گزارش مکتوب؛
دلالان برای باغداران هم درد و هم درمان
در غیاب دولت دلالان برای باغداران کهگیلویه و بویراحمد هم درد و هم درمان هستند.
موهای سرش یک دست سفید و چهره خسته اش در چروک ریز و درشت صورتش آشکار بود، او روی صندلی داخل میوه فروشی در میدان انقلاب(عدل) یاسوج با صاحب میوه فروشی درباره گرانی میوه صحبت می کرد این در حالی بود که صاحب میوه فروشی هم گرانی میوه در یاسوج را نسبت به سایر استانها قبول داشت و می گفت : باید بعد از خدا ممنون حضور برخی دلال ها در حوزه باغداری باشیم زیرا اگه آنها نباشند .
محصولات باغی نه تنها گرانتر بلکه کم یاب هم خواهد شد این صحبت ها برایم عجیب بود زیرا گرانی میوه در این شهر از سوی مسئولان، مصرف کنندگان و فروشندگان به دلیل حضور دلالان عنوان می شود نشان به آن نشان که بارها خبرگزاری ها با عناوینی مانند چوب حراج دلالان به محصولات باغی استان، جولان دلالان در بازار میوۀ یاسوج، زحمت باغها برای باغدار و سود آن در جیب دلالان و عناوینی مشابه منتشر شد همین هم بهانه ای شد تا برای این موضوع به منطقه کاکان ( از قطب های تولید سیب در جنوب کشور) بروم با باغداران هم صحبت شوم .باغداران با این عناوین مخالفند .
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد، محمد کریم باغدار سیب در بویراحمد با عصبانیت از دولت انتقاد می کند و می گوید: اگه دلال نباشد باغی در کار نیست زیرا این باغها به صدقه سر دلال ها سرپاست.
وی با بیان اینکه مسئولان زرنگی می کنند و علت گرانی میوه را فقط به حضور دلالان ربط می دهند می گوید: چرا عنوان نمی کنند که دلال ها چگونه شکل می گیرند ؟ چرا عنوان نمی کنند برخی دلال ها از بدنه همین سازمانها هستند؟
محمدکریم با بیان اینکه سود باغها برای دلالان است درست است اما در شرایطی که دستگاهها و سازمان های مربوطه هیچ فکری به حال درختان یک باغ و محصول باغدار نمی کنند باید نام دلال ها را ناجی باغدار گذاشت .
دیگر باغدار علی قلی ضمن تایید گفته های محمد کریم می گوید: هر بخشی که دولت حضور نداشته باشد دلال از این غفلت سودجویی می کند اما ناگفته نماند که این سودجویی دلال در این شرایط به نوعی نشان از ناکارآمدی نهادهای دولتی به سود باغداران است .
وی با بیان اینکه ما حتی پول نداریم باغ خود را بیمه کنیم می گوید: فروردین ماه درختان سیب به گل می روند اگه ما هزینه باغ نکنیم این درختان به دلیل سرمازدگی و بیماری ها و آفات یا از بین می روند و یا محصول بسیار کمی می دهند آن وقت تولید و به تبع آن عرضه کم می شود در چنین شرایطی شاید قیمت هر کیلو میوه مانند سیب در بازار به 5برابر قیمت کنونی برسد.
علی قلی با بیان اینکه 5 فرزند دانشجو و دانش آموز دارد اضافه می کند: امسال محصول باغم را حدود 110 میلیون برآورد کردم و هیچ گونه پس اندازی هم برای هزینه باغ نداشتم ، ولی از ترس سرما زدگی و بیماری مجبور شدم حدود نیمی از این مبلغ را از دلال بگیرم و باغم را پیش فروش کنم شما قضاوت کنید اگه دلال این مبلغ را به ما ندهد به نظر شما چکار باید بکنیم ؟
آقای م رهام، یکی از دلالهای خرید سیب در دهستان کاکان میگوید: درست است که ما به دنبال سود و منفعت خود هستیم و برای دسترسی به این مهم از ضعف دولت در این بخش نیز استفاده میکنیم ولی این همه ماجرا نیست و قضاوتی بسیار غیر منصفانه است چرا که اگر امسال ما دلالان به مدد باغداران کاکان نمیرفتیم باید محصولات کشاورزان زیر برف میماند و محصولی در کار نبود و آنوقت نه تنها کشاورز متضرر می شد بلکه درختان نیز بین می رفت و میوه فروشان هم مجبور بودند میوه خود را از استانهای همجوار تامین کنند.
