه با «حسن نیت» چنین تعهدی دادند و امیدوار بودند که بتوانند این تعهدات را اجرا کنند. آنها (اروپایی ها) خودشان میدانند که حتی قادر نبودند به یکی از این تعهداتشان عمل کنند. در واقع قرار بود که آنها (اروپایی ها) ساز و کار مالی به نام اینستکس را ایجاد کنند که البته این ساز و کار جزو آن ۱۱ تعهد نبود. اگر آنها (اروپایی ها) یک گام کوچک را - که پیش نیازی برای رسیدن به نخستین گام است - برنمی دارند! معنی اش این است که آنها حتی قادر نبودند ساز و کار اینستکس را اجرایی کنند.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه افزود: معنی این اقدامات این است که شرکتهای آنها (شرکتهای اروپایی) بیشتر از آنکه به حرف اروپاییها گوش کنند به واشنگتن گوش میکنند! آیا آنها (اروپاییها) قادرند رفتار شرکتهای خود را تغییر دهند؟ من معتقدم که میتوانند. من معتقدم که اگر آنها (اروپایی ها) با یکدیگر کار کنند میتوانند. وضعیتی که اکنون اروپا برای خود درست کرده این است که مجبور است برای تصمیم گرفتن منتظر آمریکا بماند! این (اروپا) به دستور آمریکا زندگی میکند و تسلیم محض قدرت آمریکا است. اروپا قارهای کهن است و شنیدن چنین چیزی واقعا دلسرد کننده است. مشکلی که وجود دارد این است که اروپاییها نتوانستند به تعهداتشان در برجام - و تعهداتی که پس از خروج آمریکا از برجام داده بودند - عمل کنند!
ظریف در ادامه تاکید کرد: اکنون اروپاییها باید آمریکاییها را متقاعد کنند که اگر این کشور میخواهد به (برجام) بازگردد - حال که اروپا و آمریکا معتقدند در حال تقویت بین خود هستند -دست کم از آمریکا بخواهند که احترام بگذارد و شان شما (اروپایی ها) را حفظ کند و به شما (اروپاییها) اجازه دهد که به تعهدات خود عمل کنید! این چیزی که گفتم درخواستی نیست که زیاده از حد باشد!
مجری پرس تی وی به شوخی گفت: به نظر میرسد که درخواستی زیاده از حد باشد!
ظریف هم خندید و به کنایه گفت: درخواستی زیاده از حد است!
ظریف در پاسخ این سئوال مجری که درباره مواضع چینیها و روسها پرسید و گفت: شما چه تماسهایی با آنها (روسها و چینی ها) دارید و دیدگاه آنها در این مقطع زمانی چیست؟ گفت: چینیها و روسها در جریان مذاکرات برجام و پس از خروج آمریکا از این توافقنامه، دوستان ما بوده اند.۱۲۰ شرکت و فرد چینی تحریم شده اند. ۱۲۰ فرد و شرکت! ترامپ روی همرفته ۱۶۰۰ تحریم را مجددا اعمال کرد - هم تحمیل کرد و هم مجددا تحمیل کرد - ۸۰۰ تحریم اعمال شدند و ۸۰۰ تحریم دیگر مجددا اعمال شدند. بایدن باید همه این ۱۶۰۰ تحریم را قبل از ... (ورود به برجام) لغو کند.
ظریف در پاسخ ین سئوال که تحریمهای زیادی است! نیز گفت: تحریمهای زیادی است. برخی وقتها این تحریمها مثل تار عنکبوت است که خودِ عنکبوت را گیر میاندازد! آمریکا باید خود را از شرّ این اعتیاد خلاص کند. این یک اعتیاد است. ۱۲۰ فرد و شرکت چینی تحریم شدند. این تحریمها نیز باید لغو شوند. بایدن باید این تحریمها را نیز لغو کند. بسیاری از شرکتهای روسی هم تحریم شدند. معدودی (شرکت یا فرد) در اروپا تحریم شدند که تعدادشان به عدد انگشتان دست هم نمیرسد. این (آمار مربوط به تحریم شدن شرکتهای چینی و روسی) معیاری برای اندازه گیری در اختیار شما قرار میدهد تا ببینید چه کسی دست کم تلاش کرد به تعهدات خود عمل کند؟ و چه کسی خیلی ساده گفت «بله قربان! میتوانم بیشتر داشته باشم؟». اگر فیلم «خانه حیوانات» (Animal House) را به یاد بیاورید این دیالوگ در آن گفته میشد که «بله قربان! میتوانم بیشتر از این هم داشته باشم؟».
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ این سئوال که ما در وضعیتی قرار داریم که ترامپ و دولت وی یعنی دولت آمریکا، از برجام خارج شدند. ایران به علت این اقدام دولت ترامپ - و نیز به علت عمل نکردن اروپاییها به تعهداتشان در توافقنامه برجام - لطمات مالی زیادی خورد. آیا ایران خواستار جبران این خسارتها و اساسا پرداخت غرامت به ایران- در ازای چیزی است که این کشور از دست داد - و آیا ایران قصد دارد این غرامت را به عنوان بخشی از بازگشت به برجام مطرح کند؟ گفت: قرار است پس از بازگشتِ آمریکا (به برجام)، غرامت بخشی از گفتگوهای ما باشد. من سه چیز گفتم: «تعهد بده» (Commit)، «اقدام کن» (Act)، «دیدار کن» (Meet). ما اول از همه، به «تعهد» نیاز داریم در حالی که شاهدش نبودیم! سپس نیازمند «اقدام» هستیم که لغو تحریمها است. و بعد از آن است که «دیدار» خواهیم کرد. وقتی ما دیدار کردیم موضوع غرامت را - در قالب جبران خسارت یا سرمایه گذاری یا تعهد برای تکرار نکردن اینگونه کارها یا اتخاذ تدابیر برای جلوگیری از تکرار کارهای ترامپ - مطرح خواهیم کرد، ولی ما چیزی حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار ضرر کردیم، یعنی یک تریلیون دلار ضرر کردیم، دستکم چنین ضرری را، مستقیم یا غیر مستقیم، به علت اِعمال تحریمهای آمریکا از سال ۲۰۱۸ به بعد متحمل شدیم.
ظریف در پاسخ این سئوال که پس ایران قصد دارد چنین درخواستی را (برای دریافت غرامت) مطرح کند؟ نیز گفت: ما قصد داریم چندین درخواستی مطرح کنیم. اولین درخواست ما این است که میخواهیم شاهد «اقدام» باشیم. ما به دنبال وعده وعید نیستیم ما میخواهیم شاهد «تغییر رفتار» باشیم تا شاهد «تکرار بی قانونی» نباشیم که ترامپ آن را شروع کرد و جو بایدن اساسا دارد آن «بی قانونی» را ادامه میدهد.
وی در ادامه افزود: اوباما دست کم به صورت علنی گفته بود که میخواهد (برجام) را اجرا کند، ولی موانع دیوانسالاری و اداری در آمریکا و اعتیاد این کشور به تحریمها موانع او (باراک اوباما) بودند. ولی ترامپ حتی مخفی هم نکرد که میخواهد توافقنامه (برجام) را نابود کند. مشکل من این است که رئیس جمهور بایدن همان سیاست (ترامپ) را دنبال میکند - سیاست اوباما را دنبال نمیکند - وی (جو بایدن) به ایران اجازه نداد غذا و دارو بخرد. وی (جو بایدن) به صندوق بین المللی پول اجازه نداد پولی را به ایران بدهد - که ایران مستحق دریافت آن است تا با کرونا مقابله کند. وی (جو بایدن) به کره ایها اجازه نداد پولی را که ما (در بانکهای کره جنوبی) داریم به ما بدهد - ما دهها میلیارد دلار پول مردم خود را در کره (جنوبی)، ژاپن، عراق و دیگر مکانها داریم که آمریکاییها آن را مسدود کردند - بنابر این، رئیس جمهور بایدن، وزیر خزانه داری دولت بایدن، وزیر خارجهی دولت وی مسئول این واقعیت هستند که مردم ایران به علت کرونا فوت میکنند، نمیتوانند واکسن دریافت کنند، نمیتوانند دارو دریافت کنند، نمیتوانند کمک مالی دریافت کنند.