شهرام عسکری معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان گفت: هم اکنون سطح زیر کشت باغات استان حدود 43 هزار هکتار است و تعداد بهره برداران باغی در استان 18 هزار نفر هستند و سالانه 270 هزار تن محصولات باغی و زراعی در این استان تولید می شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه ظرفیت سردخانه های نگهداری میوه و سبزی استان تا پایان سال جاری به 20 هزار تن افزایش می یابد گفت: هم اکنون سردخانه ای به ظرفیت 12 هزار و 500 تن میوه و سبزی در کهگیلویه و بویراحمد فعالیت می کند ویک سردخانه بزرگ 10 هزار تنی نیز در استان مجوز احداث اخذ کرده است.
حالا ضعف دولت چگونه شکل میگیرد کارشناسان معتقدند این ضعف ممکن است به دلیل نداشتن علم کافی و کارشناسان خبره در آن حوزه باشد و یا ممکن است بر اثر منفعت طلبی مدیران و زد و بند با دلالان شکل گیرد.
فلاحت می گوید: گرانی میوه به دلایل مختلفی دارد که می توان به نبود نظارت درمراحل مختلف تولید، برداشت و فروش، نبود زیرساخت های لازم برای نگهداری میوه مانند انبار ، سردخانه ، میادین میوه و تره بار اشاره کرد.
وی می گوید: باغداران درست می گویند دستگاهای مرتبط حضور پیدا نمی کنند و در کنار باغدار نیستند، زیرساخت ها هم در این استان کم است به همین دلیل دلال حاضر می شود و باغدار و باغش را نجات می دهد که در این بین قطعا به دلیل منفعت طلبی دلال هم باغدار ضرر می کند و هم مصرف کننده.
وی اضافه کرد: محصول توسط دلال به قیمت زیر 2 هزار تومان خریداری و به میادین و سردخانه های استانهای همجوار مانند فارس، اصفهان، خوزستان و ... منتقل می شود و سپس توسط وانت ها و میوه فروشان هم استانی مجددا خریداری و به بازارهای استان وارد می شود و در این چرخه چند هزینه اضافه می شود.
خلقی پور یکی از عاملان فروش میوه در یاسوج میگوید: قیمت کرایه یک بار که تا پیش از افزایش قیمت بنزین از شیراز به یاسوج 200 هزار تومان بوده اکنون به 400 هزار تومان افزایش 2 برابری یافته و یا کرایه حمل میوه از اصفهان که در گذشته 400 هزار تومان بوده درست دو برای یعنی 800 هزار تومان شده است.
وی ادامه داد: تمام میدانهای میوه و تره بار استانهای همجوار به صنوف میوه و تره بار واگذار شده و برخی از شهرهای جنوب کشور از جمله کازرون دارای دو میدان مرکزی است، اما در این استان چنین نیست.
فلاحت می گوید: هزینه کارگری که میوه را از باغ می چیند، هزینه انتقال به استانهای همجوار، هزینه انبارداری در استانهای همجوار، هزینه بارگیری و انتقال مجدد به کهگیلویه و بویراحمد و هزینه خالی کردن و فروش در مغازه ها طی این مدت به قیمت اضافه می شود حال شما حساب کنید میوه به قیمت هزار و 500 تومان از باغ خارج و با اضافه کردن این هزینه ها به چه قیمتی می رسد.
مهدی محمدی مهر کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی می گوید: برای رفع این معضل باید دستگاههای دولتی در همه فصول سال در کنار باغدار باشند و هزینه های باغ و مشکلات باغدار را برطرف کنند تا محصول باکیفیت و مکفی از باغها تولید شود و در فصل برداشت این محصول را از باغدار با قیمت مطلوب خریداری و هزینه های خود را از باغدار کسر کنند.
وی افزود: راه اندازی انبار ها و سردخانه نگهداری میوه در هر منطقه، راه اندازی میادین میوه و تره بار استاندارد در هر شهر از مهمترین راهکارهای کاهش نقش دلالان و عرضه میوه به قیمت مطلوب در بازار است .
20 سال پیش شهرداری یاسوج برای رفع این معضل میدان میوه و تره بار را بدون هماهنگی با اتحادیه میوه فروشان در منطقه تلخسرو راه اندازی و مدیریت آن را به 4 نفر واگذار کرد که شهرداری اعلام کرد این میدان به دلیل آشنانبودن این سرمایه گذاران با بازار میوه و تره بار این میدان کارایی چندانی نداشت و یک ماه بعد تعطیل شد ولی خبرگزاری صدا و سیما به این بسنده نکرد و علت را از مردم جویا شد که مردم هم نامناسب بودن این محل، نداشتن زیرساخت های لازم برای یک میدان میوه و تره بار و نداشتن تنوع محصولات و برخی مشکلات دیگر را علت استقبال نکردن عنوان کردند اما 5 سال بعد مجددا میدان میوه و تره بار شهر یاسوج نیز در همین نقطه راه اندازی و باز هم به همان دلایل تعطیل شد تا اینکه دو هفته پیش دوباره خبر راه اندازی میدان میوه و تره بار در شهر یاسوج باز هم در همین نطقه منتشر شد .