ظریف در ادامه تاکید کرد: شما میبینید که تریلیونها دلار بسته کمک مالی در آمریکا اختصاص داده میشود! در انگلیس اختصاص داده میشود، چرا ما نمیتوانیم این کار را انجام دهیم؟ چون آنها پول ما را مسدود میکنند. آنها دارند پول ما را مسدود میکنند، پولی که از محل فروش نفت در زمان اوباما بدست آمده بود! هر پولی که در بانکهای کره باقی مانده و نزدیک به ده میلیارد دلار است، به مدت چهار سال است که مسدود شده است. رئیس جمهور بایدن همچنان به انسداد این پولها ادامه میدهد. پس این سیاست باید تغییر کند. وی (جو بایدن) هیچ سابقه خوبی از خود نشان نمیدهد.
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ این سئوال که اگر در این مقطع زمانی آمریکا تحریمها را برندارد، میخواهم بدانم که ایران از اینجا به بعد چه کار خواهد کرد؟ اگر آمریکا تحریمها را رفع نکند دقیقا این اقدام چه معنایی برای ایران و برجام خواهد داشت؟ گفت: به این معنی خواهد بود که این (وضعیت) ادامه خواهد یافت و ما طبق قانون ملزم هستیم که به مسیر ادامه دهیم و ادامه خواهیم داد یعنی ذخایر اورانیوم غنی شده ما افزایش خواهد یافت. زمانی که رئیس جمهور ترامپ دولت را در دست گرفته بود (ظریف به جمله اش ادامه نمیدهد) - این چیزهایی که من الان میگویم شاخصی برای سنجش رئیس جمهور بایدن است تا با استفاده از آن سیاستهای خود را بسنجد - (مجددا سراغ جمله قبلی اش میرود) وقتی که رئیس جمهور ترامپ از برجام خارج شده بود، ما ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده داشتیم، وقتی رئیس جمهور بایدن در دولت مستقر شد، ما ۳۸۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده داشتیم، امروز احتمالا ما ۴۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده داریم. در ماههای مه و ژوئن ما احتمالا ۵۰۰۰ کیلوگرم (اورانیوم غنی شده) خواهیم داشت.
ظریف افزود: وقتی رئیس جمهور بایدن دولت را در دست گرفت ما هیچ اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی نداشتیم، اما امروز ۲۲ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی داریم. در طی دو ماه ما ۴۲ کیلوگرم اورانیوم غنی شده (۲۰ درصدی) خواهیم داشت، ۵۲ کیلوگرم خواهیم داشت! ما هیچ کس را تهدید نمیکنیم، ما فقط داریم اقدامات جبرانی پیش بینی شده در برجام را اجرا میکنیم.
وی در ادامه گفت: پمپئو عادت داشت عبارت «اخاذی هستهای» را (علیه ایران) بکار ببرد. وی عبارت اخاذی هستهای را بکار میبرد. این کار نامش اخاذی هستهای نیست، کاری که شما (آمریکا) دارید انجام میدهید اخاذی است. شما دارید پول ما را اخاذی میکنید، پول ما را! ما فقط داریم حق خود را اِعمال میکنیم. شما (آمریکا) اخاذی از پول ما را متوقف کنید، شما (آمریکا) تهدید شرکای تجاری ما را متوقف کنید - اگر شما (آمریکا) نمیخواهید با ما داد و ستد کنید، ما هم نمیخواهیم با شما (آمریکا) داد و ستد داشته باشیم، ولی البته اگر آمریکاییها بخواهند با ایران داد و ستد کنند ما آماده ایم که با آنها داد و ستد داشته باشیم، ولی اگر نمیخواهند با ایران داد و ستد کنند، اشکالی ندارد، به دیگران اجازه دهید که با ما داد و ستد داشته باشند، چرا شما (آمریکا) جلوی دیگران را میگیرید؟ - به محض آنکه شما (آمریکا) دیگر جلوی آنها را نگیرید، ما در همان لحظه باز خواهیم گشت. اگر شما (آمریکا) میخواهید بیشتر به این مسئله کش بدهید، ما لطمه خواهیم خورد، ولی تسلیم نخواهیم شد.