مدیرکل امور شهری استانداری گفت: به دلیل نبود میدان میوه و تره بار قیمت میوه با اختلاف بسیار زیادی در مقایسه با شهر شیراز و استانهای همجوار در کهگیلویه وبویراحمد به فروش میرسد و در این خصوص به مردم شهر یاسوج اجحاف میشود.
آقای کاظمی گرانی و چند نرخی بودن قیمت میوه در شهر یاسوج را به دلیل نبود میدان میوه و تره بار در این شهر دانست و افزود:مکانی که اکنون شهرداری یاسوج برای راه اندازی میدان میوه و تره بار تدارک دیده مناسب و یک سرمایه گذار هم برای راه اندازی این میدان اعلام آمادگی کرده است.
به گفته شهردار یاسوج زیرساختهای لازم برای راه اندازی میدان میوه و تره بار آماده و چهار بار فراخوان اعلام شده و هم اکنون میدان میوه و تره بار شهر یاسوج دو سرمایه گذار دارد اما سوال اینجا است که آیا این بار هم به سرنوشت دفعات قبل دچار می شود؟
لزوم نظارت بر وانت بارهای حمل میوه
سازمان صنعت، معدن و تجارت و تعزیرات باید به وانت بارها و مغازههای که میوه خود را از میدانهای میوه و تره بار دیگری غیر از این میدان تامین میکنند اجازه فعالیت ندهند.
سرپرست سازمان صنعت معدن و تجارت استان گفت: اگر زیرساختها و کالاهای با کیفیت در این میدان تأمین شود قیمت میوه را تعیین خواهیم کرد و از عرضه میوۀ بی کیفیت و چند نرخی در بازار جلوگیری میکنیم.
حسین پور افزود: سرمایه گذاری که در این میدان فعالیت می کند باید همه اقلام موجود را تامین کند و اگر یک روز میوه ای در این بازار وجود نداشته باشد سرمایه گذار مقصر بوده و هیچ دلیلی هم قابل پذیرش نیست.
رئیس اتحادیه میوه و تره بار شهر یاسوج هم با اشاره به اینکه راه اندازی میدان میوه و تره بار برای 500 خانوار به صورت مستقیم شغل ایجاد میشود گفت: برطرف شدن دغدغه فروش محصولات کشاورزان و باغداران در استان و مقابله با گرانفروشی و چندنرخی بودن میوه از دیگر مزایای راه اندازی میدان میوه و تره بار در شهر یاسوج است.
اسفندیاری با تاکید بر اینکه نباید این بازار انحصاری شود افزود: میدان میوه و تره بار شهر یاسوج باید مانند سایر میادین کشور این غرفهها را به صورت نقد و اقساط به بخش خصوصی واگذار کند و اولویت با کسانی است که سابقه بیشتری در این بازار دارند.
وی با اشاره به اینکه در سالهای گذشته این میدان در شهر یاسوج راه اندازی شد گفت: متاسفانه این میدان به دلیل انحصاری بودن تعطیل شد، زیرا یک نفر نمیتواند آن را راه اندازی و نگهداری کند.
رئیس اتحادیه میوه فروشان شهر یاسوج با اشاره به اینکه در این میدان روزانه باید حدود 500 تن میوه عرضه شود گفت: 64 قلم از محصولات موجود در این میدان باید به صورت مستقیم از مزرعه، کشاورزان و باغداران تامین شود.
اسفندیاری ادامه داد: 17 نفر را برای واگذاری این غرفهها معرفی میکنم و یکی از این غرفهها را هم به دو سرمایهگذار به نام های نوروزی و نیک پی واگذار میکنیم و این افراد توانایی تامین میوه این میدان را دارند، اما باید برایشان انگیزه ایجادشود.
سرمایه گذار این میدان هم در این جلسه گفت: شهرداری برای راه اندازی این میدان ابراز امیدواری کرده که هیچ مشکلی برای راهاندازی رسمی آن وجود ندارد و فقط موضوع، تامین میوه وانتبارهای هست که روزانه بار خود را از این میدان تهیه کنند تا ما دچار مشکل نشویم.
نوروزی با اشاره به تعیین قیمت میوه هم افزود: برای قیمت گذاری باید یک اتحادیه فروش بار تشکیل و قیمت میوه تعیین و به اتحادیه میوه فروشان اعلام شود تا با همین قیمت به دست مردم برسد.