ظریف در پاسخ این سئوال که میخواهم مطمئن شوم که آیا منظور شما را به خوبی درک کردم؟ آیا ایران کلا از برجام خارج خواهد شد؟ گفت: خیر! ما نیازی به این کار نداریم، ما نیازی به این کار نداریم.
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ این سئوال که چرا نیاز ندارید؟ نیز گفت: من برای برجام مذاکره کردم، من میدانم که در برجام چه چیزی هست. ما از تمام حقوق برخورداریم -که به عنوان یک عضو از برجام - در این توافقنامه بمانیم.
ظریف در پاسخ این پرسش که شما (ایران) از برجام چه چیزی عایدتان شد؟ نیز گفت: ما چیزی را که از برجام میخواستیم، بدست آوردیم.
ظریف در پاسخ این سئوال که چه میخواستید؟ نیز گفت: پایان قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد، پایان دروغهای آمریکا درباره برنامه هستهای ما! آنها (غربیها) ایران را از حق غنی سازی اورانیوم محروم کرده بودند، اما اکنون آنها (غربیها و آمریکاییها) حق ما برای غنی سازی اورانیوم را در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد به رسمیت شناختند. ایران نخستین کشور در جهان است که حق غنی سازی اورانیوم را بدست آورد - نه! نه! بهتر است طور دیگری حرفم را بیان کنم، چون باید مراقب کلماتی که بکار میبرم باشم تا کسی نیاید در حرفهای من دنبال اشکال بگردد - هیچ کسی، هیچ کسی، مطلقا هیچ کسی (کشوری) در دنیا وجود ندارد که برنامه غنی سازی اش در شورای امنیت سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده باشد. برنامه غنی سازی ما اینگونه است (در شورای امنیت به رسمیت شناخته شده است)، در حالی که برنامه غنی سازی ما در شش قطعنامه - تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل - غیرقانونی اعلام شده بود.
وی در ادامه افزود: پس آمریکا باید بداند که ایران به چیزی که از برجام میخواست دست یافت. ضرورتی ندارد که ما از برجام خارج شویم. ما در چارچوب برجام حق داریم هیچ چیزی را رعایت نکنیم. این (برجام) میگوید اگر آنها رعایت نمیکنند ما حق داریم که به صورت کامل یا به صورت جزئی (اجرای تعهدات) را متوقف کنیم. ما هنوز در مرحله جزئی (و نه کلّی) قرار داریم، میتوانیم به صورت کامل (اجرای تعهدات برجامی) را متوقف کنیم. ما هنوز در مرحله جزئی هستیم.
ظریف همچنین تاکید کرد: این چیزهایی که گفتم در چارچوب برجام است. میخواهم به کلیه هموطنانم -که از من انتقاد میکنند و میگویند «تسلیم شده ام» - بگویم که ما حق داریم همه این کارها را انجام دهیم، ولی ما این توافقنامه را مذاکره نکرده بودیم که آن را نقض کنیم. ما برای برجام مذاکره کرده بودیم تا آن را اجرا کنیم، به همین علت است که ما حتی یکسال پس از آنکه آمریکا از توافقنامه (برجام) خارج شد، این توافقنامه را اجرا کردیم. گزارشهای آژانس بین المللی انرژی اتمی مویّد این مطلب است. به محض آنکه آنها بازگردند و سهم خود از معامله را اجرا کنند ما نیز سهم خود را اجرا خواهیم کرد.