وی اضافه کرد: با راه اندازی این میدان میوه با یک دوم قیمت کنونی به دست مردم خواهد رسید.
نوروزی همچنین به واگذاری غرفهها اشاره کرد و گفت: این غرفهها در حال حاضر پنج سال است که واگذار شدو باید مدت قراردادها افزایش یابد تا در آینده برای برگشت سرمایه در این میدان دچار مشکل نشویم.
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری هم در این جلسه افزود: باید سرمایه گذارانی برای این میدان انتخاب شوند که سرمایه، تعهد و توانایی اداره آن را داشته باشند تا میدان برای ادامه فعالیت دچار مشکل نشود.
حسنی به زمان قراردادها هم اشاره کرد و گفت: حداقل قرارداد این سرمایهگذاران باید 10 ساله باشد تا برای بازگشت سرمایه دچار مشکل نشوند، ولی باید از انحصار طلبی افراد خاص در این میدان جلوگیری شود.
وی همچنین به ساماندهی وانت بارهای میوه فروش در شهر یاسوج اشاره کرد و افزود: وانت بارها میوه فروش فرصتی برای این میدان هستند زیرا علاوه بر تامین بار خود از این میدان، میتوانند از کشاورزان و باغداران استان نیز میوه تامین کنند.
معاون هماهنگی امورعمرانی استاندار هم در این جلسه با بیان اینکه مسئولیت راه اندازی این میدان با شهرداری است گفت: باید بخش خصوصی توانمند در این میدان فعالیت کنند و سرمایه گذاران هم باید در این میدان علاوه بر کمیت ، کیفیت و تنوع میوه را مد نظر قرار دهند.
فیلی با اشاره به ضرورت همکاری سرمایه گذار، شهرداری و اتحادیه میوه و تره بار مرکز استان برای ادامه فعالیت در این میدان افزود: کهگیلویه و بویراحمد خود تولیدکننده میوه است و این میدان باید از این فرصت استفاده کند چرا که در سالهای اخیر شاهدیم که میوه در فصل برداشت توسط دلالان با قیمت ارزان از این استان خارج بعد از چند ماه دوباره به بازار استان وارد با چند برابر قیمت به مردم عرضه می شود.
وی همچنین به وجود وانت بارها در همه شهرهای کشور اشاره کرد و گفت: این وانت بارها باید ساماندهی و شناسنامه دار شوند.
فیلی بر لزوم تشکیل یک کمیته ویژه پیگیری و راهاندازی میدان در یاسوج تاکید کرد و افزود: این کمیته باید با مسئولیت حوزه اقتصادی استانداری تشکیل شود و در مرحله اول باید انگیزههای تشویقی برای سرمایهگذاران به وجود آورد.
وی با بیان اینکه باید تعامل و همکاری در بخشهای مختلف بین اتحادیه، سرمایه دار و شهردار برای فعالیت آن وجود داشته باشد گفت: توافق و نحوه واگذاری میدان باید حداقل 10 ساله باشد تا در دراز مدت برای واگذاری غرفهها تصمیمگیری و عمل شود.
شهردار یاسوج با بیان اینکه در روزهای اخیر میدان میوه و ترهبار شهر یاسوج راه اندازی و به صورت غیررسمی کار خود را آغاز کرده است افزود: راه اندازی این میدان به عرضه و فروش محصولات کشاورزی، کاهش حوادث جادهای و ارائه میوه باکیفیت و ارزان کمک شایانی میکند.
نستهن مقدم با بیان اینکه اطلاعرسانی در خصوص میدان میوه و ترهبار انجام شده و آماده افتتاح رسمی این مکان هستیم، گفت: وانت بارهایی که میوه و ترهبار حومه شهر یاسوج را تامین میکنند میتوانند از این میدان استفاده کنند.
وی گفت: این مکان یک سال به صورت رایگان در اختیار سرمایهگذار قرار داده می شود و سالهای بعد شیب ملایمی در قیمت اعمال میشود، ضمن اینکه توسعه میدان میوه و ترهبار در دستور کار است.
باید منتظر ماند و دید که آیا این دولتمردان بیعمل و متولیان نظارت بر بازار قدمی در راستای ساماندهی وضعیت تأسفباری که سالهای سال است باغداران ، فروشندگان و مصرف کنندگان را آزار می دهد را بر می دارند یا نه باز هم میدان میوه و تره بار شهر یاسوج به دلیل سوء مدیریت های قبلی و فعلی دوباره راکد می شود و باغداران مجبورند بین بد و بدتر یکی را انتخاب کنند و دست به دامن دلال ها شوند.