ظریف در پاسخ این سئوال که شما دارید میگویید که ایران از برجام چیزی بدست آورد و حق غنی سازی را بدست آورد، اما اگر به عرصه جهانی نگاه کنیم میبینیم که ایران هنوز به عنوان کشوری اهریمنی ترسیم میشود که به دنبال دستیابی به بمب هستهای است. در واقع اگر شما به برخی گزارشهای رسانهای نگاه کنید آنها میگویند ایران در حال نقض توافقنامه است. ما میدانیم که بازیهای رسانهای وجود دارد و در فضای سیاسی هم چنین چیزی وجود دارد. آیا شما احساس میکنید که ایران آن چیزی را که از توافقنامه (برجام) میخواست بدست آورد؟ نیز گفت: ایران برای رسیدن به چندین هدفی در این توافقنامه مذاکره کرد. یکی از اهداف این بود که دروغها درباره برنامه هستهای ایران تمام شوند. دومین هدف ایران پایان دادن به «امنیتی کردن» ایران به وسیله آمریکا بود (یا کشاندن موضوع ایران به شورای امنیت به عنوان یک موضوع امنیتی)، سومین هدف رفع اقدامات اقتصادی علیه ایران بود. ما هنوز هم هر سه هدف را میخواهیم - هنوز هم هر سه هدف را میخواهیم -، چون قرار بود که توافقنامه (برجام) همین کار را بکند. آمریکا از توافقنامه خارج شد و به همین علت است که نتوانست (موضوع) ایران را مجددا امنیتی کند (به شورای امنیت بکشاند)!
چطور؟ این (آمریکا) به شورای امنیت مراجعه کرد! نه دو بار بلکه چهار بار به شورای امنیت مراجعه کرد، ولی هر چهار بار شکست خورد. در گذشته - قبل از توافقنامه برجام- آمریکا فقط درخواست میکرد و شورای امنیت اطاعت میکرد، اما الان دیگر اوضاع عوض شده است.
وی در ادامه افزود: آمریکا به تبلیغات خود ادامه میدهد، اسرائیل هم به تبلیغات خود ادامه خواهد داد، اروپاییها نیز به تبلیغات خود ادامه میدهند، اما از حمایت شش قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار نیستند. این اهمیت دارد؛ بنابراین، در بازی آنها - و در تصوری از اهرم شان در قبال ایران دارند - اشتباه بدی را مرتکب میشوند. آنها هیچ اهرمی علیه ایران در اختیار ندارند. این (تحریم ها) ما را وادار کردند تا بر یک اقتصاد بدون نفت تکیه کنیم، بر یک اقتصاد عاری از نفت تکیه کنیم! هم اکنون وابستگی ما به نفت زیر ۲۰ درصد است. این یک دستاورد بزرگ است. البته که ما میخواهیم از درآمدهای نفتی مان استفاده کنیم، ما میتوانیم از آن درآمد برای توسعه استفاده کنیم، ولی آمریکا در حال باختن است، آمریکا درحال باختن اعتبار و اهرم خود است و دارد از این بابت هم میبازد که ایران دارد بیشتر و بیشتر از تعهدات خود در برجام فاصله میگیرد و این کار را به صورت قانونی - و نه غیر قانونی - انجام میدهد. دیپلماسی همین است. قرار نیست که من اوضاع اقتصادی را در جهان تغییر دهم. شغل من این نیست.
ظریف در پاسخ این سئوال که ایران تحت تحریمهای شدید قرار دارد. درست است؟ گفت: به صورت غیر قانونی (تحت تحریم) است.
مجری:غیر قانونی، در نهایت چه اتفاقی خواهد افتاد؟ در نهایت آمریکا - دیر یا زود - متوجه میشود که سیاستهای این کشور غیرقانونی است، سیاستهای این کشور نتیجه بخش نیستند و باید آنها را تغییر دهد.
وی در ادامه افزود: در سال ۲۰۱۲، آمریکا به میز مذاکره بازگشت. این ایران نبود (که بازگشت) بلکه آمریکا (بازگشت) پس از آنکه آنها متوجه شدند فشار باعث تغییر حکومت ایران نشد. ترامپ توافقنامه را ترک کرد به این امید که حکومت ایران سقوط کند. وی رفته است و ما هنوز اینجا هستیم. فکر میکنم این درسِ خوبی باشد. هفت رئیس جمهور پی در پی در آمریکا رفتند در حالی که تک تک شان میخواستند ما را کنار بزنند! همه آنها کنار رفتند، ولی هنوز اینجا هستیم. این درسی برای رئیس جمهور ترامپ است. فکر میکنم که رئیس جمهور ترامپ دانشجوی خوبی در رشته تاریخ باشد.
مجری: برخی میگویند مارتین گریفیتس فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن در سفر اخیر خود به ایران حامل پیام آمریکاییها بود. آیا چنین چیزی صحت دارد؟ گزارشهایی مطرح شد که براساس آنها گفته میشود آمریکا حمایت خود از عربستان سعودی (در جنگ یمن) را متوقف کرد تا در ازای آن ایران از انصارالله حمایت نکند.
ظریف: من چنین پیامی دریافت نکردم، من با مارتین گریفیتس دیدار کردم. آمریکا پایان دادن به حمایت تمام عیار و کورکورانه خود از عربستان سعودی را اعلام کرد در حالی که این حمایت به عربستان سعودی کمک کرده بود که به مدت شش سال، به قتل عام در یمن ادامه دهد. ما به مارتین گریفیتس گفتیم که آماده ایم به جنگ یمن خاتمه دهیم همانطور که در آوریل سال ۲۰۱۵ هم اعلام آمادگی کرده بودیم. اکنون هم برمبنای همان شروط میخواهیم (به جنگ یمن) پایان دهیم که شامل «دسترسی»، «گفتگو» و «دولت فراگیر» میشود. به اعتقاد من این تنها راه است. فکر میکنم عربستان سعودی باید درس بیاموزد که آنچه این کشور نتوانست در طی سه هفته بدست آورد- آنگونه که در آوریل ۲۰۱۵ پیش بینی اش را کرده بودند- در طی شش سال هم نتوانست با وجود همه برتریهای نظامی شان، با همه قدرت نظامی شان بدست آورد، و نخواهد هم توانست از طریق سیاسی بدست آورد. این یک درس مهم است.
ظریف: اگر آنها (عربستان سعودی) دارند درباره اینکه کسانی از حوثیها (انصارالله) حمایت میکنند، سخن به میان میآورند، باید گفت عربستان سعودی و امارات عربی متحده سالیانه مجموعا نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار صرف تجهیزات نظامی میکنند. حوثیها (انصارالله) چقدر دریافت میکنند؟ حوثیها چقدر از حمایت مورد ادعای آنها (عربستان سعودی)، دریافت کردند؟ آیا اصلا قابل مقایسه است؟ مسئله اصلا به تسلیحات ربطی ندارد. امیدوارم که افراد بیدار شوند. امیدوارم بیدار شوند و درک کنند که جان انسانها اهمیت دارد، درک کنند که انسانها اهمیت دارند. وقت خود (عربستان سعودی) را هدر ندهید، خود را گول نزنید و نگویید که تسلیحات ایرانی به حوثیها کمک کرد تا آنها در مقابل قدرت آتش شما ایستادگی کنند. سالیانه ۱۰۰ میلیارد دلار صرف تجهیزات نظامی میکنند و از حمایت تجهیزاتی آمریکا و هواپیماهای تجسسی آواکس برخوردارند - که ظاهرا جو بایدن به آن خاتمه داده است - تمام کنید (این بحثها را)! بیدار شوید! این تسلیحات ما نیست که با شما میجنگد، مردم هستند (که با شما میجنگند)! شما نمیتوانید بر اراده مردم یمن غلبه کنید. نه الان میتوانید غلبه کنید، هزار سال دیگر هم نمیتوانید غلبه کنید، چون در گذشته هم امتحان کرده بودید و شکست خوردید.
مجری پرس تی وی درباره عادی سازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل پرسید و نظر ظریف را در این باره جویا شد.
ظریف: میخواهم درباره ذهنیت صحبت کنم. همسایگان عرب ما به «خرید امنیت از دیگران» اعتقاد دارند. اولین کسی که آنها برای خرید امنیت شان سراغش رفته بودند صدام حسین بود. آنها (عربستان سعودی) بیش از ۷۵ میلیارد دلار بر روی رژیم صدام سرمایه گذاری کردند، عربستان سعودی به تنهایی این کار را کرد. همه تفنگهایی که آنها برای صدام حسین خریده بودند علیه خودشان نشانه گرفته شد.
ظریف:آنها (عربستان سعودی) سپس روی بوش پدر، کلینتون و آخرین بار روی ترامپ سرمایه گذاری کردند. ترامپ به صورت علنی گفت که میخواهم آنها را بدوشم. خب شما دوشیده شدید. آیا ترامپ به شما کمک کرد؟ شما نهایت تلاش خود را کردید تا ترامپ را وارد جنگ کنید تا برای شما بجنگد یعنی اینکه با ایران بجنگد. آنها (عربستان سعودی) میخواستند که تا (زنده بودن) آخرین نظامی آمریکایی، با ایران بجنگند. آیا ترامپ با ایران جنگید؟ وی اکنون رفته است. اکنون شما سراغ اسرائیل رفته اید. آیا امارات عربی متحده، عربستان سعودی، بحرین و دیگران معتقدند که نتانیاهو - که نمیتواند جلوی زندان رفتن خودش را بگیرد- میتواند از آنها حفاظت کند؟
ظریف:این ذهنیت که شما میتوانید امنیت را از خارج بخرید باید خاتمه یابد. این ذهنیت کارساز نیست. تنها چیزی که نتانیاهو برای شما خواهد کرد این است که - به جای حفاظت کردن ازشما در برابر جنگ - جنگ را به قلمرو سرزمینی شما خواهد آورد. ما قصد نداریم با شما بجنگیم. ما قصد نداریم با شما مناقشه و درگیری داشته باشیم. ما قصد داریم روابط خوبی با همه همسایگان خود داشته باشیم. ما پیشنهادات خود به همسایگانمان را روی میز مطرح کردیم.
ظریف: اگر آنها معتقدند که میتوانند امنیت را از نتانیاهو بخرند، هر طور میخواهند اقدام کنند، ولی این اتفاق نخواهد افتاد (نخواهند توانست امنیت شان را از نتانیاهو تامین کنند).
مجری:پیام اصلی شما به همسایگان ایران چیست؟
ظریف: به منطقه بازگردند. ما در این منطقه در یک تاریخ سهیم هستیم، در یک جغرافیای مشترک واقع شدیم، ما یک دین مشترک داریم، سرنوشت ما نمیتواند از یکدیگر جدا باشد. نتانیاهو مثل ترامپ خواهد رفت و شما خواهید ماند. پس به مراتب برای همه ما بهتر است که به دیگران اتکا نداشته باشیم بلکه روی مردم خودمان و روابط همسایگی بین خودمان تکیه کنیم. ایران آماده است که بدون پیش شرط بنشیند و با همه آنها گفتگو کند.
مجری: از زمان تشکیل جمهوری اسلامی ایران، این کشور شاهد انواع خصومت از طرف قدرتهای سلطه گر بوده است. پیام ایران به دوستان و دشمنان چیست؟
ظریف: پیام من این است که به تاریخ ایران نگاه کنند. ما در برابر تهاجمها ایستادیم، ما در برابر تجاوز مقاومت کردیم، طی هزاران سال تاریخ ایران، کسانی که به ما حمله کردند ما را در فرهنگ خود هضم نکردند بلکه ما آنها را در فرهنگ خود هضم کردیم. قدرت ما در ایده ها، در فرهنگ و تمدن ما است. تاریخ را مطالعه کنند. ما (ایرانی ها) هیچ بلند پروازی سلطه طلبانه نداریم، ما از وسعت کشورمان، از جمعیت مان و از جغرافیای خود راضی هستیم. ما سهم خود از امپراطوری را داشتیم. ما سهم خود را از «قدرتِ جهانی بودن» داشتیم، ما میخواهیم روابط خوبی با همسایگان خود داشته باشیم، ما میخواهیم که همسایگی ما در منطقه قدرتمند باشد. کسانی که نمیخواهند با ایران کار کنند، کسانی که معتقدند میتوانند به ایران فشار وارد کنند، لازم نیست که خیلی دور دستها را نگاه کنند- همین چهار سال گذشته را نگاه کنند - فکر نمیکنم کشوری در تاریخ بیشتر از (ایران) متحمل فشار و تبلیغات اقتصادی و سیاسی و روانی و نظامی شده باشد! نگاه کنید که الان ایران کجا است؟ ببینید که ترامپ کجا است؟ او الان تلاش میکند که زندانی نشود.
مجری:ما دیروز در توئیتر از مخاطبان پرس تی وی خواسته بودیم تا پرسشهای خود را مطرح کنند. ما سئوالات زیادی دریافت کردیم که به برخی از آنها اشاره میکنم.
یکی از مخاطبان پرسید که درباره جزئیات توافق چین - ایران و مزایای آن برای هر دو کشور توضیح بدهید؟
ظریف:ایران و چین دو بازیگر مهم در منطقه و در جهان هستند. چین در حال بدست گرفتن نقشی بزرگ در اقتصاد و تجارت جهانی است. اکنون چین فقط یک کپی کننده نیست بلکه نوآوری میکند. این یک تحول بسیار بزرگ است. هر کشوری میخواهد روابط خوبی با چین داشته باشد. ایران علاوه بر آنکه در منطقهای نزدیک به چین زندگی میکند و روابط خوبی با چین داشته است - توافقنامه ۲۵ سالهای با چین دارد که هم به ایران و هم به چین کمک میکند- این توافقنامه عادلانه و برابر است. برخی میگویند ایران حاکمیت خود را واگذار کرد، چنین حرفهایی اساسا بی معنی و چرندیات است. این توافقنامه هم به ایران و هم به چین کمک میکند. ایران منبع امنِ انرژی برای چین است، ایران شریکی مهم برای چین از جنبه منابع انسانی و جغرافیا است. ایران شریکی مهم در طرح کمربند و جاده (راه ابریشم جدید) است. چین هم شریکی مهم برای ایران در بخش حمل و نقل، انرژی، علم و فناوری است. این روابط یک روابط متقابلا سودمند خواهد بود و به نفع کل منطقه است و بر ضد هیچ کسی نیست. روابط ما با چین به نفع مردم دو کشور و به نفع منطقه است.
مجری: در طی هشت سال حضور شما در وزارت خارجه ایران، حوادث زیادی در کشمیر بود. سیاست رئیس جمهور روحانی در مورد اشغال کشمیر چیست؟ شما به هند درباره اوضاع کشمیر چه میگویید؟
ظریف: سیاست ما بسیار روشن است. ما بر ضرورت حفظ حقوق مردم در همه مکانها از جمله کشمیریها تاکید کردیم. حقوق بشر کشمیریها و حق تعیین سرنوشت خودشان، همیشه در دیدارهای ما با دوستان ما در هند و پاکستان مطرح شده است تا ببینیم چگونه میتوانیم نقشی سازنده ایفا کنیم و این مناقشه را به پایان برسانیم که به نفع مردم کشمیر باشد. ما همیشه اصرار کردیم که لازم است حق مردم کشمیر رعایت شود و این موضع همچنان سیاست ما از رهبر (معظم انقلاب) تا مقامات پایینتر خواهد بود.
ظریف به عنوان آخرین پیام خود در این مصاحبه گفت: بیایید به یک آینده بهتر فکر کنیم. ماندن در گذشته به هیچ کس کمک نمیکند.